3 Οκτ 2014

Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς!

"The greatest danger to our future is apathy" - Jane Goodall

Η κυβέρνηση πνέει τα λοίσθια. Ο ΕΝΦΙΑ είναι η αρχή του προαναγγελθέντος τέλους. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να προηγείται με διαφορά και να βρίσκεται ένα βήμα πριν από την αυτοδυναμία. Φαίνεται πως, εκτός απροόπτου ή εκτροπής, το αργότερο έως τον Φεβρουάριο οδηγούμαστε σε βουλευτικές εκλογές. Και μετά τι; Τι διδαχθήκαμε από την κρίση που από το 2009 ταλανίζει την Ελλάδα; Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να συμβούν από εδώ και πέρα;
Οι συζητήσεις επικεντρώνονται στην αλλαγή πολιτικής κατεύθυνσης και στην ανάγκη κουρέματος του δημόσιου χρέους. Οι συζητήσεις περιορίζονται στην αλλαγή του φορολογικού συστήματος, στην εύρεση των πόρων που θα απαιτηθούν από τη μελλοντική κυβέρνηση προκειμένου να φέρει τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης, στα διαπραγματευτικά ατού που πρέπει να πέσουν στο τραπέζι ώστε να πειστούν οι εταίροι (βλ. τρόικα και γερμανική κυβέρνηση) για το αδιέξοδο του σημερινού προγράμματος "εξυγίανσης" της οικονομίας. Είναι μόνο αυτά;

Φοβάμαι πως και πάλι η συζήτηση γίνεται σε λάθος βάση, σε στραβό γήπεδο. Αναμφισβήτητα η πολιτική κατεύθυνση δίνει το στίγμα της επόμενης ημέρας. Όμως είναι η στάση και συμπεριφορά των πολιτών αυτή που θα καθορίσει την όποια επιτυχία. Κι εδώ αρχίζει η ανησυχία.
Πολύ μεγάλο μερίδιο της ελληνικής κοινωνίας έχει βιώσει στο πετσί του την κρίση, έχει χάσει τη δουλειά του, έχει δει το εισόδημά του να περιορίζεται δραματικά, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, υποφέρει από την αβεβαιότητα της επόμενης μέρας. Όμως πολύ μεγάλο μερίδιο της κοινωνίας, κυρίως από τη δεξαμενή των χαμένων της κρίσης, αντί να αφυπνίζεται, λουμπενοποιείται.
Ένα άλλο μερίδιο έχει σταματήσει να σκέφτεται και να αντιδρά σε ερεθίσματα πολιτικής και κοινωνικής υφής. Και ένα ακόμα πιο μεγάλο μερίδιο, ίσως το μεγαλύτερο στην ελληνική κοινωνία, δεν φαίνεται διατεθειμένο να αλλάξει συμπεριφορά. Όχι μόνο στο πώς ψηφίζει κι επιλέγει τους αυριανούς ηγέτες, ούτε μόνο στο πώς αντιλαμβάνεται την έννοια της εθνικής οικονομίας. Διατηρεί δυστυχώς την ίδια συμπεριφορά σε σχέση με τα υπόλοιπα μέλη του κοινωνικού συνόλου.

«Κάνω ό,τι μου καπνίσει γιατί με παίρνει να το κάνω» μοιάζει να είναι το μότο, και δεν χάνουμε ευκαιρία να το δείχνουμε στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την έννοια του δημόσιου συμφέροντος, στον τρόπο που συμπεριφερόμαστε απέναντι στους κοινωνικά ασθενέστερους, στον τρόπο που οι επαγγελματίες κάνουν τη δουλειά τους, στον τρόπο που ο ευρύτερος δημόσιος τομέας εξυπηρετεί το σύνολο, στον τρόπο που οι επιχειρηματίες διαιωνίζουν τις κακές πρακτικές, στον τρόπο που η κάθε συντεχνία προασπίζεται τα συμφέροντά της, ακόμα και στον τρόπο που φερόμαστε ο ένας στον άλλο στην καθημερινότητά μας.
Η ίδια παθογένεια αναπαράγεται και στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον ρόλο της κρατικής μηχανής. Αδιαμφισβήτητα σε εποχές κρίσης το κράτος καλείται να παίξει τον ρόλο της ατμομηχανής, ώστε να στρέψει επενδύσεις σε επιλογές κοινωνικά δίκαιες, εργασιακά επωφελέστερες, οικονομικά συμφέρουσες. Όμως το κράτος - πατερούλης τέλειωσε. Κι όποιος συνεχίζει να παπαγαλίζει άκριτα την ατάκα «πού είναι το κράτος;» δεν κάνει τίποτε άλλο από το να αποφεύγει να αναλάβει την ευθύνη που ο κάθε πολίτης έχει στη σύγχρονη κοινωνία.

Πώς θα αλλάξουμε τα μεγάλα, αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα μικρά καθημερινά; Αν εμείς οι πολίτες, όχι όλοι, αλλά μια κρίσιμη μάζα, δεν κατανοήσουμε ότι, όποιο πολιτικό μονοπάτι κι αν πάρουμε, η κοινωνική και δημοκρατική επιτυχία οποιασδήποτε προσπάθειας θα κριθεί από τη δική μας διάθεση για αλλαγή, για έλεγχο των κυβερνώντων, για συμμετοχή στη δημιουργία ενός νέου κοινωνικού υποδείγματος. Τίποτα δεν θα γίνει για εμάς χωρίς εμάς!

* το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε στη στήλη "Συναντήσεις" της Αυγής, στις 2/10/2014 
** Photo (c) Flickr/Michael Kofteros