1 Μαρ 2017

Το δέντρο και το δάσος των τροχαίων ατυχημάτων

Convergence, 1952, Jackson Pollock
Μπορεί το δυστύχημα στην εθνικό οδό Αθηνών - Λαμίας να εκπληρώνει, λόγω της απίστευτης τραγικότητάς του, όλες τις προϋποθέσεις για να γίνει το μείζον θέμα των ημερών, όμως για μια ακόμη φορά κινδυνεύουμε να δούμε το δέντρο και να χάσουμε το δάσος.
Κάθε μέρα, κάθε χρόνο, εδώ και χρόνια, ζούμε τον καθημερινό μας εμφύλιο. Από το 1995 έως το 2015 έχουν χάσει τη ζωή τους στην άσφαλτο σχεδόν 33.000 άνθρωποι κι έχουν τραυματιστεί σοβαρά περισσότεροι από 50.000. Δηλαδή, μέσα σε μόλις 20 χρόνια, μια πόλη στο μέγεθος της Λαμίας ή των Τρικάλων εξαφανίστηκε από τον χάρτη. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι είχαν πολλά να δώσουν ακόμη· στην οικογένειά τους, στους φίλους τους, στην κοινωνία, στην οικονομία. Το 63% των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε τροχαία το 2015 δεν ξεπερνούσε ηλικιακά τα 55 έτη.
Αυτός ο εμφύλιος δεν έχει ταξικά χαρακτηριστικά, παρά τα όσα, με περισσή ευκολία, λέγονται αυτές τις μέρες. Σωστά, τα ακριβά σπορ αυτοκίνητα, όταν οδηγούνται με υπερβολική ταχύτητα από ασυνείδητους, είναι κινούμενες σφαίρες θανάτου. Μόνο που αυτή είναι μόνο μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη σχετίζεται με την εγκληματική οδηγική συμπεριφορά μεγάλου πλήθους της ελληνικής κοινωνίας. Το 70% των θανάτων από τροχαία συμβαίνουν μέσα στις πόλεις ή σε μικρές επαρχιακές οδούς, κι εκεί είναι σαφές πως δεν χρειάζεται να έχεις Πόρσε για να συμβεί το κακό.
Ακόμα κι ένα κατσαριδάκι μπορεί να αποτελέσει φονικό εργαλείο, αν εντός του κάθεται ένας άνθρωπος που έχει πιει, που μιλάει στο κινητό, που βιάζεται να φτάσει πέντε λεπτά γρηγορότερα στον προορισμό του κ.ο.κ.
Το μέγεθος της παραβατικότητας στους δρόμους ξεπερνάει κάθε φαντασία. Μόνο το 2015 διαπιστώθηκαν 383.000 τροχαίες παραβάσεις. Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους:
  • 173.000 παραβάσεις για ταχύτητα.
  • 29.000 για μέθη.
  • 14.500 για παραβίαση ερυθρού σηματοδότη.
  • 11.000 για κίνηση στο αντίθετο ρεύμα.
  • 8.000 για αντικανονικό προσπέρασμα.
  • 52.000 για μη χρήση κράνους.
Αυτές είναι οι περιπτώσεις που καταγράφηκαν από την Ελληνική Αστυνομία, άρα βάσιμα μπορούμε να υποθέσουμε ότι τα πραγματικά περιστατικά είναι υπερπολλαπλάσια. Κάθε μέρα, κάθε χρόνο, ο εμφύλιος της καθημερινότητας συνεχίζεται.
Το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης πέφτει στους ώμους των ίδιων των οδηγών και της διεστραμμένης οδηγικής κουλτούρας που διαμορφώσαμε. Ο μέσος Έλληνας οδηγός συγκλονίζεται με ατυχήματα σαν αυτό της Αθηνών - Λαμίας, αλλά την ίδια στιγμή αισθάνεται πως δεν τον αφορούν. Γιατί πάντα έχει την εντύπωση πως αυτός “ξέρει να οδηγεί” και άρα δεν πρόκειται να πάθει τίποτα. Αδυνατεί να αντιληφθεί πως οι περισσότεροι υπαίτιοι τροχαίων είχαν την ίδια με αυτόν εντύπωση· ότι ήξεραν να οδηγούν.
Ένα σημαντικό μερίδιο της κοινωνίας συμπεριφέρεται σαν κακομαθημένο παιδί όταν πιάσει το τιμόνι. Αν δεν μπορεί μόνο του να συμμορφωθεί, τότε χρειάζεται να παρέμβει η Πολιτεία. Όχι γιατί πρέπει να επιβάλει την τάξη, αλλά γιατί πρέπει να προστατεύσει τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας από τους επικίνδυνους.
Αντί λοιπόν να εξαγγέλλει ο υπουργός Δημόσιας Τάξης μείωση προστίμων για παραβάσεις του ΚΟΚ, ας φροντίσει μαζί με τα αρμόδια πολιτειακά στελέχη να εντατικοποιήσουν τους ελέγχους κάθε ώρα και κάθε μέρα με αρτιότητα και διαφάνεια, να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις νέες τεχνολογίες για διαπίστωση παραβάσεων, να επιδείξουν μηδενική ανοχή σε περιστατικά που διαμορφώνουν κουλτούρες, όπως π.χ. οι αυτοσχέδιοι αγώνες ταχύτητας, και να φροντίσουν για τον επανασχεδιασμό των οδικών υποδομών και κυκλοφοριακών ρυθμίσεων με στόχο την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Κι επιτέλους, ας ξετυλίξουν το νήμα της ανομίας που επικρατεί στον κρατικό μηχανισμό απονομής διπλωμάτων οδήγησης. Δεν απαιτείται κάποια μαγική συνταγή, μόνο αταλάντευτη και αδιάφθορη πολιτική βούληση.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη "Συναντήσεις" της Αυγής την 1/3/2017.