18 Ιουλ 2017

Επένδυση μηδενικού κόστους

Υπάρχει μια επένδυση που δεν έχει κόστος για την Πολιτεία, παρά μόνο όφελος. Στο περιβάλλον, την υγεία, την οικιακή οικονομία. Πολλές χώρες ανά τον κόσμο, από τις πιο ανεπτυγμένες έως τις αναπτυσσόμενες, αρχίζουν να κατανοούν τον θησαυρό που κρύβει αυτή η επένδυση. Τα Ηνωμένα Έθνη την έχουν ορίσει ως έναν από τους βασικούς τομείς παρέμβασης για την υλοποίηση ενός εκ των 17 παγκόσμιων στόχων που έχουν θεσπιστεί με τη σύμφωνη γνώμη των κρατών που συμμετέχουν στην ολομέλεια του ΟΗΕ. Η επένδυση αυτή έχει όνομα. Λέγεται περιορισμός της σπατάλης φαγητού.

Σε όλο τον κόσμο σχεδόν το 1/3 του παραγόμενου φαγητού δεν φτάνει στα πιάτα των ανθρώπων αλλά χάνεται μεταξύ των διαφόρων σταδίων παραγωγής, μεταποίησης, διανομής, κατανάλωσης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, σχεδόν το 39% πετιέται κατά τη διαδικασία της παραγωγής και αποθήκευσης, ενώ άλλο ένα 42% πετιέται κατά την κατανάλωση στα νοικοκυριά. Στις αναπτυσσόμενες χώρες το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην παραγωγή, καθώς δεν διαθέτουν τις απαραίτητες υλικοτεχνικές υποδομές για άρτια και έγκαιρη συγκομιδή και αποθήκευση. Στις πλουσιότερες χώρες, το πρόβλημα αφορά κυρίως την κατανάλωση, καθώς έχουμε υιοθετήσει καταναλωτικά πρότυπα που ευνοούν την αλόγιστη σπατάλη τροφίμων.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την ακριβή καταγραφή των ποσοτήτων τροφίμων που πετιούνται. Μια έρευνα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου στον οικιακό τομέα έδειξε ότι μια τετραμελής οικογένεια πετά κατά μέσο όρο 120 κιλά φαγητού ετησίως, φαγητού που με ασφάλεια θα μπορούσε να καταναλώσει.

Υπάρχουν τόσα που μπορούν να γίνουν στη χώρα μας, ώστε να μειωθεί η σπατάλη. Μέτρα που δεν έχουν κόστος παρά μόνο όφελος, καθώς συν τοις άλλοις μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη σίτιση των ασθενέστερων οικονομικά συνανθρώπων.
Η λειτουργία ενός αξιόπιστου μηχανισμού μέτρησης της σπατάλης θα έπρεπε να είναι το πρώτο βήμα για την ελληνική Πολιτεία. Ήδη Ε.Ε. και ΟΗΕ βρίσκονται ένα βήμα πριν παραδώσουν έναν κοινό παγκόσμιο μηχανισμό, που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει και η χώρα μας.
Στη συνέχεια απαιτείται η παροχή ενημέρωσης προς τους αγρότες για την καλύτερη συγκομιδή και αποθήκευση, καθώς και η δημιουργία ενός σχήματος κοινωφελούς αξιοποίησης της σοδειάς που μένει στους αγρούς.

Παράλληλα, μπορούν να δουλευτούν μια σειρά από μέτρα για τον περιορισμό της σπατάλης στον οικιακό τομέα, όπως η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων ευαισθητοποίησης, η τιμολόγηση των παραγόμενων οργανικών αποβλήτων βάσει της αρχής “πληρώνω όσα πετάω”, η δημιουργία εκτεταμένου προγράμματος για την κομποστοποίηση και αξιοποίηση των τροφικών αποβλήτων κ.ο.κ.
Παρόμοιες ενέργειες μπορούν να αναληφθούν και στους τομείς εστίασης και πώλησης διατροφικών αγαθών. Παρότρυνση των επιχειρήσεων να μετρούν τη σπατάλη και να εντοπίζουν τα αίτια που την προκαλούν, παροχή κινήτρων για αξιοποίηση της περίσσειας φαγητού για κοινωνικούς σκοπούς (σίτιση απόρων, συσσίτια εκκλησιών, εκπτωτικές προσφορές), επίτευξη εθελοντικών συμφωνιών με μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ κ.ο.κ.

Το φαγητό είναι πολύτιμο για τους ανθρώπους. Για να παραχθεί όμως απαιτούνται εξίσου πολύτιμοι φυσικοί πόροι που διαρκώς ελαττώνονται. Το να καταστεί η χώρα πρότυπο στη μάχη κατά της σπατάλης τροφίμων δεν είναι δύσκολο. Αντιθέτως, θα ήταν μια πρωτιά που θα ωφελούσε τους πολίτες αλλά και θα τόνωνε την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό.
Άραγε το έχει σκεφτεί κανείς στο κυβερνητικό επιτελείο;

Πηγές:
α) FAO, Global Food Losses and Food Waste - extent, causes and prevention, 2011,
β) European Commission, Preparatory Study on Food Waste Across EU27, 2010,
γ) Abeliotis K., Lasaridi K., Costarelli V., Chroni C., Anagnostopoulos K. (2014), Food Waste Prevention As A Tool For Climate Change Mitigation: A Case Study From Greece, Harokopio University, School of Environment, Geography and Applied Economics.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη "Συναντήσεις" της Αυγής, στις 18/7/2017