12 Νοε 2016

Εκλογές ΗΠΑ 2016: το προφίλ των ψηφοφόρων


Από τις 9 Νοεμβρίου αποκτήσαμε νέο πλανητάρχη. Ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε ανέλπιστα για πολλούς τη Χίλαρι Κλίντον και ο πλανήτης βαριανασαίνει. Λίγες μέρες πριν οι δημοσκοπήσεις έδειχνα Χίλαρι, αλλά διαψεύστηκαν πανηγυρικά όπως γίνεται σχεδόν παντού στον κόσμο τα τελευταία χρόνια!
Ποιοι ψήφισαν τον Τραμπ, ποιοι τη Χίλαρι, ποιο το προφίλ του μέσου αμερικάνου ψηφοφόρου; Ήταν όντως αντισυστηματική η ψήφος; Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες και δεν μπορούν να δοθούν ελαφρά τη καρδία. Οι παράμετροι που οδήγησαν στον Τραμπ είναι πολλοί, άλλοτε επικαλυπτόμενοι κι άλλοτε αλληλοσυγκρουόμενοι. Το παγκόσμιο εκλογικό σώμα φαίνεται πως τελεί υπό καθεστώς άκρατης σύγχυσης.
Τα exit polls αποτύπωσαν τις ιδιαιτερότητες της αμερικάνικης ψήφου στις πρόσφατες εκλογές και τα αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα. 

Γράφημα 1.
Ψήφος ανά ‘φυλή’
Μαύροι και ισπανόφωνοι προτίμησαν Κλίντον, οι λευκοί τον Τραμπ είναι η άποψη που έχει κυριαρχήσει αλλά είναι αρκούντως επιφανειακή.
Πράγματι περισσότεροι λευκοί προτίμησαν τον Τραμπ, περισσότεροι μαύροι και ισπανόφωνοι στήριξαν Κλίντον, αλλά  οφείλουμε να συγκρίνουμε με το παρελθόν για να διαπιστώσουμε τις διαφορές.
Στις φετινές εκλογές το 58% των λευκών ψήφισε Τραμπ έναντι του 37% που προτίμησε Κλίντον. Η διαφορά είναι 21%. Το 2012, επίσης οι λευκοί είχαν στηρίξει τον ρεπουμπλικάνο υποψήφιο έναντι του Μπάρακ Ομπάμα (59%-39%). Με άλλα λόγια, τόσο το 2012, όσο και το 2016 οι λευκοί ψήφισαν με τον ίδιο τρόπο!
Αυτό που έκανε τη διαφορά φέτος είναι το γεγονός πως η Κλίντον έχασε περίπου το 5% των μαύρων ψηφοφόρων κι άλλο ένα 5% των ισπανόφωνων, ποσοστό που όπως φάνηκε ήταν καθοριστικό (γράφημα 1).   



Ψήφος ανά φύλο
Η μάχη των φύλων αποτυπώθηκε σε αυτές τις εκλογές. Οι γυναίκες στήριξαν με ποσοστό 54% την Κλίντον έναντι 42% που στήριξε Τραμπ.  Στους άνδρες η κατάσταση αντιστράφηκε. Το 53% ψήφισε Τραμπ και το 41% Κλίντον (πίνακας 1).
Ίσα βάρκα, ίσα νερά θα πει κάποιος. Όχι ακριβώς. Μπορούμε να πούμε πως η Κλίντον κράτησε τις γυναίκες που ψήφισαν Ομπάμα το 2012, αλλά έχασε 2-3% των ανδρών σε σχέση με την επίδοση του Ομπάμα. Κι αυτό όπως φάνηκε στοίχισε!

Πίνακας 1. Gender

Clinton
Trump
Other/No Answer
Men
48%
41%
53%
6%
Women
52%
54%
42%
4%


Ψήφος ανά μορφωτικό επίπεδο
Στο σύνολο των ψηφοφόρων, οι κάτοχοι ακαδημαϊκών τίτλων σπουδών προτίμησαν κυρίως Κλίντον (52% Κλίντον – 43% Τραμπ), ενώ οι ψηφοφόροι χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου επέλεξαν κυρίως Τραμπ (52% Τραμπ – 44% Κλίντον).
Εδώ φαίνεται πως η Κλίντον έχασε ψηφοφόρους σε σχέση με το 2012, τόσο στους απόφοιτους πανεπιστημίων όσο και στους λιγότερο καταρτισμένους (γράφημα 2).
Ειδικά στους λιγότερο μορφωμένους λευκούς ο Τραμπ έκανε πάρτι και κυριάρχησε με 67% έναντι 28% της Κλίντον (η μεγαλύτερη διαφορά που έχει καταγραφεί τουλάχιστον από το 1980).  

Γράφημα 2.








Ψήφος ανά ηλικία
Σε σχέση με την ηλικία, τα πράγματα είναι σχετικά απλά (γράφημα 3). Οι ηλικίες 18-45 προτίμησαν Κλίντον, οι ηλικίες από 45 και άνω στράφηκαν κυρίως προς τον Τραμπ. Έχει ενδιαφέρον πως σε σχέση με το 2012, στήριξαν την Κλίντον λιγότεροι νέοι 18-29 και ελαφρά περισσότεροι ηλικιωμένοι 65+. Εννοείται βέβαια πως υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανά φυλή, όπως είδαμε και πιο πάνω.
Γράφημα 3.








Ψήφος ανά θρησκευτικές πεποιθήσεις
Κι εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα (γράφημα 4). Οι χριστιανοί (ευαγγελιστές, προτεστάντες, καθολικοί, μορμόνοι) προτίμησαν κυρίως Τραμπ (με εξαίρεση τους ισπανόφωνους καθολικούς). Οι μη θρησκευόμενοι και όσοι πιστεύουν σε άλλες θρησκείες ψήφισαν κυρίως Κλίντον. Εντυπωσιακό το ποσοστό που ο Τραμπ συγκεντρώνει τους λευκούς ευαγγελιστές (81%).   
 
Γράφημα 4.

























Ψήφος ανά εισόδημα
Μια άποψη που διακινήθηκε κατά κόρον μετά το τέλος των εκλογών ισχυρίζονταν πως οι φτωχοί ψήφισαν Τραμπ. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει! Οι περισσότεροι φτωχοί και μικρομεσαίοι εξακολούθησαν να στηρίζουν δημοκρατικούς κι άρα την Κλίντον, ενώ στους πιο ευκατάστατους νίκησε με βραχεία κεφαλή ο Τραμπ.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως ένα μεγάλο ποσοστό των φτωχότερων στρωμάτων (κυρίως λευκοί) στράφηκαν προς τον Τραμπ, ενώ ένα εξίσου σημαντικό μερίδιο πολύ πλούσιων πλησιάσε προς την Κλίντον (γράφημα 5). Δείγμα του ότι οι δημοκρατικοί έχασαν επαφή με την εκλογική τους βάση!


Γράφημα 5.























Νικήτρια των εκλογών η αποχή
Όπως ίσως γνωρίζετε η Χίλαρι κέρδισε τη λαϊκή ψήφο, αλλά έχασε στη μάχη των εκλεκτόρων. Δηλαδή, η Χίλαρι πήρε περισσότερους ψήφους (59,86 εκ.) σε σχέση με τον Τραμπ (59,64 εκ.), αλλά λόγω του εκλογικού συστήματος ο Τραμπ κέρδισε 306 εκλέκτορες έναντι 232 της Κλίντον.
 Όμως νικήτρια όλων αναδείχθηκε η αποχή. Παρότι δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα το ποσοστό προσέλευσης, αυτό είναι σίγουρα μειωμένο σε σχέση με το 2008 και το 2012. Σε σχέση με το 2012 ψήφισαν 7,4 εκ. λιγότεροι, ενώ σε σχέση με το 2008 φέτος ψήφισαν σχεδόν 10εκ. λιγότεροι (γράφημα 6). 
Κι όπως αντιλαμβάνεστε πάντα η αποχή ευνοεί τους πιο συντηρητικούς υποψηφίους.


Γράφημα 6.




























Άλλα χρήσιμα που αξίζει να γνωρίζετε (η διαιρεμένη χώρα)

1. Όσοι υπηρέτησαν στο στρατό ψήφισαν κυρίως Τραμπ, με μεγάλη διαφορά (πίνακας 2).

Πίνακας 2. Served in the U.S. military

Clinton
Trump
Other/No Answer
Veterans
13%
34%
61%
5%
Non-veterans
87%
50%
45%
5%

2. Όσοι αποφάσισαν τι θα ψηφίσουν τους τελευταίους 2 μήνες επέλεξαν κυρίως Τραμπ (πίνακας 3).

Πίνακας 3. When did you decide presidential vote?

Clinton
Trump
Other/No Answer
Last few days
8%
44%
46%
10%
Last week
6%
38%
50%
12%
In October
12%
37%
51%
12%
In September
13%
46%
50%
4%
Before September
60%
52%
45%
3%

3. Το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων (39%) θεώρησε ότι αυτό που μετράει σε έναν υποψήφιο είναι η δυνατότητα «να  φέρει αλλαγές». Αυτοί που το ισχυρίζονται ψήφισαν σχεδόν μονοκούκι τον Τραμπ (πίνακας 4).

Πίνακας 4. Which candidate quality mattered most?

Clinton
Trump
Other/No Answer
Cares about me
15%
58%
35%
7%
Can bring change
39%
14%
83%
3%
Right experience
21%
90%
8%
2%
Good judgment
20%
66%
26%
8%

4. Ένα πολύ μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων (42%) θεωρούν ότι οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες μειώνουν τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι από αυτούς (65%) στήριξαν Τραμπ (πίνακας 5).

Πίνακας 5. Effect of international trade

Clinton
Trump
Other/No Answer
Creates U.S. jobs
38%
59%
35%
6%
Takes away U.S. jobs
42%
31%
65%
4%
Does not affect jobs
11%
63%
30%
7%
 
5. Οι απόψεις για το Obamacare διίστανται. Το 48% το θεωρεί καλό, το 47% κακό. Οι μεν στήριξαν Κλίντον αλλά με λιγότερη θέρμη, οι δε Τραμπ (πίνακας 6). 

Πίνακας 6. View on Obamacare

Clinton
Trump
Other/No Answer
Did not go far enough
30%
78%
18%
4%
Was about right
18%
82%
10%
8%
Went too far
47%
13%
83%
4%
 
6. Η αμερικανική κοινωνία είναι επίσης διχασμένη αναφορικά με τον δρόμο που πρέπει να πάρει η χώρα. Το 45% θέλει να βαδίσει στην κατεύθυνση του Ομπάμα και να γίνει πιο φιλελεύθερη, το 48% θέλει συντηρητικοποίηση της κατάστασης. Καταλαβαίνετε εύκολα ποιοι υποστήριξαν ποιον (πίνακας 7).

Πίνακας 7. Should the next president:

Clinton
Trump
Other/No Answer
Continue Obama's policies
28%
91%
5%
4%
Be more conservative
48%
13%
83%
4%
Be more liberal
17%
70%
23%
7%

7. Σε γενικές γραμμές, η πλειονότητα των αμερικάνων (62%) δεν είναι ευχαριστημένη με την κατάσταση της οικονομίας. Αυτό το 62% στράφηκε κυρίως προς τον Τραμπ (πίνακας 8). 

Πίνακας 8. Condition of national economy

Clinton
Trump
Other/No Answer
Excellent
3%
83%
16%
1%
Good
33%
76%
19%
5%
Not good
41%
39%
55%
6%
Poor
21%
15%
79%
6%
 
8. Οι κάτοικοι των αστικών περιοχών στήριξαν κυρίως την Χίλαρι, ενώ οι ψηφοφόροι σε ημιαστικές και κυρίως σε αγροτικές περιοχές προτίμησαν κυρίως Τραμπ (πίνακας 9). Πράγμα που φαίνεται άμεσα αν δείτε τον χάρτη των εκλογών (γράφημα 7).

Πίνακας 9. Area type

Clinton
Trump
Other/No Answer
Urban area
34%
59%
35%
6%
Suburban area
49%
45%
50%
5%
Rural area
17%
34%
62%
4%


Γράφημα 7.




9. Ο σεξισμός του Τραμπ δεν αποτελεί πρόβλημα για σχεδόν το 50% των ψηφοφόρων (πίνακας 10)!

Πίνακας 10. Does Donald Trump's treatment of women bother you:

Clinton
Trump
Other/No Answer
A lot
50%
83%
11%
6%
Some
20%
19%
75%
6%
Not much
13%
8%
88%
4%
Not at all
16%
10%
87%
3%
 
10. To 14% της LGBT κοινότητας εμφανίζεται να ψήφισε Τραμπ (wtf) (πίνακας 11).

Πίνακας 11. Are you gay, lesbian, bisexual or transgender?

Clinton
Trump
Other/No Answer
Yes
5%
78%
14%
8%
No
95%
47%
48%
5%


Τελικά ποιοι ψήφισαν τον Τραμπ;
Ήταν τελικά αντισυστημική η ετυμηγορία των προεδρικών εκλογών; Η ανάγνωση των παραπάνω στοιχείων δεν πείθει για κάτι τέτοιο.Οι παραδοσιακοί συντηρητικοί ήταν πάλι εκεί και σε συνδυασμό με την απογοήτευση ενός σημαντικού μέρους της κοινωνίας έφεραν στην εξουσία τον Τραμπ. Οι δημοκρατικοί απομακρύνθηκαν από τους παραδοσιακούς τους ψηφοφόρους και το πλήρωσαν. Δεν κέρδισε ο Τραμπ, έχασε η Κλίντον (και όλοι αυτοί που μεθόδευσαν την εκλογή της ως δημοκρατική υποψήφια για το θώκο).

Και τώρα τι;
Σίγουρα είναι νωρίς να απαντήσουμε. Η αμερικανική κοινωνία όπως σχεδόν όλες οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες βρίσκονται σε κατάσταση σύγχυσης. Κι αυτή η σύγχυση συσσωρεύει οργή. Κι αυτή η οργή είναι ανεξέλεγκτη και απρόβλεπτες οι συνέπειές της.  
Ο παγκόσμιος οικονομικός λαβύρινθος έχει παγιδεύσει το 99% των πολιτών προς όφελος του 1%. Παράλληλα, οι παραδοσιακές ιδεολογίες έχουν ρευστοποιηθεί και νέα μορφώματα προσπαθούν να αποκτήσουν υπόσταση.
Οι συγκρούσεις προβλέπεται να ενταθούν και δεν θα αφήσουν κανέναν ανεπηρέαστο. Μετά το brexit και τον Τραμπ, ακολουθούν οι εκλογές στη Γαλλία. Ο εθνικισμός κερδίζει έδαφος παντού. Οι παρανοϊκοί ισλαμιστές του ISIS είναι άλλος ένας επιβαρυντικός παράγοντας. 
Θέλοντας και μη, θα καλούμαστε συνέχεια να διαλέγουμε στρατόπεδα.
Ενδιαφέρουσες μα τρομακτικές εποχές!

Πηγές
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8