18 Ιουλ 2017

Επένδυση μηδενικού κόστους

Υπάρχει μια επένδυση που δεν έχει κόστος για την Πολιτεία, παρά μόνο όφελος. Στο περιβάλλον, την υγεία, την οικιακή οικονομία. Πολλές χώρες ανά τον κόσμο, από τις πιο ανεπτυγμένες έως τις αναπτυσσόμενες, αρχίζουν να κατανοούν τον θησαυρό που κρύβει αυτή η επένδυση. Τα Ηνωμένα Έθνη την έχουν ορίσει ως έναν από τους βασικούς τομείς παρέμβασης για την υλοποίηση ενός εκ των 17 παγκόσμιων στόχων που έχουν θεσπιστεί με τη σύμφωνη γνώμη των κρατών που συμμετέχουν στην ολομέλεια του ΟΗΕ. Η επένδυση αυτή έχει όνομα. Λέγεται περιορισμός της σπατάλης φαγητού.

Σε όλο τον κόσμο σχεδόν το 1/3 του παραγόμενου φαγητού δεν φτάνει στα πιάτα των ανθρώπων αλλά χάνεται μεταξύ των διαφόρων σταδίων παραγωγής, μεταποίησης, διανομής, κατανάλωσης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, σχεδόν το 39% πετιέται κατά τη διαδικασία της παραγωγής και αποθήκευσης, ενώ άλλο ένα 42% πετιέται κατά την κατανάλωση στα νοικοκυριά. Στις αναπτυσσόμενες χώρες το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην παραγωγή, καθώς δεν διαθέτουν τις απαραίτητες υλικοτεχνικές υποδομές για άρτια και έγκαιρη συγκομιδή και αποθήκευση. Στις πλουσιότερες χώρες, το πρόβλημα αφορά κυρίως την κατανάλωση, καθώς έχουμε υιοθετήσει καταναλωτικά πρότυπα που ευνοούν την αλόγιστη σπατάλη τροφίμων.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την ακριβή καταγραφή των ποσοτήτων τροφίμων που πετιούνται. Μια έρευνα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου στον οικιακό τομέα έδειξε ότι μια τετραμελής οικογένεια πετά κατά μέσο όρο 120 κιλά φαγητού ετησίως, φαγητού που με ασφάλεια θα μπορούσε να καταναλώσει.

Υπάρχουν τόσα που μπορούν να γίνουν στη χώρα μας, ώστε να μειωθεί η σπατάλη. Μέτρα που δεν έχουν κόστος παρά μόνο όφελος, καθώς συν τοις άλλοις μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη σίτιση των ασθενέστερων οικονομικά συνανθρώπων.
Η λειτουργία ενός αξιόπιστου μηχανισμού μέτρησης της σπατάλης θα έπρεπε να είναι το πρώτο βήμα για την ελληνική Πολιτεία. Ήδη Ε.Ε. και ΟΗΕ βρίσκονται ένα βήμα πριν παραδώσουν έναν κοινό παγκόσμιο μηχανισμό, που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει και η χώρα μας.
Στη συνέχεια απαιτείται η παροχή ενημέρωσης προς τους αγρότες για την καλύτερη συγκομιδή και αποθήκευση, καθώς και η δημιουργία ενός σχήματος κοινωφελούς αξιοποίησης της σοδειάς που μένει στους αγρούς.

Παράλληλα, μπορούν να δουλευτούν μια σειρά από μέτρα για τον περιορισμό της σπατάλης στον οικιακό τομέα, όπως η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων ευαισθητοποίησης, η τιμολόγηση των παραγόμενων οργανικών αποβλήτων βάσει της αρχής “πληρώνω όσα πετάω”, η δημιουργία εκτεταμένου προγράμματος για την κομποστοποίηση και αξιοποίηση των τροφικών αποβλήτων κ.ο.κ.
Παρόμοιες ενέργειες μπορούν να αναληφθούν και στους τομείς εστίασης και πώλησης διατροφικών αγαθών. Παρότρυνση των επιχειρήσεων να μετρούν τη σπατάλη και να εντοπίζουν τα αίτια που την προκαλούν, παροχή κινήτρων για αξιοποίηση της περίσσειας φαγητού για κοινωνικούς σκοπούς (σίτιση απόρων, συσσίτια εκκλησιών, εκπτωτικές προσφορές), επίτευξη εθελοντικών συμφωνιών με μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ κ.ο.κ.

Το φαγητό είναι πολύτιμο για τους ανθρώπους. Για να παραχθεί όμως απαιτούνται εξίσου πολύτιμοι φυσικοί πόροι που διαρκώς ελαττώνονται. Το να καταστεί η χώρα πρότυπο στη μάχη κατά της σπατάλης τροφίμων δεν είναι δύσκολο. Αντιθέτως, θα ήταν μια πρωτιά που θα ωφελούσε τους πολίτες αλλά και θα τόνωνε την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό.
Άραγε το έχει σκεφτεί κανείς στο κυβερνητικό επιτελείο;

Πηγές:
α) FAO, Global Food Losses and Food Waste - extent, causes and prevention, 2011,
β) European Commission, Preparatory Study on Food Waste Across EU27, 2010,
γ) Abeliotis K., Lasaridi K., Costarelli V., Chroni C., Anagnostopoulos K. (2014), Food Waste Prevention As A Tool For Climate Change Mitigation: A Case Study From Greece, Harokopio University, School of Environment, Geography and Applied Economics.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη "Συναντήσεις" της Αυγής, στις 18/7/2017

7 Απρ 2017

Ο πόλεμος στη Συρία δεν ξεκίνησε χθες

Painting: Diala Brisly
Ο Ν.Τραμπ διέταξε στις 6/4/2017 επίθεση με 59 πυραύλους κατά των δυνάμεων του Άσαντ. Αυτό προκάλεσε πληθώρα αντιδράσεων, θετικών και κυρίως αρνητικών.  Δυστυχώς πολλοί έκαναν σαν να ξεκίνησε ο πόλεμος χθες. Δεν είναι έτσι.

Η σύρραξη στη Συρία άρχισε το 2011. Μέσα σε αυτό το διάστημα η χώρα μετράει περισσότερους από 470.000 νεκρούς και περισσότερους από 1εκ. τραυματίες.

Επίσης, μέσα σε αυτό το διάστημα:
  • To 50% των νοσοκομείων σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχει καταστραφεί μερικώς ή ολικώς.
  • Σχεδόν 6,5 εκ. Σύριοι (από αυτούς σχεδόν 3 εκ. παιδιά) έχουν φύγει από τις εστίες τους, παραμένοντας όμως στη χώρα (internally displaced).
  • Σχεδόν 5,1 εκ. Σύριοι (εκ των οποίων σχεδόν το 50% παιδιά και νέοι έως 17 ετών) έχουν φύγει από τη χώρα. Οι περισσότεροι δεν βρίσκονται στην Ευρώπη, αλλά παγιδευμένοι στην Τουρκία, στο Λίβανο, την Ιορδανία και το Ιράκ. 
  • Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι μόνο για τους πρόσφυγες που έφυγαν από τη Συρία απαιτούνται για φέτος σχεδόν $4,5 δις. Από αυτά, έχει λάβει μόνο $400 εκ. ήτοι μόλις το 9% της απαιτούμενης χρηματοδότησης.

Ο πόλεμος κοστίζει στη Συρία σχεδόν $4,5 δις το μηνα, σύμφωνα με έρευνα των Frontier Economics. Και σωρευτικά το κόστος για τη χώρα αναμένεται ως το 2020 να φτάσει τα 1,3 τρις.

Σε αντιπαραβολή να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία του Brown University, από το 2001 έως το 2016 οι ΗΠΑ έχουν ξοδέψει $4,79 τρις για την εμπλοκή τους στους πολέμους στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, τη Συρία καθώς και για θέματα 'εσωτερικής ασφάλειας'.

Αυτό λοιπόν που παρακολουθούμε από χθες είναι μια νέα κλιμάκωση της έντασης. Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι αυτή τη φορά η διαχείριση της έντασης γίνεται από τον Τραμπ και τον Πούτιν.

Πηγές:
UNHCR, UNHCR2, Brown University, DW, Telegraph

1 Μαρ 2017

Το δέντρο και το δάσος των τροχαίων ατυχημάτων

Convergence, 1952, Jackson Pollock
Μπορεί το δυστύχημα στην εθνικό οδό Αθηνών - Λαμίας να εκπληρώνει, λόγω της απίστευτης τραγικότητάς του, όλες τις προϋποθέσεις για να γίνει το μείζον θέμα των ημερών, όμως για μια ακόμη φορά κινδυνεύουμε να δούμε το δέντρο και να χάσουμε το δάσος.
Κάθε μέρα, κάθε χρόνο, εδώ και χρόνια, ζούμε τον καθημερινό μας εμφύλιο. Από το 1995 έως το 2015 έχουν χάσει τη ζωή τους στην άσφαλτο σχεδόν 33.000 άνθρωποι κι έχουν τραυματιστεί σοβαρά περισσότεροι από 50.000. Δηλαδή, μέσα σε μόλις 20 χρόνια, μια πόλη στο μέγεθος της Λαμίας ή των Τρικάλων εξαφανίστηκε από τον χάρτη. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι είχαν πολλά να δώσουν ακόμη· στην οικογένειά τους, στους φίλους τους, στην κοινωνία, στην οικονομία. Το 63% των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε τροχαία το 2015 δεν ξεπερνούσε ηλικιακά τα 55 έτη.
Αυτός ο εμφύλιος δεν έχει ταξικά χαρακτηριστικά, παρά τα όσα, με περισσή ευκολία, λέγονται αυτές τις μέρες. Σωστά, τα ακριβά σπορ αυτοκίνητα, όταν οδηγούνται με υπερβολική ταχύτητα από ασυνείδητους, είναι κινούμενες σφαίρες θανάτου. Μόνο που αυτή είναι μόνο μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη σχετίζεται με την εγκληματική οδηγική συμπεριφορά μεγάλου πλήθους της ελληνικής κοινωνίας. Το 70% των θανάτων από τροχαία συμβαίνουν μέσα στις πόλεις ή σε μικρές επαρχιακές οδούς, κι εκεί είναι σαφές πως δεν χρειάζεται να έχεις Πόρσε για να συμβεί το κακό.
Ακόμα κι ένα κατσαριδάκι μπορεί να αποτελέσει φονικό εργαλείο, αν εντός του κάθεται ένας άνθρωπος που έχει πιει, που μιλάει στο κινητό, που βιάζεται να φτάσει πέντε λεπτά γρηγορότερα στον προορισμό του κ.ο.κ.
Το μέγεθος της παραβατικότητας στους δρόμους ξεπερνάει κάθε φαντασία. Μόνο το 2015 διαπιστώθηκαν 383.000 τροχαίες παραβάσεις. Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους:
  • 173.000 παραβάσεις για ταχύτητα.
  • 29.000 για μέθη.
  • 14.500 για παραβίαση ερυθρού σηματοδότη.
  • 11.000 για κίνηση στο αντίθετο ρεύμα.
  • 8.000 για αντικανονικό προσπέρασμα.
  • 52.000 για μη χρήση κράνους.
Αυτές είναι οι περιπτώσεις που καταγράφηκαν από την Ελληνική Αστυνομία, άρα βάσιμα μπορούμε να υποθέσουμε ότι τα πραγματικά περιστατικά είναι υπερπολλαπλάσια. Κάθε μέρα, κάθε χρόνο, ο εμφύλιος της καθημερινότητας συνεχίζεται.
Το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης πέφτει στους ώμους των ίδιων των οδηγών και της διεστραμμένης οδηγικής κουλτούρας που διαμορφώσαμε. Ο μέσος Έλληνας οδηγός συγκλονίζεται με ατυχήματα σαν αυτό της Αθηνών - Λαμίας, αλλά την ίδια στιγμή αισθάνεται πως δεν τον αφορούν. Γιατί πάντα έχει την εντύπωση πως αυτός “ξέρει να οδηγεί” και άρα δεν πρόκειται να πάθει τίποτα. Αδυνατεί να αντιληφθεί πως οι περισσότεροι υπαίτιοι τροχαίων είχαν την ίδια με αυτόν εντύπωση· ότι ήξεραν να οδηγούν.
Ένα σημαντικό μερίδιο της κοινωνίας συμπεριφέρεται σαν κακομαθημένο παιδί όταν πιάσει το τιμόνι. Αν δεν μπορεί μόνο του να συμμορφωθεί, τότε χρειάζεται να παρέμβει η Πολιτεία. Όχι γιατί πρέπει να επιβάλει την τάξη, αλλά γιατί πρέπει να προστατεύσει τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας από τους επικίνδυνους.
Αντί λοιπόν να εξαγγέλλει ο υπουργός Δημόσιας Τάξης μείωση προστίμων για παραβάσεις του ΚΟΚ, ας φροντίσει μαζί με τα αρμόδια πολιτειακά στελέχη να εντατικοποιήσουν τους ελέγχους κάθε ώρα και κάθε μέρα με αρτιότητα και διαφάνεια, να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις νέες τεχνολογίες για διαπίστωση παραβάσεων, να επιδείξουν μηδενική ανοχή σε περιστατικά που διαμορφώνουν κουλτούρες, όπως π.χ. οι αυτοσχέδιοι αγώνες ταχύτητας, και να φροντίσουν για τον επανασχεδιασμό των οδικών υποδομών και κυκλοφοριακών ρυθμίσεων με στόχο την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Κι επιτέλους, ας ξετυλίξουν το νήμα της ανομίας που επικρατεί στον κρατικό μηχανισμό απονομής διπλωμάτων οδήγησης. Δεν απαιτείται κάποια μαγική συνταγή, μόνο αταλάντευτη και αδιάφθορη πολιτική βούληση.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη "Συναντήσεις" της Αυγής την 1/3/2017.