26 Οκτ 2010

Τι έμαθα από τη χθεσινή συνέντευξη του Πρωθυπουργού

Ότι κουράστηκα και είπα να απέχω από το ιστολόγιο, τσουπ σκάει μύτη η διακαναλική συνέντευξη του Πρωθυπουργού και καπάκι, οι αποκλειστικές δηλώσεις Μητσοτάκη στον ΣΚΑΪ. 

Πολλοί φίλοι μου θεώρησαν πως ο κ. Παπανδρέου έχασε πόντους από το δίλημμα που έθεσε περί πρόωρων εκλογών. Προσωπικά διαφωνώ! Όχι γιατί πιστεύω πως οι πολίτες έντρομοι θα κατέβουν στις κάλπες στηρίζοντας τους υποψηφίους του κυβερνώντος κόμματος. Κάτι τέτοιο αποκλείεται να γίνει. Απλά, αναλύω διαφορετικά την κατάσταση και θεωρώ πως ο Πρωθυπουργός θα βγει κερδισμένος.
Καταρχήν το μήνυμα Παπανδρέου δεν πήγαινε στο σύνολο του ελληνικού λαού, αλλά στους αδρανείς το τελευταίο διάστημα κομματικούς μηχανισμούς. Με την απειλή περί πρόωρων εκλογών τους έτριξε τα δόντια και ζήτησε να δραστηριοποιηθούν εντονότερα τις 13 μέρες που απομένουν, ώστε να φέρουν αρκετά πρόβατα πίσω στο μαντρί. Νομίζω ότι τα περισσότερα στελέχη του ΠΑΣΟΚ κατάλαβαν το περιεχόμενο της προειδοποίησης και θα φροντίσουν με τους γνωστούς τρόπους (ταξίματα, κινδυνολογίες, τηλεφωνικές οχλήσεις κτλ) να εξασφαλίσουν την "νομιμοφροσύνη" των πάλαι ποτέ καταγεγραμμένων ψηφοφόρων του κόμματος.
Κατά δεύτερο, είμαι σίγουρος ότι αρκετοί απογοητευμένοι πολίτες απογοητεύτηκαν ακόμα περισσότερο από τα όσα άκουσαν χθες (εδώ που τα λέμε απογοητεύτηκαν ακόμα περισσότερο που δεν μπόρεσαν να δουν "Το νησί", αλλά αυτή είναι άλλη συζήτηση). Αυτοί οι πολίτες ή μάλλον αρκετοί από αυτούς, ενδέχεται να εξέλαβαν την προειδοποίηση του κ. Παπανδρέου ως ένα μέγα δίλημμα για την πορεία του τόπου. Όμως, το χειρότερο που μπορείς να κάνεις αυτή τη στιγμή σε έναν μέσο Έλληνα είναι να του θέτεις τέτοιους προβληματισμούς, καθότι δεν είναι σε θέση να τους διαχειριστεί. Υποθέτω λοιπόν ότι κάποιοι -όχι και λίγοι- θα επιλέξουν να μην ψηφίσουν, έχοντας ως πρόσχημα την πλήρη απογοήτευση και απέχθεια για το πολιτικό σκηνικό και ως αφορμή το "τελεσίγραφο" Παπανδρέου. Με την αποχή, αρκετοί Έλληνες θα αποτινάξουν την ευθύνη από πάνω τους ("εγώ δεν ψήφισα, δεν φταίω"), ενώ η κυβερνώσα παράταξη θα βρεθεί ευνοημένη καθώς κανένα κόμμα δεν θα καρπωθεί την ψήφο αποχής.  
Κατά τρίτο, η συνέντευξη Μητσοτάκη έδωσε σίγουρα το έναυσμα σε αρκετούς "μητσοτακικούς" να αγωνιστούν διπλά και τρίδιπλα για να παραμείνει χαμηλά ο "λίγος" κατά τα λεγόμενα Μητσοτάκη, κ. Σαμαράς. Άπαξ και διατηρηθεί η απόσταση ασφαλείας μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κόμματος, ακόμα και αν τα συνολικά τους ποσοστά καταποντιστούν, ο κ. Παπανδρέου θα έχει κάθε λόγο να αισθάνεται δικαιωμένος για την πολιτική που ασκεί και ως εκ τούτου θα θεωρήσει πως το πολιτικό σκηνικό δεν έχει αλλάξει...
Εδώ θα είμαστε την Κυριακή 7 Νοέμβρη να δούμε τι τελικά θα γίνει, αν και νομίζω ότι το βράδι εκείνης της Κυριακής όλοι μα όλοι θα "μείνουν ευχαριστημένοι". Ο καθένας για τους δικούς του ανεξήγητους λόγους!

Τώρα θα μου πείτε, καλά όλα αυτά, αλλά εσύ συμφωνείς με τα όσα ελέχθησαν στην χθεσινή συνέντευξη του Πρωθυπουργού; Η αλήθεια είναι πως όχι, δεν έμεινα καθόλου ευχαριστημένος. Όχι τόσο για την "απειλή" περί πρόωρων (έχω συνηθίσει τέτοιες "βολές"), αλλά γιατί κάθε δεύτερη πρόταση άκουγα την φράση "πράσινη ανάπτυξη".
Είμαι της άποψης πως η πράσινη ανάπτυξη δεν μπορεί να διατυμπανίζεται συνεχώς και να γίνεται ο εύκολος μπαλαντέρ. Χρειάζονται πράξεις και έργα, ώστε να μην απαξιωθεί η έννοια της "πράσινης ανάπτυξης" στα μάτια της κοινής γνώμης. Θερμή παράκληση λοιπόν στον κ. Πρωθυπουργό να ομιλεί λιγότερο για το πρασίνισμα των πολιτικών και να πράξει περισσότερα σε αυτόν τον τομέα. Πάντα υπό συνθήκες απόλυτης διαφάνειας και ορθού προγραμματισμού, χωρίς φαστ τρακ και λοιπές αστακομακαρονάδες!

22 Οκτ 2010

Οι φούσκες της οικονομίας

Στο χθεσινό μου σημείωμα αναφέρθηκα στην ανάγκη παραγωγής κινήτρων -motivation αγγλιστί- προκειμένου να μην παγώσει και άλλο η ήδη χειμάζουσα ελληνική οικονομία και κοινωνία. Σήμερα θα ασχοληθώ με κάτι άλλο εξίσου σημαντικό, την "φαντασία" και την "καινοτομία".

Στα Τρίκαλα, την πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα ως τα 17 μου, συμβαίνει το εξής φαινόμενο: Ο κεντρικός δρόμος "διασκέδασης" είναι η οδός Ασκληπιού, ή αλλιώς η "παραλία των Τρικάλων". Δεκάδες αν όχι εκατοντάδες μπαράκια βρίσκονται παρατεταγμένα το ένα δίπλα και απέναντι στο άλλο. Η πόλη έχει ενδεχομένως την μεγαλύτερη αναλογία μπαρ προς αριθμό κατοίκων. Μόλις ανοίξει εκεί ένα καινούριο μπαράκι που φέρει πρωτότυπη διακόσμηση και κάποιες νέες ιδέες στην εξυπηρέτηση, γίνεται αμέσως το talk of the small town και γεμίζει όλες τις ώρες λειτουργίας. Μόλις συμβεί αυτό, ξεκινά μια μοναδική διαδικασία fast-track, που μάλλον αυτή είχε υπόψη του ο κ. Παμπούκης όταν ετοίμαζε το νομοσχέδιο για την "επιτάχυνση επενδύσεων": Όλα τα γειτονικά και όχι μόνο μπαράκια προχωρούν τάχιστα σε "ανακαίνιση" και ενσωματώνουν επ' ακριβώς όλους τους νεωτερισμούς που ενδεχομένως διαθέτει το καινούριο μπαράκι. Έτσι, σε χρόνο dt, όλα τα μπαράκια της περιοχής αποκτούν ομοιομορφία και μοιάζουν λες και κατασκευάστηκαν από έναν και μοναδικό ιδιοκτήτη, πεζό και αδύναμο στη φαντασία. Ο κόσμος μοιράζεται μεταξύ των πανομοιότυπων μπαρ και η ιστορία συνεχίζεται μέχρι να ανοίξει ένα νέο καφέ, οπότε ακολουθείται η ίδια, θα έλεγες αέναη, διαδικασία.
Το φαινόμενο προφανώς δεν αφορά μόνο την πόλη των Τρικάλων, ούτε μόνο τον κλάδο των "ποτοπωλείων". Στην εστίαση τα πράγματα είναι ίδια και χειρότερα. Πριν από λίγα χρόνια γεμίσαμε "νεοταβέρνες", ενώ τώρα το νέο trend είναι η έμφαση στην "gourmet" κουζίνα!
Η ίδια ιστορία απομίμησης συνεχίζεται στα ακόμα πιο μεγάλα, τα ακόμα πιο κρίσιμα για την εθνική οικονομία. Πριν από περίπου 10-12 χρόνια κάθε γωνία στην Αθήνα και σε όλες τις μεγάλες πόλεις είχε γεμίσει με καταστήματα πληροφορικής, καθότι τότε κορυφώθηκε ο οργασμός απόκτησης Η/Υ, παιχνιδιών και λοιπών περιφερειακών. Τα περισσότερα από αυτά έχουν σήμερα κλείσει, οδηγώντας σε στρατιές ανέργων και αποτυχημένων "επαγγελματιών"!
Η ίδια φούσκα, σε μεγαλύτερα μεγέθη, παρατηρήθηκε στον κλάδο της σταθερής τηλεφωνίας και του ίντερνετ, όταν πήξαμε σε προσφορές από εταιρίες με περίεργα ονόματα, όπως Vivodi, Telepassport κτλ. Οι περισσότερες από αυτές έκλεισαν ή συγχωνεύτηκαν.
Τι υπονοώ με όλα τα παραπάνω; Θέλω να πω πως στην Ελλάδα έχουμε μια μοναδική ιδιότητα να πέφτουμε όλοι με μούτρα στο ίδιο ακριβώς αντικείμενο, άπαξ και διαπιστώσουμε πως εκεί υπάρχουν λεφτά (βλ. χρηματιστήριο). Προχωρούμε λοιπόν όλοι στις ίδιες ακριβώς δραστηριότητες, αδυνατώντας να κατανοήσουμε ή να μας κάνουν να κατανοήσουμε ότι η πίτα είναι μικρή και δεν χωράει τους πάντες. Σαν χείμαρρος ένας κλάδος διογκώνεται, σαν οδοστρωτήρας καταλαμβάνει ζωτικό χώρο στην εθνική οικονομία, κατόπιν πιέζεται τόσο πολύ από την υπερπροσφορά, για να σκάσει στο τέλος με πάταγο.
Και όμως κανείς δεν φαίνεται να διδάσκεται από τα λάθη, μιας και μονίμως παράγονται οι ίδιες αντιφάσεις "επιχειρηματικότητας". Σειρά φαίνεται πως έχει ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών και ενδεχομένως της εξοικονόμησης ενέργειας. Οι μεγάλοι έχουν πάρει ήδη θέση και κονταροχτυπιούνται για το μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας, ενώ οι μικροί συσσωρεύονται στη γωνία περιμένοντας να αρπάξουν και αυτοί ένα ξεροκόμματο.
Βέβαια, το κακό με τις ΑΠΕ είναι πως δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποτύχει ως κλάδος (όπως π.χ. οι τηλεπικοινωνίες), καθώς η καλή και γρήγορη προώθηση των ΑΠΕ συνδέεται λιγότερο με την επιχειρηματικότητα και πολύ περισσότερο με τις δεσμεύσεις της χώρας, την περιβαλλοντική αναβάθμιση και την εν δυνάμει παραγωγή προστιθέμενης αξίας για την Ελλάδα.
Για αυτό σας λέω πως η Ελλάδα πεινάει για φαντασία και καινοτομία. Διψάει επίσης για την αλήθεια, να ενημερώσει δηλαδή κάποιος τους έλληνες πολίτες πως δεν μπορούν όλοι να κάνουν το ίδιο και να περιμένουν "ανταμοιβή".
Αν ήμουν κυβερνήτης της χώρας θα έθετα υπό τη σκέπη μου τις φρέσκες ιδέες και θα βοηθούσα με κάθε τρόπο (οικονομικό, ρυθμιστικό) να πάρουν σάρκα και οστά. Αν ήμουν κυβερνήτης της χώρας θα προέβαινα σε ορθολογικό σχεδιασμό των πλουτοπαραγωγικών δραστηριοτήτων ορίζοντας επακριβώς τα όρια, αφήνοντας χώρο και για τους μικρούς και δημιουργώντας αυστηρούς και "γρήγορους" ελεγκτικούς μηχανισμούς προς πάταξη των κερδοσκόπων. Θα επέβαλα, μάλιστα, στην τοπική αυτοδιοίκηση να ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο, ώστε να διαφοροποιηθούν και διευρυνθούν οι πηγές άντλησης πόρων για τις τοπικές οικονομίες.
Ονειροβατώ; Κάθε άλλο! Φαντασία στην εξουσία και μικρά προσεκτικά βήματα είναι τα δυο ζητούμενα και αυτά προτάσσονται από την απλή κοινή λογική! Αλλιώς, ας περιμένουμε μέχρι να σκάσει η επόμενη φούσκα!

21 Οκτ 2010

It's all about motivation, stupid

Παρατηρώ μέρα με τη μέρα να εντείνεται μια κατάσταση γενικής δυσφορίας στον ελληνική πληθυσμό. Η ένταση στους δρόμους, στην αναμονή της τράπεζας, στις συνδιαλλαγές με το δημόσιο, στον εργασιακό χώρο διαρκώς μεγαλώνει.
Βλέπεις, η οικονομική κρίση έχει μακριά ουρά και χτυπάει όχι μόνο αυτούς που η εργασία τους έχει ή κινδυνεύει να χαθεί, αλλά και σχεδόν το σύνολο των Ελλήνων πολιτών που βιώνουν μια πρωτοφανή στα σύγχρονα χρονικά (μετά την Χούντα) κατάσταση ψυχολογικής φθοράς και απόγνωσης.
Αρκετοί εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα έχουν ρίξει αισθητά την παραγωγικότητά τους, προχωρώντας σε μια άτυπη λευκή απεργία μετά την απώλεια των δυο μισθών και την περικοπή των επιδομάτων. Η συγκράτηση των μισθών, ο φόβος για την απώλεια των θέσεων εργασίας και γενικότερα η αδυναμία πρόβλεψης του μέλλοντος (θα χρεοκοπήσουμε, τι θα γίνει με τη δουλειά μου, πως θα μεγαλώσουν τα παιδιά μας, πως θα τα βγάλουμε πέρα με τα δάνεια, τι θα γίνει σε 1-2 χρόνια από τώρα κτλ κτλ) υποπτεύομαι πως έχουν ήδη οδηγήσει ή θα οδηγήσουν σε σημαντική πτώση της παραγωγικότητας ή για να το θέσω διαφορετικά, σε μεγάλη μείωση της "ποιοτικής δημιουργικότητας".
Όπως η ψυχολογία των πολιτών στη Νέα Υόρκη βυθίστηκε στο ναδίρ μετά το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, έτσι και η ψυχολογία των πολιτών της ημεδαπής βουλιάζει ολοένα και περισσότερο ανήμπορη να βρει πηγές συλλογικές ανάτασης.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, υπουργός εθνικής άμυνας αλλά και συντάκτης του νόμου 3126/2003 περί μη ευθύνης υπουργών (για να μην ξεχνάμε τα στραβά),  ήταν το πρώτο μέλος της κυβέρνησης που μίλησε για την ανάγκη ύπαρξης μιας νέας εθνικής αφήγησης. Συμφωνώ απόλυτα.
Ο ελληνικός λαός χρειάζεται ένα νέο "κοινωνικό συμβόλαιο", χρειάζεται να δει φως στο τούνελ, να ειπωθούν με ειλικρίνεια τα όσα έχει να αντιμετωπίσει, αλλά και αυτά που έχει να κερδίσει στο τέλος της οδυνηρής διαδρομής. Πριν φτάσουμε όμως εκεί, ο έλληνας πολίτης χρειάζεται κίνητρο, MOTIVATION αγγλιστί, για να συνεχίσει να υποφέρει αγόγγυστα και να μετέχει στο ιδιάζον οικονομικό "αμελέ ταμπουρού" της χώρας. 
Κίνητρο από την κυβέρνηση με τη μορφή πρωτοβουλιών κάθαρσης και διαφάνειας και επιμερισμού των βαρών ανάλογα με το βαθμό ευθύνης, κίνητρο από τους εργοδότες με τη μορφή της τήρησης μιας καλής σχέσης "αφεντικού-υπαλλήλου". Κίνητρο μεταξύ ημών να μην χάσουμε την αξιοπρέπειά μας και να μην καταλήξουμε στη δικαίωση του μοτό "ο θάνατός σου η ζωή μου".
Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι το πολυτιμότερο κεφάλαιο που έχει μια χώρα και το είδος διαχείρισης αυτού εγγυάται την επιτυχία ή την αποτυχία. Μέχρι στιγμής, η ψυχολογική επιβάρυνση των πολιτών οδηγεί μαθηματικά σε αύξηση των συγκρούσεων και στην χρεοκοπία (οικονομίας και κοινωνίας). Ας το έχουν στο νου τους όλοι και ιδίως αυτοί που σχεδιάζουν την οικονομική ανάταση αμελώντας την κοινωνική της πλευρά!

20 Οκτ 2010

Μαθήματα από την "πρώην" επένδυση του Αστακού

Τελικά, άνθρακας ο πακτωλός δις των Καταριανών επενδυτών. Ναυάγησε οριστικά η κατασκευή μονάδας ηλεκτροπαραγωγής 1100 MW με καύσιμο το άκρως επικίνδυνο και ρυπογόνο LPG (παραπροϊόν της διύλισης πετρελαίου). Με επιστολή του, ο Υπουργός Ενέργειας του Κατάρ ενημέρωσε τον Υφυπουργό Εξωτερικών πως δεν είναι εξασφαλισμένη η βιωσιμότητα της επένδυσης και ως εκ τούτου το σχέδιο σταματά.
Έχω κάθε λόγο να χαίρομαι για αυτή την εξέλιξη. Η Ελλάδα απέφυγε να εγκαταστήσει στα εδάφη της μια μονάδα που συναντάται μόλις σε δυο χώρες του κόσμου (Ιαπωνία και Πακιστάν), που εμφανίζει ιδιαίτερα υψηλό ρίσκο ατυχήματος, που η προστιθέμενη αξία της για την οικονομία της χώρας θα ήταν ελάχιστη, που δεν θα κάλυπτε τις ανάγκες ηλεκτρισμού της χώρας αλλά της Ιταλίας, που οι θέσεις εργασίας σε αυτή θα ήταν ελάχιστες.
Υπάρχουν ορισμένα καλά μαθήματα που βγαίνουν από αυτή την περιπέτεια, την βγαλμένη από τα παραμύθια της Ανατολής, τα οποία θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας:
1. Θα περίμενε κανείς για ένα έργο τόσο "μεγάλης σημασίας" (για κάποιους υπουργούς και στελέχη της κυβέρνησης), προϋπολογισμού μάλιστα 2,5 δις, να υπάρχει ένα σύστημα άμεσης παρακολούθησης της προόδου με απευθείας επαφές στελεχών των δυο συμβαλλομένων (ελληνικό κράτος - επενδυτές Κατάρ). Αντ' αυτού μάθαμε πως η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των δυο υπουργών έγινε δια αλληλογραφίας, δείγμα της κακής συνεργασίας μεταξύ των εταίρων.
2. Η γραφειοκρατία δεν ευθύνεται στο ελάχιστο για την αναστολή της επένδυσης παρά το όσα ενδέχεται να ακουστούν. Σε ένα μόλις μήνα είχε εκδοθεί άδεια παραγωγής από τη ΡΑΕ, πράγμα ιδιαίτερα περίεργο αν σκεφτεί κανείς α) τον χρόνο που περνά για άλλα μικρότερα και καθαρότερα έργα, β) το γεγονός πως η ΡΑΕ θα έπρεπε να προβληματιστεί διπλά για τη συγκεκριμένη επένδυση καθότι δεν περιλαμβάνεται στον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας. Με τόσο γοργές κινήσεις προχώρησε και η θετική γνωμοδότηση για την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, παρότι ουδέποτε κατατέθηκε η Μελέτη Επικινδυνότητας, η οποία θα έπρεπε να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ΜΠΕ. Μηδενική ενοχή για την "γραφειοκρατία", λοιπόν, πλήρης ενοχή για την προχειρότητα του σχεδιασμού. Αν και εδώ που τα λέμε, ίσως τελικά χρειάζεται λίγη "γραφειοκρατία" μπας και συγκρατεί λίγο κάποιους "ταύρους εν υαλοπωλείο".
3. Ο Πρωθυπουργός της χώρας θα έχει κάθε λόγο να αισθάνεται εξοργισμένος με την εξέλιξη, καθότι την προηγούμενη Παρασκευή εμφανίστηκε στη Βουλή να υπερασπίζεται την προστιθέμενη αξία της επένδυσης, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση (δείτε σελ. 34 στο λινκ) του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Υποθέτω ότι η οργή του θα αφορά κυρίως τους κ.κ. Παμπούκη και Κουβέλη, που χειρίστηκαν το ζήτημα και πλέον βγαίνουν πολιτικά ζημιωμένοι από την εξέλιξη. Ιδίως ο κ. Παμπούκης, που αν ήμουν στέλεχος αντιπάλου κόμματος δεν θα έχανα ευκαιρία να του θυμίζω το φιάσκο του Αστακού.
4. Οι επενδυτές και όσοι αρχικά συμφώνησαν να προχωρήσει το έργο του Αστακού προφανώς δεν είχαν ορθή εικόνα για την ελληνική πραγματικότητα. Τα 2,5 δις μοιάζουν και είναι μάννα εξ' ουρανού, όχι όμως με κάθε κόστος και ούτε εις βάρος των πολιτών, των νόμων και της μεσο-μακροπρόθεσμης πορείας της χώρας. Με άλλα λόγια, καλά και άγια τα δις, δεν είναι όμως χάντρες και καθρεφτάκια για ιθαγενείς!

Μήπως τώρα, μετά την ακύρωση της αστακοLPGιάδας, δημιουργείται μια καλή ευκαιρία και πρόσχημα για την κυβέρνηση να ξανασκεφτεί στο σύνολο του το ζήτημα των επενδύσεων και να προχωρήσει με επαγγελματισμό στη δημιουργία των κατάλληλων μηχανισμών ελέγχου, διαχείρισης, παρακολούθησης; Δεν θα ήταν επίσης σκόπιμο να εξεταστεί με προσοχή και γιατί όχι να ανακληθεί το fast-track; Το γινάτι εύκολα βγάζει μάτι. Και αν είναι το μάτι ενός πάει καλά, αν είναι το μάτι της κυβέρνησης τότε θα υπάρξει πρόβλημα!

19 Οκτ 2010

Γιατί χάνει ο Γ. Καμίνης

Να δηλώσω εξαρχής πως δεν ψηφίζω στην Αθήνα, επομένως τα όσα σχολιάζω πιο κάτω αποτελούν τη ματιά ενός καλοπροαίρετου ανεξάρτητου παρατηρητή, που δεν τάσσεται υπέρ ή κατά κάποιου υποψηφίου δημάρχου Αθηναίων.

Η υποψηφιότητα Καμίνη δεν βαδίζει καλά. Όλες οι δημοσκοπήσεις την εμφανίζουν να κινείται σε ρηχά νερά, κάτι που προκαλεί εκ πρώτης ιδιαίτερη εντύπωση καθώς ο νυν Δήμαρχος, Νικήτας Κακλαμάνης δεν έχει να επιδείξει έργο τέτοιο που να τον καθιστά ακλόνητο φαβορί για τον δημαρχιακό θώκο. Ακόμα και ο απολογισμός του, που όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις καλλωπίζει την πραγματικότητα, δεν δείχνει κάποια ουσιαστική αλλαγή του δήμου την περίοδο 2007-2010. Και αν μάλιστα δεν έγιναν οι απαραίτητες ριζικές τομές αυτή την περίοδο, καταλαβαίνετε πως θα είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να γίνουν στην επόμενη δημαρχιακή θητεία. Βλέπετε, η δεύτερη θητεία θα είναι κατά 99% η τελευταία του Νικήτα Κακλαμάνη στο δήμο Αθηναίων. Ιστορικά, κανένας σύγχρονος πολιτικός, όσο πετυχημένος και αν ήταν, δεν διατήρησε το αξίωμα του δημάρχου Αθηναίων πάνω από 7-8 συνεχόμενα χρόνια. Επομένως, αν ο κ. Κακλαμάνης δεν προτίθεται να συνταξιοδοτηθεί πολιτικά, πρέπει τα επόμενα 1-2 χρόνια να προετοιμάσει και να πραγματοποιήσει την επάνοδό του στην κεντρική πολιτική σκηνή. Πράγμα που χονδρικά και σε απλά ελληνικά σημαίνει πως δεν υπάρχει χρόνος εκ μέρους του για "ριζική μεταμόρφωση" της Αθήνας.      
Παρόλα αυτά, η υποψηφιότητα Καμίνη, όπως είπα και πιο πάνω, δεν βαδίζει καλά, παρότι η Αθήνα στις περσινές βουλευτικές εκλογές βάφτηκε πράσινη μετά από πολλά πολλά χρόνια. Κατά την άποψή μου οι λόγοι είναι αρκετοί, άλλοι γνωστοί, άλλοι όχι και τόσο. Στα γνωστά είναι η αποχή και αποστασιοποίηση του παλιού ΠΑΣΟΚ που δεν δέχεται τον εξωπασοκικό Καμίνη και σίγουρα δεν δίνει αγώνα για πάρτη του, ασχέτως αν ο Μιχάλης Καρχιμάκης πασχίζει να κινητοποιήσει τον κομματικό κορμό. Επιπλέον, η έλλειψη αναγνωρισιμότητας και το πολιτισμένο του χαρακτήρα του (κάποιοι τον θεωρούν απόμακρο) αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες. Ακόμα, τα μέσα ενημέρωσης δεν έχουν κάνει κάποια τρομερή διαφήμιση στον κ. Καμίνη επιλέγοντας μάλλον να κρατήσουν ίσες αποστάσεις από τους δυο επικρατέστερους υποψηφίους.
Πιστεύω όμως ότι άλλες είναι οι πιο σημαντικές αιτίες που κρατούν χαμηλά τον κ. Καμίνη, λιγότερο γνωστές, αλλά σαφώς εμφανείς.
Καταρχήν παραμένει στο επίκεντρο της δημοσιότητας η κυβερνητική πολιτική, οι σκέψεις της κυβέρνησης για νέα μέτρα και φόρους και οι δράσεις της για τις "μεγάλες" επενδύσεις. Κακώς! Η κυβέρνηση θα έπρεπε να ρίξει τεχνηέντως τους τόνους ώστε να αλλάξει το πεδίο ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης, με έμφαση στην αντιπαράθεση υποψηφίων στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές.
Επιπλέον, ο Γιώργος Καμίνης στηρίζεται από ένα επιτελείο που εμφανέστατα δεν διαθέτει επαρκή εμπειρία και δεν υλοποιεί μια ξεκάθαρη-εύπεπτη-κατανοητή επικοινωνιακή καμπάνια. Στην συγκεκριμένη περίπτωση και με τόσο τρομερό χάσμα στο κεφάλαιο "αναγνωρισιμότητα" ακόμα και λίγο σκληρό ροκ θα μπορούσε να βοηθήσει, αν και γνωρίζω πως προς τιμήν του ο Γιώργος Καμίνης δεν θα παίξει τέτοια μπάλα. Βέβαια δεν αναφέρομαι σε ροκ αλά Λαλιώτη, αλλά στο ελάχιστο δυνατό ροκ που θα υποδείκνυε τους λόγους για τους οποίους ο αντίπαλος του έχει αποκτήσει ένα σωρό παρατσούκλια, διόλου κολακευτικά. Στα λάθη του επιτελείου του κ. Καμίνη καταλογίζω και την αδιαφορία που έχει επιδείξει για τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Προφανώς μελέτησαν επιφανειακά ή καθόλου το μεγάλο κατόρθωμα του Μπάρακ Ομπάμα, που πέτυχε να αξιοποιήσει στο έπακρο τα σύγχρονα-δωρεάν-άφθονα-δημοκρατικά μέσα δικτύωσης.
Επιπρόσθετα, υποπτεύομαι ότι η βοήθεια που έχει δεχθεί στην προεκλογική του εκστρατεία από τους Οικολόγους Πράσινους και την Δημοκρατική Αριστερά δεν είναι αρκετή, όχι γιατί δεν υπήρχε σχετική επιθυμία, αλλά γιατί είναι ακόμα περιορισμένα τα όρια της δραστηριοποίησης και κινητικότητας των δυο αυτών κομμάτων (μιλάμε για νίκη στις εκλογές και όχι απλά για μια "εξαιρετική" παρουσία). Και μπορεί να ακούμε διάφορες κορώνες, αλλά η ουσία είναι διαφορετική.
Δεν πρέπει ακόμα να ξεχνάμε πως όσοι διαμένουν στο κέντρο της Αθήνας και ειδικά στο 4ο, 5ο και 6ο διαμέρισμα, φαίνεται πως εκλύονται (σε σημαντικό βαθμό) όχι από αυτούς που διαθέτουν ένα συνεκτικό όραμα για το σύνολο της πόλης και των κατοίκων, αλλά από όσους μπορούν να "αντιμετωπίσουν" το ζήτημα των μεταναστών. Εδώ ο κ. Καμίνης δεν έχει καταφέρει να κάνει τη διαφορά και να κερδίσει πόντους, μιλώντας ξεκάθαρα, δίδοντας εγγυήσεις για την ειρηνική συμβίωση ημεδαπών και αλλοδαπών.
Επιπλέον, είναι γεγονός πως στο δήμο της Αθήνας ψηφίζουν μαζικά οι κάτοικοι Εκάλης και λοιπών βορειονότιων προαστίων, συνήθως συντηρητικών πεποιθήσεων, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη στρέβλωση του αποτελέσματος.
Τέλος, το μνημόνιο -που όλα τα σκεπάζει και όλα τα ρημάζει- έχει ρίξει βαρύ το πέπλο του και στις δημοτικές-περιφερειακές εκλογές. Θύμα αυτού κινδυνεύει να καταστεί ο κ. Καμίνης, που παρότι καλείται να διαχειριστεί την καθημερινότητα όσων ζουν και εργάζονται στην Αθήνα, θα πρέπει -δυστυχώς- πρώτα να απολογηθεί για τα μέτρα της τρόικας. Αυτό φοβάμαι ότι θα έχει μεγάλες επιπτώσεις στο δεύτερο γύρο, καθώς ενδέχεται πολλοί πολίτες να επιλέξουν την αποχή, παρά την στήριξη του ενός ή του άλλου υποψηφίου. Και σε αυτές τις περιπτώσεις κερδίζει αυτός που έχει το προβάδισμα της πρώτης Κυριακής.

Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους δεν βαδίζει όπως πρέπει η υποψηφιότητα Καμίνη. Σίγουρα σε αυτούς συγκαταλέγεται και το προφίλ του Νικήτα Κακλαμάνη, που δεν αφήνει ασυγκίνητο ένα μεγάλο μερίδιο της κοινής γνώμης.
Δεν έχω σκοπό να καταχωρίσω όλες τις πιθανές αιτίες αργού βηματισμού της υποψηφιότητας, ούτε μπορώ να προδικάσω το τελικό αποτελέσμα. Ένα σκάνδαλο, μια κινητοποίηση της τελευταίας στιγμής, μια τηλεοπτική αναμέτρηση, μια στήριξη από άλλα κόμματα, μια αλλαγή στην επικοινωνιακή τακτική ενδέχεται να αλλάξει τα δεδομένα.   
Απλά μια τελευταία παρατήρηση: Κατά την ταπεινή μου άποψη, η μεγάλη νίκη του Γιώργου Καμίνη θα ήταν να κατέβει στις εκλογές μόνο με τη στήριξη κομμάτων εκτός ΠΑΣΟΚ (Δημ.Αρ., Οικ. Πράσινους, Δράση και όποιους άλλους). Με το 15-20% που εκτιμώ ότι θα έπαιρνε θα ήταν ο απόλυτος ρυθμιστής των εξελίξεων και γιατί όχι θα μπορούσε να περάσει στο δεύτερο γύρο. Τότε θα έβαζε δυνατά πλώρη για τον δημαρχιακό θώκο, ενδεχομένως στις 14 του Νοέμβρη, σίγουρα στις εκλογές του 2013. Νομίζω ότι επέλεξε λάθος τις συμμαχίες του και στάθμισε λάθος τη σημερινή δυναμική της κυβερνώσας παράταξης.
Εν πάση περιπτώσει, μια απλή πολιτική ανάλυση επιχειρώ. Μπορεί σωστή, μπορεί λάθος. Καλή επιτυχία σε όλους τους υποψηφίους και πάνω από όλα καλό κουράγιο στην Αθήνα. Το χρειάζεται περισσότερο από ποτέ.

18 Οκτ 2010

ΣΚΑΪ, ΣΚΑΪ, έσκασε...

Η χειρότερη ώρα να δέχεσαι τηλέφωνο είναι όταν προσπαθείς να κοιμήσεις τα παιδιά σου, ήτοι κάπου μεταξύ 09.00 - 10.00 μμ. Εκείνη την ώρα διάλεξε να με καλέσει ένας παλιός φίλος, περιβαλλοντολόγος, την περασμένη Παρασκευή, για να μου πει τον πόνο του.
"Τι έχει πάθει ο ΣΚΑΪ μου λες; Τι περίεργες θέσεις είναι αυτές;". Αυτά ήταν τα πρώτα του λόγια αντί καλησπέρας. "Χαλάρωσε και πάμε από την αρχή" απάντησα.
"Τι να χαλαρώσω; Έβγαλαν θέμα για το fast-track και αντί να σχολιάσουν την παράκαμψη των περιβαλλοντικών νόμων, θέλουν να προχωρήσει ο "θεσμός" σε όλες τις επενδύσεις, υφιστάμενες ή νέες. Στη συνέχεια, προσπαθούν να βγάλουν λάδι την υπόθεση Βατοπεδίου και δεν σκέφτονται ότι εκεί πήγαν να γίνουν εγκλήματα, περιβαλλοντικά και οικονομικά. Η δεντροφύτευση και η ανακύκλωση τους μάρανε".
"Χαλάρωσε, ηρέμησε και βγες να πιεις ένα ποτό. Δεν είδα ειδήσεις, έχω σταματήσει να βλέπω ειδήσεις σε όλα τα κανάλια, δεν μπορώ να σου πω τι συμβαίνει. Και συγνώμη που θα στο κλείσω γρήγορα, αλλά πρέπει να κοιμίσουμε τα παιδιά. Άντε γεια και κανονίζουμε να τα πούμε κάποια στιγμή από κοντά".
 
Την επόμενη μέρα σκέφτηκα και πάλι τα λόγια του φίλου. Δεν στεναχωρήθηκα που του έκλεισα γρήγορα το τηλέφωνο, είναι φίλος και καταλαβαίνει. Στεναχωρήθηκα γιατί σκέφτηκα αυτά που έχουμε να δούμε στον χώρο των media.
Ήδη από τα χρόνια των παχιών αγελάδων, η δημοσιογραφία είχε καταστεί ένα "κατευθυνόμενο λειτούργημα" στο οποίο άνθισαν πολλά και ποικίλα "άνθη". Παρόλα αυτά εξακολουθούσαν να υπάρχουν φωνές και κυρίως πένες που κρατούσαν ψηλά τον πήχη. Τώρα, υπό συνθήκες οικονομικής κρίσης, η δουλειά στη δημοσιογραφία και γενικότερα στα μέσα ενημέρωσης περνάει και αυτή δύσκολες ώρες.
Απολύσεις στο ένα κανάλι, στην μια και στην άλλη εφημερίδα,  λουκέτο στον ορίζοντα άλλης εφημερίδας, εκβιασμοί, και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό. Τα μέσα ενημέρωσης περνάνε κρίση και, όπως εύστοχα περιγράφει ο Πάσχος Μανδραβέλης, δεν προβλέπεται να εμφανιστεί σύντομα κάποια διέξοδος διαφυγής.
Σε αυτόν τον κυκεώνα, όπου όλοι οι δημοσιογράφοι εμφανίζονται -και είναι- αναλώσιμοι, ποιος/οι θα αντισταθούν στις πιέσεις για περισσότερη και πιο στυγνή στρέβλωση των γεγονότων και απροκάλυπτη στήριξη των άλλων "παράπλευρων" εργασιών και δραστηριοτήτων των ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης; Ποιος/οι θα παλέψουν να αναδείξουν ένα ζήτημα όταν αυτό έρχεται σε σύγκρουση με τις εκάστοτε "φιλίες" της διεύθυνσης; Ποιος/οι θα αρνηθούν να γράψουν-ασχοληθούν με ανοησίες, όταν αυτό υπαγορεύεται από τον διευθυντή;
Δύσκολοι καιροί για πρίγκιπες, ακόμα πιο δύσκολοι για δημοσιογράφους, και εντελώς χάλια για την ενημέρωση, την ανίχνευση της αλήθειας και την τιμιότητα.

* Η εικόνα προέρχεται από κυριακάτικο φύλλο της Καθημερινής, το Νοέμβρη του 2009. Η διεύθυνση ήθελε να διαφημίσει ένα "φίλο" και φρόντισε να το επισημάνει γραπτώς, η επιμέλεια δεν το πρόσεξε και αντί απολογίας των προϊσταμένων, δυο υφιστάμενοι έχασαν τη δουλειά τους. Διαβάστε εδώ για το θέμα που "απεικονίζει" εύγλωττα την παρούσα κατάσταση, με παράκληση να δώσετε προσοχή στα όσα σχολιάζει ο Βασίλης Κουφόπουλος.     

15 Οκτ 2010

Ακρόπολη, συμβασιούχοι, ΜΑΤ = Δακρόπολη...

Μετά το χθεσινό περιστατικό στην Ακρόπολη, έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα σε εφημερίδες, μπλογκς, ιντερνετικά περιοδικά για αυτό ακριβώς το ζήτημα. Γράφτηκαν σχόλια επιεικώς παιδικά, σαν αυτό του Σταύρου Θεοδωράκη στο protagon.gr και άλλα αρκετά σοβαρά, όπως του Νίκου Ξυδάκη στην Καθημερινή. Για το θέμα έγραψαν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως το BBC και το Reuters.
Δεν θα γράψω ποιος έχει δίκιο ή άδικο, καθώς κάτι τέτοιο είναι ανούσιο σε μια χώρα που οι πολίτες της αρέσκονται με περισσή ευκολία να χωρίζονται σε στρατόπεδα, ώστε να μην ακούγονται οι αντίθετες απόψεις.
Απλά, μου τη σπάνε οι αναλύσεις, οι γενικεύσεις και οι αφορισμοί για το ιερόν της Ακροπόλεως, για την κακή διαφήμιση της χώρας, για τους κατατρεγμένους συμβασιούχους κτλ κτλ. Αμάν πια με αυτές τις πιπίλες!
 
Σε αυτή την ιστορία, σε αυτή τη χώρα, σε αυτή τη δεδομένη στιγμή, παρατηρώ πως ισχύει απόλυτα το ρητό "ο σώζων εαυτόν σωθήτω", ο καθένας πιάνεται από τα μαλλιά ή από όπου αλλού θεωρεί πως μπορεί να κρατηθεί. Οι απλήρωτοι συμβασιούχοι της Ακρόπολης, την Ακρόπολη είχαν σαν ατού, αυτή χρησιμοποίησαν. Οι της ΔΕΗ το ρεύμα διαχειρίζονται και αυτό απειλούν να κλείσουν. Ακόμα και ο ΣΕΒ ή το ΕΒΕΑ το ατού των απολύσεων κρατούν στα χέρια τους προκειμένου να πείσουν την κυβέρνηση για λιγότερους φόρους, για ελαστικότερες εργασιακές συνθήκες κτλ. Για να μην προσθέσω ότι ακόμα και η παρούσα κυβέρνηση τα εργασιακά ατού προβάλλει προς τα έξω προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία, όπως π.χ. η διατήρηση 520.000 θέσεων εργασίας.  Αν λοιπόν κατηγορούμε επιλεκτικά τους μεν και αγνοούμε τους δε, συντηρούμε και εμείς θέλοντας και μη την ίδια ρυπαρή κατάσταση.
Επίσης, ακόμα δεν κατάλαβα πως εμπλέκεται στο θέμα το "ιερόν" της Ακροπόλεως. Από που και ως που θεωρείται ιερή η Ακρόπολη? Από ποιο θεό και ποιο ιερατείο? Είναι ένα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, μοναδικό στον κόσμο, και παράλληλα ίσως το σπουδαιότερο αξιοθέατο της Ελλάδας. Αλίμονο, όμως, και άλλα αξιοθέατα στον κόσμο κλείνουν λόγω απεργίας: ο Πύργος του Άιφελ, το άγαλμα του Χριστού στο Ρίο, το Κολοσσαίο κοκ. Για ποιο λόγο η Ακρόπολη απαγορεύεται να κλείσει, από τη στιγμή μάλιστα που δεν υπάρχει στην κοινωνία ένα άτυπο συμβόλαιο για το σεβασμό των συμβόλων μας?
Για ποιο λόγο επίσης θεωρούμε πως η απεργία των συμβασιούχων αμαυρώνει την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό? Σοβαρά, τώρα υπάρχει κανείς λογικός άνθρωπος που πιστεύει πως η άσχημη εικόνα της χώρας θα γίνει χειρότερη από την απεργία στην Ακρόπολη? Αν ναι λυπάμαι, γιατί τουλάχιστον εγώ πιστεύω πως η παραδοχή περί εκτεταμένης διαφθοράς στη χώρα, οι κακές, πανάκριβες υπηρεσίες που προσφέρουμε στους ταξιδιώτες, η ελάχιστη προβολή της χώρας στο εξωτερικό και η αποτυχία στην σύναψη συμφωνιών με μεγάλα ταξιδιωτικά πρακτορεία κάνουν πολύ μεγαλύτερο κακό! Περισσότερο κακό (σε σχέση πάντα με τα της ακροπόλεως) κάνουν επίσης οι απεργίες που γίνονται μόλις ή πριν ακόμα πατήσουν το πόδι τους στη χώρα οι τουρίστες, όπως π.χ. των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας ή των μέσων μαζικής μεταφοράς. Ας αφήσουμε λοιπόν τα κροκοδείλια δάκρυα για τον ξεπεσμό της Ελλάδας και την ντροπή της Ακρόπολης.
Από την άλλη, για ποιο λόγο θα πρέπει όλοι οι αντιπολιτευόμενοι την κυβέρνηση να προσκυνούν το θεσμό των συμβασιούχων? Είναι ένας θεσμός που εξυπηρετεί μόνο πελατειακές σχέσεις, ρουσφέτια και σε μερικές περιπτώσεις (όχι όλες) αργομισθίες? Αν ναι, για ποιο λόγο να διατηρείται αυτή η στρεβλή διέξοδος και να παγιδεύει χιλιάδες ανθρώπους σε ένα παιχνίδι που πάνω από όλα στρέφεται ενάντια στην αξιοπρέπεια των πολιτών? Δεν πρέπει βέβαια να αμελήσω πως το οριστικό τέλος που πρέπει να δοθεί στις "πονηρές συμβάσεις", σημαίνει πως θα πρέπει να πληρωθούν μέχρι δεκάρας οι απλήρωτοι συμβασιούχοι. Γιατί δυστυχώς βλέπω πως τείνουμε να αμελήσουμε το γεγονός πως κάποιοι άνθρωποι, βύσματα ή μη, έχουν να πληρωθούν πάνω από 1,5 χρόνο.
Τέλος, δεν καταλαβαίνω πως στη διαμάχη περί συμβασιούχων και Ακροπόλεως εμφανίζεται τσόντα το ζήτημα των υψηλόμισθων των ζημιογόνων ΔΕΚΟ. Θα συμφωνήσω πως στις ΔΕΚΟ οι μισθοί είναι υπερβολικοί και πρέπει να περιοριστούν (τονίζοντας βέβαια πως για αυτό φταίνε και οι σημερινοί ταγοί της κυβέρνησης, που δεν προέκυψαν στα πράγματα ως δια παρθενογένεσης), αλλά γιατί συνδέονται επικοινωνιακά τα ζητήματα? Μήπως στα πλαίσια του "όλοι φταίμε, όλοι τα φάγαμε"?
Εν κατακλείδι, δέχομαι πως πρέπει να σταματήσουμε να κοροϊδεύουμε εαυτούς και κοσμάκη, να πάψουμε να δίδουμε χείρα στήριξης των δημαγωγών και των γαλαντόμων πολιτευτών. Να μπει δηλαδή ένα τέλος στις "συμβάσεις". Από την άλλη, υπό τέτοιες οικονομικές συνθήκες που έχουν σχεδόν μετατρέψει την κοινωνία σε μια -ακαθόριστων ορίων- αρένα μάχης, οι συμβασιούχοι δεν πρέπει να μείνουν ξεκρέμαστοι. Να πληρωθούν τα χρεωστούμενα, να περάσουν από κατάρτιση, να πριμοδοτηθούν σε διαγωνισμούς ΑΣΕΠ και να γίνει σεβαστή η απόγνωσή τους (έστω και αν αρκετοί από αυτούς είναι βύσματα). Όλα τα άλλα, περί Ακροπόλεως και υψηλών μισθών είναι απλοί και εύκολοι αφορισμοί.

ΥΓ. Και ας σταματήσουμε να μεγαλοποιούμε το πάλαι ποτέ ένδοξο παρελθόν και τα ένδοξα μνημεία του. Χώρα που δεν μπορεί να παράγει πολιτισμό, παιδεία, κουλτούρα, ανάπτυξη τρέφεται με τα απομεινάρια του ένδοξου παρελθόντος της! Προσοχή, όμως, γιατί με τόση κατανάλωση μπαγιάτικου "παρελθόντος" κινδυνεύουμε να υποστούμε τις συνέπειες μιας "ιστορικής" γαστρεντερίτιδας.  

* στην φωτογραφία, που δημοσιεύθηκε χθες στον Guardian, βλέπετε τους φύλακες της τάξης που αν τους αφήναμε ελεύθερους δεν θα είχαν πρόβλημα να προκαλέσουν το νέο "κυλώνειο άγος". Προσοχή παιδιά, ήρεμα!
* Δακρόπολη, ένας εξαιρετικά πετυχημένος τίτλος που έκλεψα από την Ελευθεροτυπία.

14 Οκτ 2010

Σαν σήμερα...

Έχω αναφέρει σε προηγούμενο post την ιστοσελίδα sansimera.gr, η οποία περιέχει στοιχεία για γεγονότα που συνέβησαν "σαν σήμερα" πριν από δυο, πενήντα ή εκατοντάδες χρόνια. Σας τη συνιστώ ανεπιφύλακτα, όχι μόνο γιατί θεωρώ υποχρέωση όλων των πολιτών να γνωρίζουν ιστορία (αυτό μπορεί να συμβεί μέσα από το διάβασμα ορισμένων βασικών βιβλίων ιστορίας), αλλά πολύ περισσότερο γιατί μέσα από τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα πολλά πολλά χρόνια πριν, μπορούμε να ταξιδέψουμε νοερά στο χρόνο και να κάνουμε υπέροχες σκέψεις και συνδέσεις, συνθέσεις και αποσυνθέσεις γύρω από τα συμβάντα.
Για παράδειγμα, μπορούμε να μπλέξουμε τα γεγονότα που συνέβησαν "σαν σήμερα", 14 Οκτωβρίου, με τα γεγονότα που έλαβαν χώρα λίγες μέρες πριν, και να καταλήξουμε σε μια ιστορική -και ίσως διδακτική- ανακατωσούρα.

14 Οκτωβρίου 1863, λοιπόν, γεννιέται ο Άλφρεντ Νόμπελ, το όνομα του οποίου έλαβε η ύψιστη διάκριση για έναν άνθρωπο, το βραβείο Νόμπελ. Βέβαια, αν ο Νόμπελ διήγαγε βίο αγγέλου, πιθανότατα δεν θα είχε "εφεύρει" τον δυναμίτη, ούτε θα έκανε τόσο μεγάλη περιουσία ικανή να χρηματοδοτεί το ίδρυμα Νόμπελ και τα ομώνυμα βραβεία. Θα χάναμε έτσι τον δυναμίτη ή μάλλον, θα καθυστερούσαμε την εμφάνισή του και θα κερδίζαμε ενδεχομένως πολλές χιλιάδες ζωές.
Εξάλλου, για ποιο Νόμπελ μιλάμε άραγε; Το Νόμπελ ειρήνης που δόθηκε πέρυσι στον Μπάρακ Ομπάμα και πιο παλιά στον Κίσινγκερ, ή το Νόμπελ Οικονομίας που δόθηκε φέτος, στις 11 Οκτωβρίου στους καθηγητές, Πισαρίδη, Μόρτενσεν και Ντάιαμοντ, οι οποίοι αν καταλαβαίνω καλά τα όσα γράφει ο Guardian, προτρέπουν σε περαιτέρω "ευελιξία" της αγοράς και περικοπή των παροχών στους ανέργους;
Εδώ που τα λέμε, οφείλω να ομολογήσω πως δεν αρέσει μόνο σε μένα να κάνω παιχνίδια με ιστορικά γεγονότα και ημερομηνίες. Υποθέτω πως αυτό συμβαίνει και στους "εκλέκτορες" του βραβείου Νόμπελ. Δεν μπορώ να εξηγήσω αλλιώς τη βράβευση των συγκεκριμένων καθηγητών, εν μέσω οικονομική κρίσης που υποδηλώνει τις αστοχίες της ανεξέλεγκτης αγοράς, παρά μόνο αν δεχθώ πως έγινε για να τιμηθεί εμμέσως η Μάργκαρετ Θάτσερ, που στις 13 Οκτωβρίου 2010 έκλεισε τα 85 της χρόνια.
Αν η απέθαντη καταφέρει να ζήσει έως το 2025, να υποθέσω ότι το Νόμπελ Οικονομίας θα κατευθυνθεί στον Τζον Γουίλιαμς, τον θεωρητικό του νεοφιλελευθερισμού (αν ζει και αυτός έως τότε);

ΥΓ. Λίγα ακόμα λόγια με βάση το χθεσινό post: Ο θάνατος, ο μέγας άγνωστος, βρίσκεται παντού γύρω μας, κάθε δευτερόλεπτο που περνά ακονίζει το δρεπάνι του με τις ψυχές παρελθόντων πλέον προσώπων. Προκαλεί, όμως, σοκ μόνο όταν εμφανιστεί σε μαζική κλίμακα ή στο οικείο μας περιβάλλον. Και μπορεί όλοι να συμφωνούν πως η ζωή συνεχίζεται για όσους μένουν πίσω, όμως θεωρώ πως κάθε θάνατος γνωστού ή αγνώστου, αγαπητού ή μισητού προσώπου κόβει ένα μερίδιο από την ψυχή μας. Κάποιες φορές το μερίδιο είναι επιδερμικό και μικρό όσο ένα κουάρκ, άλλες φορές είναι μεγάλο και αφήνει κενό. Σε αυτά τα κενά πατάνε οι ανησυχίες και οι φόβοι μας για την "επόμενη μέρα", σε αυτές τις τρύπες βρίσκουν κατάλληλο περιβάλλον να αναπτυχθούν τα ζιζάνια της άρνησης, της αυτοκατάργησης, της απομόνωσης, της κατάθλιψης. Μέχρις ότου βρούμε και πάλι τη δύναμη να προκαλέσουμε -μέσω ενός ερασιτεχνικού καθαρά προσωπικού by-pass- την παράκαμψη του κενού και την ψυχική μετάβαση σε πιο ευχάριστες καταστάσεις. Κάποιοι δεν μπορούν ποτέ να ξεπεράσουν την απώλεια, αλλά ποιος άραγε μπορεί να τους κατηγορήσει; Αν και δεν ανήκω στην τελευταία κατηγορία, σκέφτομαι με πόνο ψυχής τα συγγενικά πρόσωπα του Γιάννη και φέρνω στη μνήμη μου τη φρίκη που βίωσε η μητέρα μου, όταν κλήθηκε στο νεκροτομείο να αναγνωρίσει και αναλάβει το τελευταίο "στόλισμα" μιας μακρινής μου ξαδέρφης, ετών 20, πριν από περίπου 20 χρόνια. Ο χρόνος πέρασε για όλους όχι όμως για την μάνα και τον πατέρα της.
Αλλά τι λέω; Η ζωή "που περνά και χάνεται" μας εκπλιπαρεί όλους να τη ζήσουμε όπως της αξίζει. Κάθε χτύπημα, όσο σκληρό και αν είναι, επιβάλλει να ξανασηκωθούμε, το χρωστάμε στον εαυτό μας, το χρωστάμε σε αυτούς που έφυγαν. Για πάντα...       

13 Οκτ 2010

Αντίο φίλε...

Αντιγράφω από το βιβλίο "Ο καθηγητής του πόθου" του Φίλιπ Ροθ: 
"Γεννιόμαστε αθώοι, υπομένουμε την τρομερή διάλυση των ψευδαισθήσεών μας ώστε να μπορέσουμε ν' αποκτήσουμε τη γνώση, κι ύστερα ζούμε με το φόβο του θανάτου -και το μόνο που μας χαρίζεται, είναι κάποια ψήγματα ευτυχίας για ν' αντισταθμίσουν τον πόνο".

Ένας πρώην συμφοιτητής, καλός άνθρωπος, νεότατος σε ηλικία, δεν κατάφερε να διαλύσει το σύνολο των ψευδαισθήσεων, ούτε πρόλαβε να βιώσει το φόβο του θανάτου. Αυτός ήρθε πολύ πιο γρήγορα, ύπουλα, να διαλύσει μονομιάς την μέγιστη ψευδαίσθηση της νιότης.
Αντίο Γιάννη Ανδρέου!

ΥΓ. Γαμώ την αδικία μου, γαμώ την τύχη που σαρώνει τόσο εύκολα τους καλούς και αφήνει αλώβητους τους χυδαίους, γαμώ την μοίρα που καταδικάζει δυο παιδάκια να μείνουν τόσο γρήγορα χωρίς πατέρα... Γαμώτο!

12 Οκτ 2010

Ο Γεώργιος Παπανδρέου και η απελευθέρωση της Αθήνας


Σαν σήμερα, 12 Οκτώβρη 1944, η Αθήνα ελευθερώθηκε από την γερμανική κατοχή. Ήταν η ημέρα που οι γερμανοί παράτησαν την πόλη και ξεκίνησαν την σύμπτυξή τους προς το βορρά.
Όπως πολύ ορθά αναφέρεται στην ιστοσελίδα sansimera.gr, η απελευθέρωση της πόλης οριστικοποιήθηκε χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες, κατά τις 9.15 το πρωΐ, όταν ένας στρατιώτης ανέβασε στον ιστό της Ακρόπολης την ελληνική σημαία.
Εξηνταπέντε χρόνια μετά, στις 12 Οκτωβρίου 2009, ο νεοεκλεγείς τότε Πρωθυπουργός της χώρας, κ. Γιώργος Παπανδρέου, ανέβηκε στην Ακρόπολη να αποτίσει φόρο τιμής, προβαίνοντας όμως και σε ένα μεγάλο λάθος, καθώς σχολίασε πως ήταν ο "Γεώργιος Παπανδρέου, ο γέρος της δημοκρατίας" αυτός που ύψωσε την σημαία στην Ακρόπολη.
Μεγάλο ιστορικό σφάλμα, καθώς ο Γεώργιος Παπανδρέου έφτασε στην Αθήνα μόλις 6 ημέρες μετά, στις 18 Οκτώβρη. Τότε ναι, ανέβασε επίσημα την σημαία στην Ακρόπολη (όπως βλέπετε στην πιο πάνω φωτογραφία), εκφώνησε μάλιστα και λόγο στην Πλατεία Συντάγματος, τον οποίο μπορείτε να βρείτε μεταξύ άλλων στο σχετικό με την απελευθέρωση αφιέρωμα της Καθημερινής.
Το λάθος, όμως, παραμένει γιατί ο Γεώργιος Παπανδρέου ο παλιότερος δεν ήταν στην πόλη όταν αυτή απελευθερώθηκε, παρά μόνο έφτασε στη συνέχεια ως -όπως απεδείχθη- πειθήνιο όργανο της Λονδρέζικης πολιτικής σκηνής.
Κρίμα, γιατί αν τηρούσε στο ελάχιστο τα όσα περιέχονταν στην ομιλία του από το περβάζι του κτιρίου όπου σήμερα στεγάζεται το Public, η Ελλάδα θα ήταν σήμερα ένας πολύ καλύτερος τόπος.
Αντί της "λαοκρατίας" και της "εθνικής ένωσης" που εξήγγειλε, ακολούθησε η όξυνση, τα Δεκεμβριανά, οι σφαγές. Και όταν ο Παπανδρέου εξετέλεσε το σκοπό για τον οποίο αναρριχήθηκε στην εξουσία αφέθηκε στην αντιπολίτευση έως το 1963, οπότε και ανέλαβε ξανά τα ηνία του κράτους.
Πολλοί κρίνουν θετικά τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον εξυψώνουν σε "γέρο της δημοκρατίας". Για μένα όμως, ο γέρος πριν γεράσει ήταν νέος, και τα όσα έπραξε στα "νιάτα" του δεν ήταν καθόλου, μα καθόλου, δημοκρατικά.

11 Οκτ 2010

"Πάμε να πεθάνουμε για ένα λάθος"...

Μόλις τέλειωσα το βιβλίο της Έλλης Παππά "Μαρτυρίες μιας διαδρομής" που εκδόθηκε πρόσφατα από τη Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη. Χθες, στο Έψιλον της Ελευθεροτυπίας, ο Χριστόφορος Κάσδαγλης αφιέρωσε τη στήλη του στο ίδιο βιβλίο για να σχολιάσει δυο στιγμιότυπα από τις μαρτυρίες της. Το ένα αφορούσε τη σκληρή αντιμετώπιση των Εαμογενών από το ΚΚΕ και το άλλο σχετίζονταν με την παθιασμένη αγάπη του Νίκου Μπελογιάννη και της Έλλης Παππά. Πραγματικά, δυνατές οι περιγραφές των δυο περιστατικών, όπως συγκλονιστικό είναι το περιεχόμενο όλου του βιβλίου.
Κατά την άποψή μου, όμως, μια φράση, αυτή που αναφέρεται στη στάση του Ζαχαριάδη απέναντι στους δηλωσίες, είναι "όλα τα λεφτά". Γράφει λοιπόν η Παππά για την απάντηση που έδωσε ο Ζαχαριάδης, το 1945 ή 46, σε ερώτηση σχετική με το αν θα έπρεπε να πειθαρχήσει κανείς σε περίπτωση που έπαιρνε εντολή από το κόμμα να κάνει δήλωση. Ο Ζαχαριάδης απάντησε ότι "εφόσον ήταν εντολή έπρεπε να πειθαρχήσει, αλλά ο ίδιος δεν θα το έκανε ποτέ".
Σκεφτείτε προσεκτικά το "απόσταγμα" της συγκεκριμένης δήλωσης του τότε ηγέτη του ΚΚΕ. Η φράση του συμπυκνώνει την αυτοκτονική και ανεκδιήγητη στάση της ηγεσίας του ΚΚΕ, που κατάφερε να προκαλέσει την μεγαλύτερη αποψίλωση κομμουνιστών από τους μηχανισμούς του κράτους, μια αυτό-εκκαθάριση που η ασφάλεια ούτε στα καλύτερα της όνειρα είχε ονειρευτεί, να ευνουχίσει ή και να καταστήσει υποχείρια της "αλάθευτης" ηγεσίας πληθώρα αριστερών, να σύρει στα εκτελεστικά αποσπάσματα και τα βασανιστήρια χιλιάδες ανθρώπους, να επιτείνει την κυριαρχία μιας σάπιας νομενκλατούρας απαρτιζόμενη από ανόητους σταλινίσκους τύπου Βλαντά, Γούσια, Μπαρτζώτα, να αποτρέψει την σταδιακή μετάβαση σε καθεστώς ομαλότητας και σε ανάπτυξη κοινοβουλευτικής δράσης.
Θα σχολιάσει κανείς πως η "δήλωση" μπορεί να ήταν η αφορμή για εμφάνιση πολλών "χαφιέδων", θεωρώ όμως πως κάτι τέτοιο θα ήταν κακό μόνο για την ηγεσία του Βουκουρεστίου, όπου είχε εγκατασταθεί η έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ. Αν η δήλωση γίνονταν αφορμή για επανένταξη των πολιτών στον κοινωνικό βίο τότε η ΕΔΑ (ή όποιος άλλος σχηματισμός) ενδεχομένως θα είχε στεριώσει καλύτερα και θα είχε γρηγορότερα απομακρυνθεί από το ασφυκτικό αγκάλιασμα της ηγεσίας του ανατολικού μπλοκ. Θα σχολιάσει επίσης κάποιος πως σε όλα τα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται ο ρόλος των αμερικάνων και των "απογόνων" των ταγματασφαλιτών. Όντως δεν περιλαμβάνεται, όχι γιατί αγνοώ τις ευθύνες και τα εγκλήματά τους, αλλά γιατί με το παρόν κείμενο επιδιώκω να δώσω έμφαση στους τυχοδιωκτισμούς και τους αυτοχειριασμούς της άλλης πλευράς.
Εν κατακλείδι, έχω την εντύπωση πως ισχύει στο ακέραιο αυτό που είπε στην Έλλη Παππά ο Νίκος Μπελογιάννης, λίγες ώρες πριν την εκτέλεσή του: "και να σκέφτεσαι ότι πάμε να πεθάνουμε για ένα λάθος"!

8 Οκτ 2010

ΔΕΗ, Κατάρ, Αβραμόπουλος, Ουγγαρία, Ψωροκώσταινα... οι τελευταίες ειδήσεις

Σήμερα στέρεψα από αναλύσεις. Κάθισα λοιπόν και σταχυολόγησα ειδήσεις: 

Ήρεμη η κοινωνία προχωρά συντεταγμένα στα ταμεία της ΔΕΗ για να πληρώσει τους νέους λογαριασμούς, που -οποία σύμπτωσις- επιβαρύνουν κυρίως τους ασθενέστερους και τους μοναχικούς!
Ο Υφυπουργός Εξωτερικών εμφανίζεται βασιλικότερος του καταριανού βασιλέως και σπεύδει να προεξοφλήσει την κατασκευή και λειτουργία της άκρως προβληματικής επένδυσης στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας. Λέτε να δικαιώσει η ιστορία τον Γ. Παπανδρέου που δεν του έδωσε το χρίσμα του Υπουργού Περιβάλλοντος;
Ανακαλύφθηκε ο πρώτος μετά Χριστόν προφήτης, ονομάζεται Δημήτρης Αβραμόπουλος και σύμφωνα με τα λεγόμενά του είχε αντιληφθεί πολύ νωρίς, από το 2008, να έρχεται η μεγάλη οικονομική κρίση. Μην με ρωτάτε γιατί δεν έκανε κάτι και περιορίστηκε στην σύνταξη μιας επιστολής προς τον τότε Πρωθυπουργό. Φαντάζεστε τον κ. Αβραμόπουλο στα σκαλάκια του μετρό να προειδοποιεί τον κόσμο με ντουντούκα για τα δεινά που έρχονται;
Στην Ουγγαρία το έγκλημα συνεχίζεται, η τοξική λάσπη διαπλέει νωχελικά τους παραποτάμους του Δούναβη για να μας θυμίζει ότι τα μεγάλα περιβαλλοντικά εγκλήματα δεν έχουν σταματήσει σε μια ήπειρο που κατά τα άλλα έχει ανάγει την "περιβαλλοντική προστασία" σε ύψιστη προτεραιότητα.  
Τέλος, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η Ελλάδα συναντά την Γαλλία σε ένα ιδιότυπο ταξίδι στο παρελθόν, τα ελληνικά νοικοκυριά συναντούν την βασιλική οικογένεια του Λουδοβίκου 16ου, η ελληνική βαρβατίλα αντικαθίσταται από την γαλλική φινέτσα και το φτωχό -σε σύνθεση και περιεχόμενο τραπέζι- βρίσκει νέο νόημα στα χέρια των Μαστερ Σεφ, Τοπ Σεφ κοκ, ίνα επαναληφθεί (υπό συνθήκες κρίσης) το ρήτο της Μαρίας Αντουανέτας "αν δεν έχουν ψωμί, ας φάνε παντεσπάνι".

ΥΓ. Νεότερες πληροφορίες από την Βικιπαίδεια αναφέρουν πως δεν ήταν η Μαρία αυτή που εκστόμισε την παραπάνω φράση. Λέτε να το είπε η Μανωλίδου στο άντρα της, τη στιγμή που περνούσαν από τον Αγ. Παντελεήμονα; Σαν ριάλιτι η Ελλάδα αναστενάζει!

6 Οκτ 2010

Το παιχνίδι της πράσινης ανάπτυξης...

Η "πράσινη ανάπτυξη" ακούγεται πολύ τώρα τελευταία. Αν ρωτήσεις όμως τι ακριβώς είναι "η ανάπτυξη που πρασίνισε", φοβάμαι πως ελάχιστοι είναι αυτοί που μπορούν να δώσουν μια συνεκτική απάντηση. Αντιθέτως οι περισσότεροι θα τραυλίσουν κάτι στομφώδες, μπερδεύοντας το γένι με το χτένι. Άλλοι θα σκίσουν τα ρούχα τους με φράσεις όπου οπωσδήποτε θα περιέχονται οι λέξεις "ανανεώσιμες πηγές ενέργειας". Αυτό, όμως δεν είναι κατ' εμέ ούτε πράσινο, ούτε αναπτυξιακό. Όχι γιατί οι ΑΠΕ δεν θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος, αλλά γιατί η βιώσιμη αναπτυξιακή διαδικασία σημαίνει πολλά περισσότερα από ένα ξερό "ναι στις ΑΠΕ".
Σημαίνει θεσμικές μεταρρυθμίσεις, δράσεις σε όλους τους τομείς και άξονες της κοινωνίας και οικονομίας, σημαίνει ανάδειξη των περιβαλλοντικών υπηρεσιών σε τομείς όπως η διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, σημαίνει ορισμό στιβαρών κριτηρίων αξιολόγησης επενδυτικών προσπαθειών ώστε να προκρίνονται τα πραγματικά πράσινα έργα έναντι των "μαύρων", σημαίνει καινοτομία και ανάπτυξη εγχώριων δεξιοτήτων-διεργασιών και προϊόντων, σημαίνει πάνω απ' όλα μια ανάγκη για συνέχιση των πράσινων δράσεων ανεξάρτητα της αλλαγής των κομμάτων στην εξουσία και ως εκ τούτου σημαίνει πως το "πράσινο" πρέπει να γίνει κοινό αίτημα της μεγάλης κρίσιμης μάζας των πολιτών, να αγκαλιαστεί δηλαδή από τους πολίτες και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους εκάστοτε κυβερνώντες.
Για αυτό σας λέω ότι δεν πιστεύω πως μπορεί να έρθουν κάποιοι "πεφωτισμένοι ηγέτες" που θα οδηγήσουν την χώρα ως δια μαγείας στην πράσινη ανάπτυξη. Σας πληροφορώ πως ακόμα και αν το καταφέρουν θα ακολουθήσουν άλλοι, λιγότερο "πεφωτισμένοι" ου μην και βλαμμένοι ηγέτες, που θα φροντίσουν να ακυρώσουν στην πράξη το πρασίνισμα των πολιτικών. Το στοίχημα είναι να πετύχουμε τη διάχυση της σημασίας των πράσινων αναπτυξιακών επιλογών σε όλους τους πολίτες, να εκπαιδεύσουμε, να συζητήσουμε, να απαιτήσουμε να περιβληθούν όλες οι διαδικασίες για την πράσινη ανάπτυξη (όπως και όλες οι διαδικασίες γενικώς) με μια ασπίδα διαφάνειας-ουσιαστικής διαβούλευσης-επαρκούς αιτιολόγησης-συμμετοχικής διαδικασίας στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων, εάν τελικά επιθυμούμε να δημιουργήσουμε μια μαζική "entente cordiale" υπέρ της κατοχύρωσης του περιβάλλοντος ως κομβικού σημείου στην πορεία της χώρας.
Θα πρέπει επομένως να δημιουργήσουμε -όλοι όσοι μετέχουμε στο "παιχνίδι της πράσινης ανάπτυξης"- τις κατάλληλες συνθήκες ώστε από ένα σημείο και μετά το τρένο να πηγαίνει μόνο του, φουλ προς την βιωσιμότητα!
Δεν είναι τόσο δύσκολο, όσο φαίνεται. Για παράδειγμα στη Γερμανία, οι πολίτες έχουν αρχίσει να θεμελιώνουν το περιβάλλον στη συνείδησή τους. Το σκαρφάλωμα των εκεί Πρασίνων στο δημοσκοπικό 24% είναι ενδεικτικό. Οι δανοσουηδοσκανδιναβοί έχουν καταφέρει το ίδιο, γιατί οι έννοιες της περιβαλλοντικής τάξης (όχι απαραίτητα προστασίας) και της καινοτομίας (πράσινης συνήθως) έχουν καταχωρηθεί στο DNA τους. Όταν μάλιστα υπάρχουν και άλλα παραδείγματα για αλλαγή νοοτροπίας σε άλλες χώρες που βρίσκονται σε πολύ χειρότερη μοίρα τότε μπορούμε να αισιοδοξούμε ακόμα περισσότερο. Π.χ. η περιβαλλοντική συνείδηση ήταν μέχρι πρότινος σχεδόν αποκλειστική ιδιότητα των ανεπτυγμένων κρατών · τώρα τελευταία, όμως, μεγάλωνει το κίνημα των πεινασμένων (sic) που θεωρεί πως το περιβάλλον δεν είναι πολυτέλεια αλλά ανάγκη να αναδειχθεί σε μέγιστη προτεραιότητα...
Για αυτό σας λέω, όσοι πραγματικά νοιαζόμαστε για την "εν Ελλάδι πράσινη ανάπτυξη" θα πρέπει να απαιτήσουμε ακόμα περισσότερο θεσμικές αλλαγές και πλήρη διαφάνεια, αποκέντρωση στη λήψη αποφάσεων και συλλογικές ενέργειες, να απαιτήσουμε διάχυση της έννοιας στην κοινωνία, ακόμα και αν αργήσουμε μερικά χρόνια. Καλύτερα να πάμε σιγά, σταθερά και να προχωρήσουμε πολύ, παρά να πατήσουμε γκάζι και να εκτροχιάσουμε το όχημα στην πρώτη δύσκολη στροφή!

Περισσότερη λιτότητα ή έξοδος από το ευρώ; Γνωρίζει κανείς;

Διάβασα πριν από λίγες μέρες την έκθεση "2010 κρίση ευρωζώνης" που εξέδωσε ομάδα οικονομολόγων της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών μελετών του Πανεπιστήμιου του Λονδίνου. Στην σύνταξη της έκθεσης συμμετείχε ο γνωστός πλέον καθηγήτης οικονομικών στο ίδιο πανεπιστήμιο, Κώστας Λαπαβίτσας.
Η συγκεκριμένη έκδοση λοιπόν καταπιάνεται με τα μεγάλα οικονομικά μπερδέματα της ευρωζώνης ή αλλιώς εξετάζει τα μεγάλα ελλείμματα των χωρών του Νότου. Κατά την συγκεκριμένη ομάδα οικονομολόγων η γερμανική πολιτική περί δημοσιονομικής "καθαρότητας" και το εμπορικό πλεόνασμα των φίλων γερμανών οδήγησαν την ευρωζώνη στο αδιέξοδο, χωρίς εμφανή ακόμα δίοδο διαφυγής. 
Για να μην πολυλογώ, τρεις είναι -κατά τους οικονομολόγους- οι εναλλακτικές που διαθέτουμε στη χώρα μας και γενικότερα στην ΕΕ για διέξοδο από την κρίση: 1. η σκληρή λιτότητα και η περαιτέρω "φιλελευθεροποίηση", 2. ριζική αναδιάρθρωση της ευρωζώνης, όπου η ΕΚΤ ανακτά τον ρόλο της ως κεντρική τράπεζα της ΕΕ και τα κράτη χαλαρώνουν τα λουριά χάριν της ανάπτυξης, 3. η έξοδος από την ευρωζώνη, με συνεπαγόμενο την υποτίμηση και την αναδιάρθρωση του χρέους, όπου όμως στη συνέχεια θα ληφθούν δραστικά μέτρα αναζωογόνησης της οικονομίας.
Δεν θα σχολιάσω ποιο από όλα τα σενάρια είναι καλύτερο. Δεν μιλάμε για μια εύκολη εξίσωση, αλλά για μια συνάρτηση πολλών αγνώστων x. Η πεποίθησή μου είναι ότι το διακύβευμα μιας πιθανής διάλυσης της ευρωζώνης (αν συμβεί η τρίτη εναλλακτική) ή μιας πιθανής κοινωνικής έκρηξης (αν παραμείνει ως έχει το πρώτο σενάριο) καθιστούν πολιτικά αναπόφευκτη (για τους ηγέτες της ΕΕ και όχι για μένα) την δεύτερη λύση -όσο δυσάρεστη κι αν είναι για ορισμένα κράτη και λόμπι συμφερόντων, ακόμα και αν σημαίνει μεγάλη πτώση της αξίας του ευρώ.
Μπορεί να κάνω λάθος, μπορεί και όχι... Ανεξάρτητα από το τι νομίζω θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να διερευνήσουμε τα συν και πλην μιας διαδικασίας εξόδου από το ευρώ και μονομερούς παύσης πληρωμών.
Θα ήθελα να ξέρω ότι η κυβέρνηση έχει συστήσει ομάδα "ειδικών αποστολών" να μελετήσει διεξοδικά τα δεδομένα που θα δημιουργηθούν αν βγούμε από το ευρώ και ζητήσουμε αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Ή μάλλον, καλύτερα να μην ξέρω ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γιατί αν το "ήξερα" τότε θα το "ήξεραν ήδη" και όλοι οι κερδοσκόποι, επομένως η χώρα θα στράγγιζε από κεφάλαια και άρα η παύση πληρωμών θα γίνονταν με τις χειρότερες των προϋποθέσεων, απλά και μόνο με στόχο να καταλήξουμε σε ένα κράτος μαριονέτα.
Όχι! Αν υπάρχει μια πιθανότητα η έξοδος από το ευρώ να μας βγεί σε καλό, αυτή (η πιθανότητα) θα πρέπει να εξεταστεί από την κυβέρνηση υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας, έτσι ώστε όταν και αν παραστεί ανάγκη να δράσει ακαριαία ένας μηχανισμός που θα ασφαλίσει τα κεφάλαια στο εσωτερικό της χώρας, θα προβεί σε γενικευμένες κρατικοποιήσεις και θα χαράξει τις νέες γραμμές ανάπτυξης.
Με όλα τα παραπάνω δεν υπονοώ ότι τάσσομαι υπέρ της "ελεγχόμενης πτώχευσης". Αλίμονο! Λέω μόνο ότι είναι καθήκον της κυβέρνησης, και γιατί όχι όλων των δημοκρατικών κομμάτων, να μελετήσουν προσεκτικά και εχέμυθα το συγκεκριμένο σενάριο... Αν το κάνουν αυτό, μόνο σε καλό θα μας βγει, γιατί πολύ απλά θα υπάρξει καλύτερη γνώση της πραγματικότητας και άρα δυνατότητα καλύτερης διαπραγματευτικής ή/και πολιτικής τακτικής στο εγγύς μέλλον...
Κρατήστε το αυτό και θα επανέλθουμε! 

4 Οκτ 2010

Το περιβάλλον ως κριτήριο ψήφου στις αυτοδιοικητικές εκλογές

Το παρόν κείμενο γράφτηκε από τον υποφαινόμενο για το χθεσινό φύλλο του Δαίμονα της Οικολογίας. 

Πριν από περίπου 1,5 χρόνο, λίγο πριν τις ευρωεκλογές, μια ενότητα της τηλεοπτικής αναμέτρησης των πολιτικών αρχηγών αφιερώθηκε σε θέματα περιβάλλοντος.
Ήταν η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο και ως εκ τούτου αποτελεί από μόνο του ένα σημαντικό γεγονός. Το περιβάλλον βρήκε επιτέλους έναν (έστω μικρό ακόμα) χώρο στις πολιτικές συζητήσεις. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς. Η ευαισθητοποίηση των Ελλήνων δεν είναι τόσο μεγάλη όπως των Σουηδών, όμως αυξάνεται συνεχώς.
Παρόλα αυτά, η «περιβαλλοντική» ενότητα ήταν μια μεγάλη αποτυχία και σίγουρα θα πρέπει να κατηγορήσουμε τους παρόντες δημοσιογράφους για αυτό. Αν και το αντικείμενο προβληματισμού ήταν οι ευρωεκλογές και γενικότερα η ευρωπαϊκή πολιτική και πορεία, οι ερωτήσεις περιορίστηκαν στο επίπεδο της Ψωροκώσταινας, πράγμα διόλου παράξενο, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη μας ότι και στις άλλες θεματικές αγνοήθηκε η ευρωπαϊκή διάσταση. Ακόμα και έτσι, όμως, οι ερωτήσεις για το περιβάλλον της Ελλάδας ήταν στην καλύτερη των περιπτώσεων «soft». Στη χειρότερη των περιπτώσεων ήταν επιεικώς απαράδεκτες. Είχε άδικο ο τότε Πρωθυπουργός να αισθάνεται ανακουφισμένος; Είχε άδικο να αισθάνεται άνετα ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Παπανδρέου για τη χαλαρή ερώτηση που δέχθηκε και εκείνος; Είμαι σίγουρος ότι ανεξάρτητα από το τι θα ένιωσαν οι πολιτικοί αρχηγοί μετά το τέλος του debate για την γενική τους παρουσία, τουλάχιστον για το περιβάλλον θα πίστεψαν όλοι ότι απάντησαν σχεδόν τέλεια.
Ενάμισι χρόνο μετά, το Νοέμβριο του 2010, οι πολίτες της χώρας θα κληθούν να εκλέξουν τους άρχοντες των διευρυμένων καλλικρατικών δήμων και περιφερειών. Η ισχύς των δημάρχων και περιφερειαρχών αυξάνεται κατ’ αναλογία με την αύξηση των ορίων επιρροής τους. Το ίδιο όμως αυξάνονται και τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα, για τα οποία θα κληθούν να καταθέσουν προτάσεις και λύσεις και κυρίως να υλοποιήσουν μέτρα άμβλυνσης των επιπτώσεων. Ποιος θα καλέσει τους υποψήφιους σε ένα μεγάλο debate ανά δήμο και περιφέρεια, ζητώντας τους συγκεκριμένες πολιτικές δεσμεύσεις και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης των αυριανών περιοχών άσκησης της εξουσίας τους; Ποιος θα ρωτήσει τους υποψηφίους για τις θέσεις τους αναφορικά με την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τις απαραίτητες αλλαγές στις μεταφορές με την παροχή κινήτρων για χρήση μαζικών μέσων μεταφοράς, παράλληλα με την δημιουργία αντικινήτρων για την οδήγηση στο κέντρο της πόλης, την παροχή κινήτρων εξοικονόμησης ενέργειας, την βελτίωση των γεωργικών προϊόντων με παράλληλη μείωση στη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, την ορθή διαχείριση των δασών με έμφαση στην πρόληψη και όχι στην καταστολή των πυρκαγιών, τη δημιουργία συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων με έμφαση στην ανακύκλωση και την ελαχιστοποίηση των απορριμμάτων που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ, τις παρεμβάσεις προστασίας των αδόμητων χώρων, την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων και την εξασφάλιση της ποιότητάς τους, τον επαρκή έλεγχο βιομηχανιών και ανθρωπογενών δραστηριοτήτων με στόχο την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών παραβιάσεων και των περιστατικών μόλυνσης του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα, τη χωροταξική πολιτική της περιοχής τους, το αναπτυξιακό μοντέλο που πρόκειται να ακολουθήσουν και τα είδη επενδύσεων που επιθυμούν να προσελκύσουν κτλ;
Πολύ φοβάμαι ότι δεν θα βρεθούν πολλοί δημοσιογράφοι να ασχοληθούν σοβαρά με όλα τα παραπάνω. Οι ερωτήσεις πιθανότατα θα περιοριστούν στο «μνημόνιο», στους μετανάστες λαθραίους και νόμιμους, στην εγκληματικότητα, στην ανάγκη «αισθητικών» παρεμβάσεων (δηλαδή σε φτιασιδώματα αμφιβόλου ποιότητας) κτλ.
Τελικά οι μόνοι που μπορούν να ρωτήσουν όλα τα παραπάνω είναι οι ίδιοι οι πολίτες που στις 7 του Νοέμβρη καλούνται πρώτα και κύρια να εκλέξουν «διαχειριστές της καθημερινότητάς τους». Μακάρι να δούμε την επιβράβευση προοδευτικών πολιτικών με όραμα για το περιβάλλον και την βιώσιμη ανάπτυξη, αν και προσωπικά δεν είμαι τόσο αισιόδοξος. Δυστυχώς, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, τα πολιτικά μηνύματα που λαμβάνει η μεγάλη πλειονότητα των ψηφοφόρων από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων είναι ως επί το πλείστον απογοητευτικά ή/και πολωτικά.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα εξελίξεων, το περιβάλλον μοιάζει να αγνοείται. Κρίμα γιατί έτσι θα χαθεί άλλη μια ευκαιρία ανάδειξης του περιβάλλοντος ως ουσιαστικό κριτήριο ψήφου. Θα χαθεί άλλη μια ευκαιρία ανάδειξης πολιτικών προσώπων που αντιλαμβάνονται πως η έμφαση στο περιβάλλον είναι εχέγγυο ανάπτυξης των τοπικών οικονομιών και δείκτης ευημερίας των πολιτών. Μακάρι να διαψευστώ, αλλά δεν το νομίζω!
Ανεξάρτητα όμως από τα αποτελέσματα των εκλογών του Νοέμβρη, όλοι όσοι αγωνιζόμαστε για την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών σήμερα –υπό αυτές τις νέες ασφυκτικές πολιτικοοικονομικές περιστάσεις- έχουμε το καθήκον να προσπαθήσουμε διπλά για να αλλάξουμε παγιωμένες «περιβαλλοντοκτόνες» περιστάσεις. Είμαι πεπεισμένος πως μπορούμε να τα καταφέρουμε, αρκεί να μιλήσουμε απλά και κατανοητά στην καρδιά και το μυαλό των συμπολιτών, όχι με κορώνες, όχι με μεγαλοιδεατισμούς, όχι με αφορισμούς, αλλά με καλά τεκμηριωμένες προτάσεις και «έξυπνες» τακτικές επικοινωνίας. Θα επανέλθουμε μετά τις εκλογές.

2 Οκτ 2010

Για τον λιθάνθρακα, που κάποιοι θέλουν να επαναφέρουν στη δημοσιότητα

Γνωρίζω πολύ καλά το ζήτημα του λιθάνθρακα, καθότι ήμουν ένας από τους χιλιάδες που εναντιώνονταν στην είσοδό του στο ενεργειακό μίγμα. Πιο κάτω παραθέτω μερικές προσωπικές απόψεις για το ζήτημα.

Διάβασα σήμερα ένα σχόλιο στο energypress, μια από τις πολλές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες για την ενέργεια.  Το σχόλιο αναφέρει πως ανοίγει και πάλι η συζήτηση για τον λιθάνθρακα στην Ελλάδα, ενώ δεν παραλείπει να μεταφέρει ένα κουτσομπολιό σύμφωνα με το οποίο η απόφαση για τον αποκλεισμό του λιθάνθρακα από το ενεργειακό μίγμα της χώρας δεν ελήφθη από τον τότε Υπουργό Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, αλλά από τους επικοινωνιολόγους της Ρηγίλλης που φοβόνταν την είσοδο των οικολόγων πρασίνων στην Βουλή.
Δεν θα σχολιάσω το αληθές της φήμης. Δεν ήμουν παρόν σε τέτοιες συζητήσεις, επομένως δεν μπορώ να γνωρίζω κάτι τέτοιο, αν και είναι σίγουρο πως η απόφαση σίγουρα πάρθηκε με την σύμφωνη γνώμη ή/και υπόδειξη του τότε Πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή.
Από το σχόλιο όμως προκύπτει πως πολλοί επενδυτικοί και δημοσιογραφικοί κύκλοι δεν έχουν ακόμα καταχωνιάσει στο ντουλάπι της ιστορίας τις όποιες σκέψεις για επενδύσεις στον εξαιρετικά ρυπογόνο λιθάνθρακα, ένα καύσιμο χείριστης ποιότητας σχεδόν όμοιο με τον λιγνίτη.
Μάλιστα, ελέω οικονομικής κρίσης είναι σίγουρο πως το θέμα να ξανασυζητηθεί. Ίσως εμφανιστεί και πάλι η τρόικα στο ρόλο του δασκάλου που θα υποδείξει στους μαθητευόμενους το ενεργειακό τους μέλλον και θα προκρίνει τον λιθάνθρακα ως έναν τρόπο οικονομικής ανάκαμψης. Μπορεί να ξαναπιάσουν το θέμα και οι σύλλογοι εργαζομένων σε μεγάλες εγχώριες ρυπογόνες επιχειρήσεις, υπό την παρότρυνση ή/και τον εκβιασμό των επιχειρηματιών (Σ.Σ. τι κακό και αυτό! σε πολλές περιπτώσεις ο συνδικαλισμός χάνει το νόημά του και παύει να εξυπηρετεί το γενικό καλό, προς όφελος συντεχνιακών επιδιώξεων).
Επιπλέον, έως το τέλος του χρόνου αναμένουμε την δημοσίευση μιας νέας μελέτης του ΙΟΒΕ για το ενεργειακό μέλλον της χώρας, όπου θα επιχειρηθεί να δοθεί απάντηση και στο θέμα του λιθάνθρακα (αν δηλαδή έχει θέση στο μίγμα μας). Δυστυχώς για την αξιοπιστία του ΙΟΒΕ η μελέτη παραγγέλθηκε και εκπονείται για λογαριασμό του ομίλου Μυτιληναίου, ενός δηλαδή εκ των επενδυτικών σχημάτων που είχε υποβάλλει αίτηση για μονάδα λιθάνθρακα.
Δεν θα μιλήσω για το γνωστό ρητό περί της γυναίκας του καισάρα. Απλά να ξέρετε πως τα αποτελέσματα των διαφόρων μοντέλων καθορισμού του ενεργειακού μίγματος είναι σαν τον κιμά που βγάζει μια κιμαδομηχανή! Ανάλογα με το κομμάτι κρέατος που θα βάλεις, παίρνεις κιμά κατάλληλο για γιουβαρλάκια ή για μπιφτέκια ή για λαζάνια κοκ. Αν όμως βάλεις χαλασμένο κρέας θα πάρεις χαλασμένο κιμά. Όσο και αν τον βράσεις-ψήσεις-τηγανίσεις το πιο πιθανό είναι να βρεθείς στο νοσοκομείο! Έτσι πιθανώς θα συμβεί και με την μελέτη του ΙΟΒΕ!
Κατά την άποψή μου και βάσει των όσων έχω ζήσει-μελετήσει σχετικά με τον λιθάνθρακα, το ζήτημα είναι καθαρό πολιτικό. Φαίνεται εξάλλου από τους μακροχρόνιους ενεργειακούς σχεδιασμούς (ΜΕΣ) που εκπόνησε και δημοσίευσε το Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής της Ελλάδας (ΣΕΕΣ), δηλαδή το σώμα ενεργειακών συμβούλων της Πολιτείας. Το 2007 ο ΜΕΣ του ΣΕΕΣ προέβλεπε τη συμμετοχή μιας μονάδας λιθάνθρακα (600 MW) στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 2020. Την επόμενη χρονιά, η συμμετοχή του λιθάνθρακα αυξήθηκε στο 21%, ενώ το 2009 ο ΜΕΣ του ΣΕΕΣ έδειξε πως η Ελλάδα δεν χρειάζεται λιθάνθρακα. What a mess! Η αλήθεια είναι ότι ουδέποτε η Ελλάδα χρειάστηκε τον λιθάνθρακα. Ήταν το επενδυτικό ενδιαφέρον, το πολιτικό πλαίσιο και οι εκάστοτε θεωρήσεις-πεποιθήσεις ορισμένων τεχνοκρατών, τα βασικά αίτια εμφάνισης και στη συνέχεια εξαφάνισης του λιθάνθρακα. Ειρήσθω εν παρόδω μην ψάξετε να βρείτε τους ΜΕΣ ή την ιστοσελίδα του ΣΕΕΣ. Η κυβέρνηση κατάργησε -σωστά κατά την γνώμη μου- το συγκεκριμένο σώμα.
Ας ξαναγυρίσω πίσω στο δημοσίευμα του energypress για να πω πως το θέμα του λιθάνθρακα έχει χαθεί για τους επενδυτές εν μέρει λόγω των δικών τους ευθυνών. Έπεσαν ως ταύροι εν υαλοπωλείο καταθέτοντας αιτήσεις για 5 μονάδες λιθάνθρακα ισχύος σχεδόν ίσης με όλες τις λιγνιτικές μονάδες της Ελλάδας, έβαζαν τρικλοποδιές ο ένας στον άλλο όταν συνειδητοποίησαν ότι ήταν μαθηματικώς αδύνατο να κατασκευαστούν όλες οι μονάδες, εμφανίζονταν άλλοτε με τον μανδύα των "πράσινων" επενδυτών, άλλοτε με το καπέλο του "ρυπογόνου" κατασκευστή! Κοινώς, what a mess!
Δεν θα αναφέρω άλλους λόγους που συνετέλεσαν στον αποκλεισμό του λιθάνθρακα. Ας αφήσουμε λίγα μυστικά, γιατί μπορεί να χρειαστεί εμείς οι πολίτες να δώσουμε νέα μάχη κατά του συγκεκριμένου ρυπογόνου καυσίμου. Απλά να σημειώσω πως η τάση για αποκλεισμό του λιθάνθρακα συνεχώς αυξάνεται και δεν αποτελεί ελληνικό φαινόμενο. Στην Γερμανία, για παράδειγμα, έως το Μάιο του 2010, εννέα μονάδες λιθάνθρακα "αποσύρθηκαν" ως αποτέλεσμα των κοινωνικών αντιδράσεων ή/και του υψηλού κόστους κατασκευής. 
Ξέφυγα όμως πάλι! Ας ξαναγυρίσω στο δημοσίευμα και ας δεχθώ πως ισχύει η φήμη ότι το πολιτικό κόστος για την τότε κυβέρνηση ήταν τόσο μεγάλο που την ανάγκασε να πει όχι στον λιθάνθρακα. Άραγε αυτό δεν δείχνει πως οι επιπτώσεις από την αντίδραση των πολιτών ήταν μεγαλύτερες από τις συνέπειες των "αντιδράσεων" των επενδυτών και των μέσων ενημέρωσης που με περισσή ευκολία παρουσιάζαν τον λιθάνθρακα ως την μεγάλη ελπίδα της χώρας;
Pas mal!!!

1 Οκτ 2010

Για τα φοιτητικά μας χρόνια, με αφορμή ένα τραγικό συμβάν...

Τις τελευταίες μέρες κάτι μ' έπιασε και ανακαλώ στη μνήμη μου "έργα και ημέρες" κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στη Μυτιλήνη, στο τμήμα περιβάλλοντος, το διάστημα 1993-1998.
Θυμάμαι την πρώτη μέρα στο νησί και για την ακρίβεια την πρώτη εικόνα του λιμανιού όταν άνοιξε ο καταπέλτης του επιβατικού-οχηματαγωγού-θαλασσοπνίχτη "Αλκαίος". Τις πρώτες παρέες στο "Κομνηνάκειο" και το "Μπίνειο", στα κτίρια του τμήματος δηλαδή. Την "τελετή" μύησης στην φοιτητική κουλτούρα, ή με άλλα λόγια την πρώτη βραδιά στο μπαράκι των φοιτητών, την αξέχαστη "Ουτοπία". Στην "Ουτοπία" που διέθετε τους πιο σπάγκους ιδιοκτήτες αλλά και την πιο φοβερή ατμόσφαιρα ως αποτέλεσμα του κοκτέιλ ξέφρενη διασκέδαση, άφθονη μπύρα, small talks, φλερτ, φοιτητοκρατία.
Ξαναθυμάμαι τα αμέτρητα πρωϊνά που ταβλάραμε με τις ώρες ή τα απογεύματα που παίζαμε μπάσκετ στα λύκεια της πόλης, αντί να "μάθουμε γράμματα" από τον τότε καθηγητή και νυν "spin doctor" (κοινώς άρτσι μπούρτσι και λουλά) Νίκο Μάργαρη. Θυμάμαι τα μετέπειτα ξενύχτια στο διαχρονικό all time classic Hott Spott του "νοήμονα", στο Cult, που το αναλάβαμε μια μικρή ομάδα φοιτητών και το μετατρέψαμε σε μια νύχτα σε talk of the town, στο Quebracho για το οποίο δεν πρόκειται να ξεχάσω τη βραδιά που μετατράπηκε σε ρινγκ για έναν αγώνα μαζικής πυγμαχίας μεταξύ φοιτητών και ντόπιων, στις Καντίνες που πηγαίναμε πάντα μετά τις 03.00 τα ξημερώματα για ένα τελευταίο χαλαρό ποτάκι, αρλουμποσυζητήσεις και γιατί όχι έναν μικρό υπνάκο πάνω στην παραλία.  
Δεν ξεχνώ τα πρωταθλήματα μπάσκετ και ποδοσφαίρου μεταξύ των ετών, ούτε την μεγαλειώδη εμφάνιση μας την πρώτη χρονιά, όταν αν και ψαράδες σχεδόν ταπεινώσαμε τους "δεινόσαυρους" πιάνοντας τους από τα κέρατα. Άξια αναφοράς και τα ξενύχτια μας στο υπολογιστικό κέντρο του Μπινείου, όπου αλληλοσκοτωνόμασταν παίζοντας Duke Nukem με υπολογιστές 386 και περιμέναμε να φτάσει 6 το πρωϊ για να φάμε αχνιστή τυρόπιτα από τον "Ταξιάρχη"!
Θυμάμαι τις εξορμήσεις μας σε Μόλυβο, Ερεσσό, Πολυχνίτο και τις ατέλειωτες βόλτες σε "απάτητα" μονοπάτια της Λέσβου. Θυμάμαι τέλος το μεγάλο προνόμιο του να είσαι φοιτητής εκείνα τα χρόνια στη Μυτιλήνη, ότι δηλαδή δεν χρειάστηκε ποτέ να ορίσουμε σημείο και ώρα συνάντησης με τις παρέες μας. Πάντα, οποιαδήποτε στιγμή και ώρα της ημέρας και της νύχτας, μπορούσες να πας οπουδήποτε, ξέροντας εκ των προτέρων πως θα υπάρχει έστω ένας άνθρωπος να μιλήσεις μαζί του, παρέα με ποτό και τσιγάρο.
Ωραία χρόνια, τα οποία με το πέρασμα του χρόνου ξεθώριασαν στη μνήμη. Τα ξαναπιάνω όμως γιατί έμαθα πριν από λίγες μέρες ότι ένας συμφοιτητής μας, αγαπητός και άξιος, νοσηλεύεται εδώ και μέρες στο νοσοκομείο, τελώντας σε κώμα ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ξανασκέφτομαι λοιπόν όλα όσα πέρασα στη Μυτιλήνη και υπόσχομαι στον εαυτό μου να μην ξεχάσω ξανά τις ωραίες στιγμές, τότε που ήμασταν πιο "ζωντανοί" από ποτέ.
Άντε καλέ μας συνάδελφε, κρατήσου στη ζωή, κάνε μας τη χάρη να βρεθούμε όλοι μαζί σε κάποιο reunion, να ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί που το αφήσαμε!   
   
ΥΓ. Η φωτογραφία είναι από την πρώτη μας εξόρμηση, πρωτοετείς, Σεπτέμβριος 1993, στο Μόλυβο.
ΥΓ2 (update). Κακώς ξέχασα να αναφέρω τις πολύ καλές σχέσεις που ανέπτυξα με αρκετούς (όχι πολλούς, αλλά εκλεκτούς) Μυτιληνιούς/ες. Το ίδιο υποθέτω ότι ισχύει (ίσως σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό) για τους περισσότερους εκ των φοιτητών. Για αυτό θα αισθανόμαστε πάντα τη Λέσβο ως τη "δεύτερη πατρίδα" μας.