Ο Βαλβέρδε και το μνημόνιο...

Έχω την εντύπωση πως ο Ερνέστο Βαλβέρδε έχει πέσει του μνημονίου. Τι εννοώ μ' αυτό; Ας εξηγηθώ πάραυτα...

Χθες ο Ολυμπιακός αντιμετώπισε στο Λονδίνο την Άρσεναλ. Ήταν ένα συναρπαστικό παιχνίδι, ο Ολυμπιακός έπαιξε μπάλα, κοίταξε στα μάτια τον αντίπαλο και έχει κάθε δικαίωμα να αισθάνεται αδικημένος με το αποτέλεσμα ή αλλιώς έχει κάθε λόγο να φέρνει στο στόμα του (αν είχε) το γνωστό σε όλους ρητό του Ίβιτσα Όσιμ περί πόρνης μπάλας.
Παρακολουθώ την ομάδα εδώ και χρόνια, πηγαίνω συχνά στο γήπεδο, επιτρέπω στον εαυτό μου αυτή την εκτόνωση. Με εντυπωσίασε χθες. Για πρώτη ίσως φορά σε ευρωπαϊκό παιχνίδι η ομάδα δεν σήκωσε την μπάλα, αλλά επέλεξε να παίξει στρωτά, με μικρές μπαλιές και εναλλαγές, ξεκινώντας με σχέδιο από την άμυνα και καταλήγοντας με καλές προϋποθέσεις στην αντίπαλη εστία. Η πρωτοβουλία ανήκε κυρίως στον Ολυμπιακό, με εξαίρεση τα δυο νεκρά διαστήματα που οδήγησαν στα δυο γελοία γκολ.
Η απόδοση της ομάδας δεν μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο βάσει της προσωπικότητας των παικτών. Ήταν εμφανές πως υπήρχε στρατηγική καλά δουλεμένη. Στρατηγική που ακολουθήθηκε πιστά παρά το γεγονός πως η ομάδα έμενε γρήγορα πίσω στο σκορ και πως το άγχος στην τελική προσπάθεια του στέρησε δυο όμορφα γκολ μέσα στο πρώτο 20λεπτο.
Παρόλα αυτά σήμερα το κράξιμο που τρώει ο Βαλβέρδε δεν περιγράφεται. Ανθέλληνα, μισθοφόρε, άσχετε, είναι μερικά από τα κοσμητικά επίθετα. Τον κατηγορούν γιατί άφησε εκτός τον Αβραάμ Παπαδόπουλο προτιμώντας τον Μαρκάνο, γιατί βάζει τερματοφύλακα τον Κοστάντζο, γιατί δεν έβαλε πιο νωρίς τον Πάντελιτς, γιατί άφησε μέσα στο γήπεδο τον Τζεμπούρ, γιατί δεν βάζει σέντερ φορ τον Μιραλάς, γιατί δεν έχουμε έλληνες στη σύνθεση (εκτός του Τοροσίδη), γιατί επιλέγει ο ίδιος παίκτες κοκ.
Η γκρίνια στρέφεται αποκλειστικά εναντίον του. Του πιστώνουν όλα τα λάθη, αλλά κανένα καλό. Πχ. δεν τον εγκωμιάζουν για το δίδυμο Ορμπάιθ-Φέισα που αποδεδειγμένα στάθηκε εξαιρετικά στο κέντρο. Δεν του πιστώνουν το συνεχές πρέσινγκ που ανάγκασε την Άρσεναλ να αμύνεται στο μεγαλύτερο διάστημα του αγώνα.

Φοβάμαι ότι αν δεν μεσολαβούσε το μνημόνιο, η στάση των 'προπονητών της εξέδρας' θα ήταν πολύ καλύτερη προς το πρόσωπο του Βαλβέρδε. Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι κριτική που του ασκείται μοιάζει βγαλμένη από την αντιμνημονιακή ρητορεία ενός κομματιού της κοινωνίας (και δη του εθνικοπατριωτικού, του πάλαι ποτέ πάνω μέρους της πλατείας Συντάγματος). Αυτή που μπερδεύει εθνική ταυτότητα, αγάπη για πατρίδα-θρησκεία-οικογένεια, άρνηση για κάθε τι που μας ξεβολεύει, απέχθεια για κάθε τι νεωτεριστικό και συνάμα μίσος για οποιονδήποτε στρέφεται εναντίον των ιερών τοτέμ (που αφθονούν στην Νεοελλάδα). Δεν είσαι έλληνας ρε, δεν εμπιστεύεσαι τους έλληνες, ήρθες να μας διαλύσεις, εμείς ξέρουμε καλύτερα τι είναι το σωστό, λένε για τον Βαλβέρδε. Ένας τυφλός που θα ακούσει όλα αυτά ενδέχεται να σχηματίσει την εντύπωση πως κάποιοι συμπολίτες βρίζουν τον ΓΑΠ κοκ.
Ένα άλλο κοινό που έχουν όλοι όσοι κράζουν με αυτόν τον τρόπο τον Βαλβέρδε με μια μερίδα (όχι όλους) του αντιμνημονιακού στρατοπέδου είναι η απουσία εναλλακτικής πρότασης. Άντε το κράξιμο να το δεχτώ. Εσύ όμως που θέλεις να φύγει αμέσως ο Βαλβέρδε τι αντιπροτείνεις; Ποιον προπονητή να πάρουμε; Τον Λεμονή ή τον Αλέφαντο; Κατά βάθος ξέρεις ότι ακόμα και τον Μουρίνιο να πάρουμε σε διάστημα όχι λιγότερο του ενός έτους θα βγει κι αυτός σκάρτος.
Τι θέλω να πω με τα παραπάνω. Ότι η κριτική είναι θεμιτή, αλλά όταν ασκείται με αφορισμούς τελικά οχι απλά γίνεται άδικη, αλλά επί της ουσίας ακυρώνει κάθε προσπάθεια για βελτίωση των συνθηκών.
Εν προκειμένω, η κριτική προς τον Βαλβέρδε έχει σίγουρα δόση αλήθειας. Θα ήταν όμως πολύ πιο ειλικρινής και μεστή αν συνοδεύονταν με ανάλογη κριτική για τον πρόεδρο της ομάδας που φρόντισε να ψωνίσει από τα μεσαία και χαμηλά ράφια. Θα ήταν συνεπής η κριτική αν συμπεριλάμβανε λίγα λόγια για το γεγονός πως ο Αβραάμ Παπαδόπουλος δεν μπορεί να παίξει στρωτή μπάλα και θα πωλούσε την μπάλα στους αντιπάλους, για το ότι ο Φέτφα και οι άλλοι έλληνες δεν έχουν καταφέρει ακόμα να δείξουν ότι αξίζουν θέση βασικού, για το ότι εκτός από εμάς παίζει στο γήπεδο και η αντίπαλη ομάδα βρε αδερφέ, και μάλιστα όχι καμιά ομάδα της σειράς, αλλά κοτζάμ Άρσεναλ.
Να αναγνωρίζουμε τα στραβά των άλλων, αλλά να βλέπουμε και τα δικά μας ώστε να γινούμε καλύτεροι, γμτ.

Βέβαια, εδώ σταματούν οι ομοιότητες με την πολιτική κατάσταση της χώρας και ξεκινούν οι διαφορές. Γιατί βλέπεις, ο Βαλβέρδε παρά τα κουσούρια του ξέρει μπάλα, ενώ ο ΓΑΠ νομίζει ότι είναι ο ίδιος μπάλα. Κι επίσης ο Ολυμπιακός δεν είναι παρά μια ομάδα, η δε χώρα ένα καράβι που βουλιάζει...

ΥΓ. και μην βιαστούν να με χαρακτηρίσουν ορισμένοι ως υπερασπιστή του μνημονιακού στρατοπέδου. Αντιμνημονιακός ως τα μπούνια είμαι. Αλλά με αιτία, άποψη, θέση και ει δυνατόν προτάσεις. Όχι με γενικεύσεις και ισοπεδωτικούς χαρακτηρισμούς. Άσε που μια άδικη ή παρατραβηγμένη κριτική μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα. Μη γίνουμε Αλέφαντοι pls.
ΥΓ2. άσε που το μνημονιακό στρατόπεδο μου θυμίζει πιο πολύ τον σημερινό Παναθηναϊκό :). Δίχως αρχή, δίχως μέση, δίχως τέλος, μόνο με την κυκλοθυμία του Λέτο (aka Πάγκαλος) και το στιλ του Καραγκούνη (aka Πάγκαλος). Με έναν κάκιστο προπονητή να οδηγεί την ομάδα σε χαμηλές πτήσεις. Και τους 'μεγαλομέτοχους' να κάνουν πάρτι στα χαλάσματα της ομάδας...

Για μια μαγνητική κάρτα εισόδου...

Βρέθηκα στις Βρυξέλλες πριν από λίγες μέρες. Για μιαν ακόμη φορά, παρατηρούσα με κάποια αποστροφή τα μέτρα ασφαλείας σε γραφεία, μαγαζιά, σπίτια. Όλα κλειδαμπαρωμένα 24/7, μαγνητικές κάρτες εισόδου, μάτια παρακολούθησης, ατσάλινες πύλες. Φοβούνται την εγκληματικότητα, τις κλοπές, τις δολιοφθορές, την κατασκοπεία.
Στην Ελλάδα ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η μετάβαση στην εποχή της 'ασφάλειας' αν και έρχεται με γοργούς ρυθμούς. Κάποιοι θα θεωρήσουν σωστή την επιβολή αυστηρών μέτρων εισόδου σε κάθε λογής κτίριο. Για λόγους ασφαλείας. Εξάλλου, θα ισχυριστούν, αν δεν έχεις κάνει κάτι ή αν δεν επιδιώκεις κάτι μεμπτό δεν έχεις τίποτα να φοβηθείς.
ΟΚ, μπορεί να είναι έτσι. Όμως τότε όλη η ζωή σου εξαρτάται από μια κάρτα. Την κάρτα που σου επιτρέπει να μπεις στο αυτοκινήτο, στο σπίτι, στο γραφείο. Όλα για μια μαγνητική κάρτα εισόδου.
Μεταφορικά είναι δυνατό να ισχυριστεί κανείς ότι η κάρτα υποθηκεύει τη ζωή σου, έμμεσα ή άμεσα, στον άνθρωπο που έχει δώσει εντολή να θεωρείται έγκυρη. Αν αυτή η κάρτα ακυρωθεί, αυτομάτως αποκλείεσαι, περνάς έξω. Έτσι αναγκάζεσαι να πειθαρχείς σε κάθε κίνηση ή απαίτηση αυτού που ελέγχει τις κάρτες. Πολλές φορές το όλο σύστημα είναι σωστό και δίκαιο. Τι συμβαίνει όμως αυτές τις -λίγες ενδεχομένως- φορές που η κάρτα ακυρώνεται χωρίς να έχεις διαπράξει κάποιο αδίκημα, χωρίς να έχεις υποπέσει σε κάποιο λάθος; Τι συμβαίνει όταν βρεθείς εσύ ή κάποιος δικός σου εκτός; Ή ακόμα χειρότερα, τι συμβαίνει όταν όσο και αν προσπαθείς δεν είναι δυνατό να αποκτήσεις μια κάρτα εισόδου, κάπου οπουδήποτε;

Ρητορικά είναι τα ερωτήματα, δεν υπάρχουν μονοσήμαντες απαντήσεις. Ο κόσμος φοβάται και υπακούει σε ότι του περιορίζει λίγο ή πολύ την ελευθερία κίνησης, δίδοντας τους ως αντάλλαγμα ασφάλεια. Τόσα μέτρα ασφαλείας, όμως, στην καρδιά της Ευρώπης, στην πρωτεύουσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Ποιους και γιατί φοβόμαστε; Ποιο λάθος έχουμε κάνει, που έστριψε λάθος το πλοίο και δεν το καταλάβαμε; Ή μήπως το καταλάβαμε αλλά δεν είπαμε τίποτα, τυφλωμένοι από χάντρες και καθρεφτάκια;
Άραγε αυτές τις χάντρες κι αυτά τα καθρεφτάκια δεν επιδιώκουν να μοιραστούν μαζί μας οι φτωχοί ευρωπαίοι και αλλοδαποί, στις Βρυξέλλες, στην Αθήνα και παντού; Πότε θα ανοίξουμε κάποιες "πόρτες" και για αυτούς;

* Η φωτογραφία τραβήχθηκε στις Βρυξέλλες πριν μια εβδομάδα ακριβώς. Μια πόρτα ελεγχόμενης εισόδου σε δημόσια υπηρεσία, ένας άστεγος και σκουπίδια. Η Ευρώπη μας...

Πόσο πιθανή είναι η επιβολή δικτατορίας στην Ελλάδα;

Η ώρα έχει πάει έξι το πρωί. Οι πρώτοι αθηναίοι που βγαίνουν στους δρόμους να πάνε στη δουλειά μένουν άφωνοι βλέποντας ουρά από τανκς επί της εθνικής οδού. Κάποια στρίβουν για το κέντρο, άλλα για τα βόρεια προάστια, άλλα συνεχίζουν για τον Πειραιά και την Ελευσίνα. Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με έναν περίεργο τύπο, ο Πρωθυπουργός της χώρας μοιάζει ακόμα πιο χαμένος.
Στις επτά το πρωί τα νέα έχουν κυκλοφορήσει σε όλη την Ελλάδα. Στην Αθήνα έγινε πραξικόπημα. Στις οκτώ εμφανίζεται στην ΕΡΤ ένας άγνωστος τύπος που ανακοινώνει ότι με επαναστατικό διάταγμα η κυβέρνηση παύεται από τα καθήκοντά της. Επικεφαλής της χώρας τίθεται "επαναστατική" επιτροπή με σκοπό τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας, τάξης και ακεραιότητας της χώρας.
Ξέχασα να σας πω ότι μια μέρα πριν η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει στάση πληρωμών και ελεγχόμενη χρεοκοπία. Τα γεγονότα τρέχουν.
Στις εννέα πλήθος μυστήριων προσωπικοτήτων καταφθάνει στη Βουλή, όπου προηγουμένως έχει φτάσει υπό συνθήκες άτυπης ομηρίας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Πρόκειται να σχηματιστεί κυβέρνηση, ο πρόεδρος δεν συναινεί οπότε ακολουθεί την τύχη άλλων πολιτικών προσώπων που οδηγούνται την ίδια περίπου ώρα άλλοι στο Πεντάγωνο, άλλοι στο Γουδή, άλλοι στο στρατιωτικό αεροδρόμιο Τανάγρας.
Τα social media έχουν ήδη πάρει φωτιά. "Όλοι στο Σύνταγμα, οι πολίτες να πούμε όχι στη χούντα". Κάποιοι λίγοι λένε "καθίστε να δούμε περί τίνος πρόκειται, πόσο χειρότερα θα πάμε". Όσοι καταφέρνουν να φτάσουν στο Σύνταγμα απομακρύνονται με βία και δακρυγόνα από τα ΜΑΤ και τους ΟΥΚάδες που περιπολούν στην περιοχή. Τα τρένα έχουν σταματήσει τη λειτουργία τους, τα λεωφορεία δεν κινούνται, στις βασικές οδικές αρτηρίες επικρατεί πανδαιμόνιο λόγω των ελέγχων που πραγματοποιούνται από μικτά τμήματα στρατού και αστυνομίας.
Οι τράπεζες δεν ανοίγουν τις πόρτες τους. Το χρηματιστήριο, οι δημόσιες υπηρεσίες, λιμάνια, αεροδρόμια όλα έχουν κλείσει. Ο κόσμος που μαζεύεται διστακτικά σε πλατείες και δρόμους της ευρύτερης περιοχής πρωτευούσης απωθείται άλλοτε ευγενικά, άλλοτε δια της βίας από τις περιπολίες. Ομάδες ΔΙΑΣ χτενίζουν την πρωτεύουσα. Κλούβες των ΜΑΤ φορτώνουν συνεχώς κόσμο. Άγνωστο ακόμα που θα οδηγηθεί. Πρόκειται για ανθρώπους που είτε φαίνονται υπόπτοι στις διωκτικές αρχές, είτε συμπεριλαμβάνονται στη λίστα των πρέπει-να-συλληφθούν-άμεσα.
Η νέα κυβέρνηση αποτελούμενη από τρία στελέχη του στρατεύματος, τρείς ανώτατους αξιωματικούς, τέσσερα μέλη του δικαστικού σώματος, τέσσερις πολιτικούς, δυο επιχειρηματίες και κανά δυο "τεχνοκράτες" αποκαλύπτεται στις δυο το μεσημέρι. Οι πληροφορίες που έχουν αρχίσει ήδη να ανταλλάσονται στόμα με στόμα (καθότι από την 11η πρωϊνή έχουν νεκρώσει τα δίκτυα σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, αλλά και το διαδίκτυο) αναφέρουν ότι τα ηνία της χούντας κρατά μια ομάδα απαρτιζόμενη από μεσαία στελέχη όλων των σωμάτων ασφαλείας (ταγματάρχες, λοχαγοί, αστυνόμοι κοκ) καθώς και από κομβικό προσωπικό της ΕΥΠ. Στους εγκέφαλους της χούντας περιλαμβάνονται μερίδα πολιτικών και 'αγανακτισμένων' του ακροδεξιού-υπερπατριωτικού φάσματος. 
Η κυβέρνηση ήξερε τα συγκεκριμένα σχέδια αλλά θεώρησε πως μπορούσε να ελέγξει τις αντιδράσεις. Η αξιωματική αντιπολίτευση έμαθε επίσημα τα σχέδια μόλις ελάχιστα λεπτά πριν ξεδιπλωθούν, ενώ στο κόμμα δεξιά της δεξιάς αντιπολίτευσης αρκετοί ήταν ενήμεροι, όχι όμως επίσημα. Στην άλλη όχθη, ο απόλυτος αιφνιδιασμός. Κάποιες αντιδράσεις στο Β' και Γ' σώμα στρατού καταπνίχθηκαν εν τη γενέση τους, όταν πέταξαν πάνω από την περιοχή διοίκησης τα F16 που τέθηκαν στο πλευρό της "επανάστασης".
Στο πρώτο διάγγελμα ο νέος "επαναστατικός" πρωθυπουργός εξαγγέλει την έξοδο από το ευρώ, την επιστροφή στη δραχμή με ταυτόχρονη υποτίμηση κατά 50% σε σχέση με το ευρώ, την αναστολή μιας δεκάδας άρθρων του Συντάγματος και την επαναφορά σε ισχύ μιας σειράς αναγκαστικών νόμων (α.ν.) των περιόδων 1936-1952 και 1967-1974. Εξαγγέλει επίσης την αναστολή λειτουργίας της Βουλής έως ότου η χώρα μπει σε τροχιά ανάπτυξης.
Από την επόμενη μέρα μοιράζονται συσσίτια για τους "οικονομικά ασθενέστερους" και αρχίζει το γαϊτανάκι έκδοσης α.ν για μια σειρά από ζητήματα. Οι νέες αντιδράσεις των πολιτών κάμπτονται γρήγορα αν και δυστυχώς όχι αναίμακτα. Περίπου έξι φοιτητές κείτονται νεκροί στο χώρο έξω από τα Προπύλαια, τουλάχιστον 170 νοσηλεύονται σε σοβαρή κατάσταση, οι συλληφθέντες πλέον ξεπερνούν τις 4.500. Οι διαβεβαιώσεις της ηγεσίας της "επαναστάσεως" είναι σαφείς: "Γυρίστε στην καθημερινότητά σας και κανείς δεν θα πάθει τίποτα". Οι πολίτες θα πρέπει να περιμένουν άλλη μια μέρα προτού μπορέσουν να τραβήξουν δραχμές από τις κρατικοποιημένες τράπεζες, οι πολίτες ήδη επανέρχονται στις δουλειές τους. Σε διπλωματικό επίπεδο, η ΕΕ καταγγέλει το πραξικόπημα, η Χίλαρυ Κλίντον πράττει το ίδιο, ο Ερντογάν βγάζει ένα μάλλον μετριοπαθές κατηγορώ και ταυτόχρονα τρίβει τα χέρια του αναμένοντας τους λεονταρισμούς των υπερπατριωτών.
Την άλλη μέρα, σε έκτακτη διάσκεψη κορυφής η ΕΕ απαιτεί την επιστροφή στη νομιμότητα και την άμεση προκήρυξη εκλογών. Σαν πρώτη ποινή ανακοινώνει την έξοδο της Ελλάδας από τη ευρωζώνη (κάτι που βέβαια είχαν ήδη αιτηθεί οι πραξικοπηματίες). Η έξοδος από την ευρωζώνη, κοινή συναινέσει, έρχεται κουτί στις χρηματαγορές που θεωρούν ότι με νέα μέτρα λιτότητας από τις Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία και Ιρλανδία θα ανακάμψουν γρήγορα. Στο μέλλον η ΕΕ δεσμεύεται να εξετάσει την επιβολή εμπάργκο, πράγμα που δεν πρόκειται να συμβεί άμεσα λόγω της "δοκιμασίας που περνά ο ελληνικός λαός".

Διαβάσατε μια μικρή περίληψη των πρώτων ημερών μιας νέας δικτατορίας στη χώρα. Μια δικτατορία που ενδέχεται να προκύψει ως αποτέλεσμα μιας ελεγχόμενης ή μη χρεοκοπίας, ή απλά ως αποτέλεσμα της γενικής αποδιοργάνωσης στην οποία φαίνεται ότι βαδίζει ο τόπος. Κάποιοι, θέλω να πιστεύω όχι αρκετοί, θα τρίψουν τα χέρια τους. Ήδη τους ακούω να λένε "μια χούντα μας χρειάζεται", "ο Παπαδόπουλος ήξερε τι έκανε" και άλλες τέτοιες φαιδρές αρλούμπες. Πολλοί, μεταξύ των οποίων και εγώ, θέλουμε να ελπίζουμε ότι όλα τα παραπάνω είναι απλά και μόνο αποκυήματα της φαντασίας, ότι κανείς δεν θα τολμήσει να βιάσει την, λειψή μεν, δημοκρατία μας, ότι κανείς δεν θα τολμήσει να μιλήσει για μας χωρίς να του έχουμε δώσει τη σχετική εντολή.
Ποιος όμως μπορεί να μας διαβεβαιώσει ότι τέτοια "φανταστικά" σχέδια δεν συζητώνται σε κάποιους διαδρόμους του Πενταγώνου, της ΕΥΠ, της Κατεχάκη και της ΓΑΔΑ; Και αλήθεια πως θα καταφέρουμε να εμποδίσουμε μια τέτοια εξέλιξη ή, αν δεν καταφέρουμε να την αποτρέψουμε, πως θα μπορέσουμε να την καταστείλουμε στα πρώτα της βήματα;
Φοβάμαι ότι δεν έχουμε μια τέτοια απάντηση και ότι η μόνη μας ελπίδα είναι να αποδειχθούν δυνατοί και ανθεκτικοί οι θεσμοί που έχουμε δημιουργήσει μετά το '74. Πρόκειται όμως για τους ίδιους θεσμούς που αφού ξεχειλώθηκαν κατά το δοκούν κυρίως από τα δυο κόμματα εξουσίας, τώρα πλένονται σε θερμοκρασίες που αγγίζουν τους 100ο C. Ας μην εκπλαγούμε καθόλου αν μαζέψουν στο πλύσιμο.
Γι' αυτό σας λέω, γρηγορείτε δια παν ενδεχόμενο και κυρίως παρακαλάτε να μην χάσουμε τα τελευταία ψήγματα κοινωνικής συνοχής... 

ΥΓ. Μην βιαστείτε να δηλώσετε ότι και σήμερα ζούμε μια νέα χούντα. Συμφωνώ ότι ορισμένα μέτρα και βήματα της σημερινής πολιτικής στερούνται νομιμότητας και λαϊκής αποδοχής, αλλά πιστέψτε με η χούντα είναι ένα ολότελα διαφορετικό πράγμα. Ρωτήστε τους Χιλιανούς, τους Αιγυπτίους, ρωτήστε και τους Έλληνες πενηντάρηδες.

Οι αγανακτισμένοι φοιτητές και οι καλοθελητές

Άκου τώρα τι γίνεται. Εδώ και μερικές μέρες ένα νέο κίνημα έκανε την εμφάνισή του στο facebook. Είναι το κίνημα των φοιτητών που επιθυμούν να σταματήσουν οι καταλήψεις των σχολών, να μείνουν ανοιχτά τα πανεπιστήμια.
Το κίνημα υιοθετήθηκε άμεσα από μεγάλους φωστήρες της ελληνικής δημόσιας ζωής, όπως μεταξύ άλλων τον πρώην άνδρα της Βάσιας Παναγοπούλου, κ.κ. Δοξιάδη. Σε αυτό το μήκος κύματος η Καθημερινή αφιερώνει ολοσέλιδα υμνώντας τον ελπιδοφόρο αγώνα των φοιτητών για ανοιχτά πανεπιστήμια.
Οι ίδιοι υποστηρικτές βέβαια δεν είχαν κανέναν καλό λόγο να πουν για όσους συγκεντρώνονταν μαζικά στο Σύνταγμα από το Μάιο έως τον Ιούλιο. Θεωρούσαν ότι αυτοί οι "τυχάρπαστοι" και "βολεμένοι" δεν είχαν καμιά νομιμοποίηση να αντιδρούν στα μέτρα της κυβέρνησης καθότι στο παρόν δημοκρατικό σύστημα τον πρώτο και τελευταίο λόγο για αυτά τα θέματα έχει η Βουλή. Στη Βουλή υπερψηφίστηκε το μνημόνιο, το μεσοπρόθεσμο και δεκάδες ακόμη νομοθετήματα, η πλειοψηφία των βουλευτών αποφάσισε, άρα κάθε κατεργάρης στον πάγκο του, λένε.
Όταν όμως σε κάποιες σχολές η πλειοψηφία αποφασίζει υπέρ των καταλήψεων, τότε η τακτική αυτών των ανιδιοτελών υπερασπιστών της νομιμότητας αντιστρέφεται (βλέπε εδώ σχετικό και ολίγον ομιχλώδες άρθρο στην Καθημερινή). "Δεν ψήφισαν όλοι, το αποτέλεσμα είναι προϊόν βίας και νοθείας" ισχυρίζονται.
Βλέπεις, δεν μπορούν να αντιληφθούν τη βία που ασκεί η κυβερνητική πολιτική είτε άμεσα (ΜΑΤ) είτε έμμεσα (φόβος). Το γεγονός ότι η κυβέρνηση νόθευσε το εκλογικό αποτέλεσμα, καθώς άλλα υποσχέθηκε και άλλα πραγματοποιεί, δεν φαίνεται να τους ακουμπά. Η πραγματικότητα που κάνει λόγο για απανωτές κυβερνήσεις μειοψηφίας, ελέω αποχής και άκυρων ψηφοδελτίων, είναι κάτι που περνάει στα ψιλά.
Ας αποφασίσουν λοιπόν. Ότι ισχύει στη μία περίπτωση, θα πρέπει να ισχύει και στην άλλη. Αν τάσσονται υπέρ της αρχής της πλειοψηφίας και του σεβασμού των κανόνων στην μία, το ίδιο πρέπει να πράττουν και στην άλλη περίπτωση. Δεν μπορούν να παίζουν μονίμως με την νοημοσύνη μας.

ΥΓ. Είμαι κι εγώ υπέρ των ανοιχτών πανεπιστημίων και των εκ των έσω ενεργειών για αλλαγές στο αισχρό ακαδημαϊκό νεφέλωμα. Δεν θεωρώ όμως ότι όλοι όσοι τάσσονται υπέρ των καταλήψεων είναι παράσιτα, τεμπέληδες και κομματόσκυλα (σίγουρα υπάρχουν πολλοί από δαύτους). Αντιθέτως, ένα σημαντικό μέρος εκ των καταληψιών είναι, κατά την ταπεινή μου άποψη, ότι πιο ζωντανό και δημιουργικό θα βγει τελικά από τις σχολές. Εν πάση περιπτώσει, οι υπέρ των καταλήψεων και οι κατά των καταλήψεων ένα πράγμα δεν χρειάζονται. Πνευματικούς πατέρες, καλοθελητές πρόθυμους να σφετεριστούν τις αναζητήσεις και αγωνίες των φοιτητών για ίδιο όφελος. Ας αφήσουμε ήσυχους τους νέους μας να βρουν τον δικό τους δρόμο και ας μην προσπαθούμε να τους βάλουμε στο ίδιο αδιέξοδο μονοπάτι που ακολουθούμε εδώ και τόσα χρόνια.
ΥΓ2. Καλά τα "like στις ανοιχτές σχολές", αλλά σαν πολύ δεν έχουμε υπερτιμήσει τις δυνατότητες των social media; Στις Ταχρίρ των αραβικών χωρών, το twitter και το facebook έπαιξαν καταλυτικό ρόλο. Κάποιοι όμως έβαλαν τα σώματά τους μπροστά στις δυνάμεις ασφαλείας, κάποιοι θυσιάστηκαν για να αλλάξει το τοπίο. Η αντίδραση με ένα like και δυο tweets δεν είναι αντίδραση. Κι αν το πιστεύεις αυτό τότε απλά βαυκαλίζεσαι...

Ένας μίζερος bon viveur (της οικονομίας)

Λες ότι η αγορά πρέπει να αφεθεί ελεύθερη, ότι η απορρύθμιση είναι αναγκαία, ότι δεν απαιτείται δίχτυ κοινωνικής προστασίας, είναι πολυτέλεια, ότι ο καθένας είναι άξιος της μοίρας και των οικονομικών του πεπραγμένων. Όταν σου αναφέρω ότι δεν έχουν όλοι τις ίδιες ευκαιρίες, ότι δεν μπορούν όλοι να επιλέξουν το μέλλον τους, ότι θα πρέπει να προσέξουμε και να στηρίξουμε τους πιο αδύνατους, κυνικά σχολιάζεις ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι, όλοι ίσοι σε αυτόν τον κόσμο, ότι στην οικονομία ο δυνατός επιβιώνει.

Πρόσεξε αυτά που λες. Γιατί ο οικονομικά αδύνατος μπορεί εξελικτικά να είναι πιο δυνατός. Όταν ξεπεράσει το όριο της ανοχής του θα αρχίζει να σε κυνηγά. Κι αν σε πιάσει, τι θα του πεις; Ότι ο ισχυρότερος θα επιβιώσει;

Πρόσεξε και μην επαναπαύεσαι από το γεγονός πως, για να αποτρέψεις ένα τέτοιο συμβάν, αυξάνεις συνεχώς τον αριθμό των σωμάτων ασφαλείας. Δεν θα καταφέρεις ποτέ να φτιάξεις μια κοινωνία που θα ζουν μόνο οι οικονομικά ευνοημένοι και οι φύλακές τους. Αλλά ακόμα κι αν τα καταφέρεις, αργά ή γρήγορα οι φύλακες θα στραφούν εναντίον σου. Ξέρεις γιατί;

Λόγω της απληστίας σου. Της φαιδρής αλαζονείας. Της υπερεκτίμησης των ικανοτήτων. Του μωροφιλόδοξου υπερεγώ. Της ανάγκης για συνεχή επιβεβαίωση. Κατά βάθος, λόγω του φθόνου που βγάζεις για κάθε τι που δεν σου ανήκει. Λόγω της αδυναμίας σου να μοιραστείς οτιδήποτε ουσιαστικό με κάποιον άλλο. Χρήματα, αγάπη, αισθήματα, δημοσιότητα.

Ζήσε έτσι. Πιθανότατα θα γεράσεις χωρίς να σε πειράξει κανείς. Τι σημασία έχει;
Πάντα μίζερος θα 'σαι. Ένας μίζερος bon viveur...

ΥΓ. Ο μίζερος bon viveur είναι υπαρκτό πρόσωπο, χιλιαστής που ακόμα περιμένει το κατά Φουκουγιάμα τέλος της ιστορίας, τον γνωρίζω προσωπικά. Αν διαβάσει αυτό το άρθρο θα γελάσει ειρωνικά, θα σκεφτεί ότι όλα τα παραπάνω είναι κουταμάρες, ίσως προσπαθήσει να μου την πει χρησιμοποιώντας κενοφανείς, επιθετικούς χαρακτηρισμούς σιροπιασμένους με μπόλικο σαρκασμό και αφοριστικές γενικεύσεις. Σίγουρα κάτι σας θυμίζει. Ίσως έχετε γνωρίσει έναν από τους χιλιάδες κλώνους του. Ίσως σας έχει εκνευρίσει ένας από αυτούς. Λάθος σας. Γελάστε μαζί του, δείτε τον γυμνό μέσα από τον μεγαλοπρεπή μανδύα του, δείτε πόσο ανικανοποίητος είναι. Αδιαφορήστε στις επιθέσεις του. Απαντήστε πολιτικά και κοινωνικά, απαντήστε έντιμα, απαντήστε με ανθρωπιά. Έτσι, οποιοδήποτε κι αν είναι το αποτέλεσμα για αυτόν, εσείς θα έχετε σίγουρα νικήσει.

Η εκ δεξιών κριτική στο ΠΑΣΟΚ και ένα κεράκι για τον ΓΑΠ :)

Δυστυχώς, η πεμπτουσία της πολιτικής στην Ελλάδα ήταν και παραμένει η σύγκρουση. Όπως  επισημαίνει ο Νίκος Αλιβιζάτος στο "Το Σύνταγμα και οι εχθροί του στη νεοελληνική ιστορία" από τη στιγμή που επιλέξαμε την πλειοψηφική έναντι της συναινετικής διακυβέρνησης ήταν αναμενόμενο πως θα οδηγούμασταν σε καταστάσεις όπου συνειδητά οι συγκρούσεις καθίστανται πάγιο συστατικό της πολιτικής. Σε συνθήκες σαν αυτές που ζούμε τώρα, υπό το φάσμα της οικονομικής και αξιακής χρεοκοπίας, η πόλωση καθίσταται ακόμα πιο έντονη, η σύγκρουση παίρνει δυσθεόρατες διαστάσεις.

Παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις φωνές του Στέφανου Μάνου, της Ντόρας Μπακογιάννη και λοιπών φιλελεύθερων δυνάμεων που καλούν σε πιο γρήγορες αποφάσεις, μεγαλύτερες 'μεταρρυθμίσεις', αλλαγές σε κάθε κλάδο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Θεωρούν την κυβέρνηση δέσμια των εξαρτήσεων της. Εξάρτηση από τους πελάτες-ψηφοφόρους, εξάρτηση από τις 'κρατικιστικές' τους αντιλήψεις, εξάρτηση από τις ξεπερασμένες πολιτικές τους θεωρίες.
Αν και διαφωνώ με το ιδεολογικό τους περίβλημα, είμαι πρόθυμος να δεχτώ την κριτική τους και γιατί όχι να υπερθεματίσω στα όσα καυτηριάζουν. Πρόκειται όμως για μια κριτική σικέ, κριτική εκ του ασφαλούς.
Γιατί γνωρίζουν τόσο τα στελέχη της Δράσης, όσο και της Δημοκρατικής Συμμαχίας ότι δεν πρόκειται να τα κατάφερναν καλύτερα. Δεν είναι μόνο η έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης, όπως προκύπτει βάσει των δημοσκοπικών ευρημάτων, που δεν θα επέτρεπε την επιτυχία τους. Απλά και μόνο η παρουσία τους στην κυβέρνηση θα αποτελούσε προοίμιο αποτυχίας, εξαιτίας των αντιδράσεων που αυτή θα επέφερε. Αντιδράσεων που θα έκαναν την παρούσα κατάσταση να θυμίζει ατμόσφαιρα νηπιαγωγείου.
Βέβαια σε αυτή την περίπτωση θα έσπευδαν να κατηγορήσουν τον λαϊκισμό, την διπρόσωπη τακτική άλλων κομμάτων, την αμάθεια των ελλήνων, την ανωριμότητα του εκλογικού σώματος, τον πόλεμο συμφερόντων και ένα σωρό άλλες 'αφορμές' που εμποδίζουν το 'μεταρρυθμιστικό' τους έργο. Γνωρίζουν όμως πολύ καλά, άσχετα αν δεν το παραδέχονται δημόσια, ότι η αποτυχία θα ήταν προδιαγεγραμένη από την πρώτη στιγμή που θα αναλαμβάναν τα ηνία της χώρας, καθώς θα έκανε την εμφάνισή του το αξίωμα που λέει ότι μια δεξιά (και δη 'φιλελεύθερη') διακυβέρνηση δεν διαθέτει την πολιτική ασπίδα του κέντρου και ως και τούτου θα συγκέντρωνε πάνω της την πολλαπλάσια οργή του υπόλοιπου πολιτικού φάσματος.

Δεν είναι κάτι καινούριο. Συνέβη το 2007-08 και πολύ πιο έντονα το 1993. Συνέβη επίσης το 1977-78. Από τη μεταπολίτευση κι έπειτα έχει δημιουργηθεί ένα τέτοιο κοινωνικό καθεστώς που λειτουργεί ως ανάχωμα στις δράσεις της δεξιάς (δεν σχολιάζω αν αυτό είναι καλό ή κακό, αναφέρομαι σε ένα ιστορικά αποδεδειγμένο γεγονός). Περιορίζομαι στην μεταπολίτευση και δεν συνεχίζω πιο πίσω γιατί τότε η ισχυροποίηση της δεξιάς στην εξουσία (πχ. περίοδος 1953 - 1963) δεν σχετίζονταν τόσο με την ικανότητά της να καθησυχάζει τα πλήθη, όσο με το πλούσιο κατασταλτικό οπλοστάσιο που διέθετε, υπό την πλήρη ανοχή και συνεργασία των ανακτόρων και του αμερικανικού παράγοντα. Αλλά ακόμα και τότε, σε συνθήκες απολύτως ρευστών πολιτικών εξελίξεων, άλλος επιλέγονταν από τους εκάστοτε 'προστάτες' μας ως ρυθμιστής των εξελίξεων και εγγυητής της αστικής δημοκρατίας κοινοβουλευτικού τύπου (ή τύποις κοινοβουλευτικής). Ήταν το κέντρο και τα κόμματα που το απάρτιζαν. Βλέπε για παράδειγμα την επιλογή να ηγηθεί της 'απελευθερωτικής' κυβέρνησης το 1944 ο Γεώργιος Παπανδρέου ή να διεξαχθεί ο εμφύλιος υπό κυβέρνηση Σοφούλη ή να σχηματιστεί η μετεμφυλιακή 'δημοκρατία' υπό την αιγίδα (όχι την ευθύνη) του Νικολάου Πλαστήρα.
 
Τι θέλω να πω με τα παραπάνω;
Ότι και σήμερα βλέπουμε πως το κέντρο αναλαμβάνει να παίξει τον άχαρο ρόλο του κυματοθραύστη, να επιχειρήσει μια σειρά από σωστές αλλά κυρίως άδικες και ισοπεδωτικές αλλαγές, που λόγω του μεγέθους, του χαρακτήρα και του χρονικού τους περιορισμού είναι δύσκολα αφομοιώσιμες από το κοινωνικό συνειδητό. Επιλέχθηκε το ΠΑΣΟΚ γιατί σε διαφορετική περίπτωση, υπό δεξιά διακυβέρνηση, οι αντιδράσεις θα μεταβάλλονταν πολύ γρήγορα σε χιονοστιβάδα που θα κατέπνιγε τους εμπνευστές σχεδίων σαν αυτών που υλοποιεί ή θέλει να υλοποιήσει η τωρινή κυβέρνηση.
Ας μην διαμαρτύρονται λοιπόν όλοι όσοι ασκούν δεξιά αντιπολίτευση 'φιλελεύθερου τύπου', αλλά να ανάψουν ένα κεράκι στο μπόι του Παπανδρέου, καθώς αυτοί βλέπουν εκ του ασφαλούςνα στίβεται σαν λεμονόκουπα η κεντρώα παράταξη προς εξυπηρέτηση των δικών τους προγραμμάτων. Θα τους πρότεινα επιπλέον να διοργανώσουν ένα ευχέλαιο υπέρ της μακροημέρευσης της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Από τον Σρέντερ και μετά, τους κάνει όλα τα χατήρια, κι αυτοί ούτε ένα ευχαριστώ...

ΥΓ. Για να μην παρεξηγηθώ: το συγκεκριμένο ποστ ασχολείται με την πολιτική(;) κριτική που ασκούν τα δεξιά φιλελεύθερα (στα όρια του 'νέου') κόμματα στην σημερινή κυβερνητική πολιτική. Δεν πιστεύω βέβαια ότι η κατάσταση έχει εκτραχυνθεί μόνο εκεί. Όλο το πολιτικό σκηνικό καρκινοβατεί.
Το ΚΚΕ παραμένει τόσο εκπληκτικά απολιθωμένο που μπορεί να σε αγγίξει μετα-αισθητικά (sic), σε απωθεί όμως για το πολιτικό-σταλινικό του διακύβευμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ παραπαίει χαμένος κάπου ανάμεσα σε επαναστατικές γυμναστικές και 'φυγή προς τα εμπρός', επιλέγοντας την ίδια μονότονη γραμμή μίζερης διαμαρτυρίας. Δημοκρατική αριστερά και Οικολόγοι Πράσινοι λάμπουν δια της απουσίας τους. Η ΝΔ διατηρεί στο DNA της όλα όσα μας οδήγησαν σε αυτό το χάλι και σήμερα μπολιάζεται με μπόλικο εθνοπατριωτισμό, ενώ το ΛΑΟΣ ψαρεύοντας σε θολά νερά προσπαθεί (με αρκετή επιτυχία) να μας αποδείξει ότι σε κάθε δελτίο τύπου του κόμματος χωράνε μικρές, φτηνές ατάκες λαϊκής θυμοσοφίας, μπολιασμένες με μπόλικη κουτοπονηριά (δείτε χαρακτηριστικά εδώ και εδώ). Για το ΠΑΣΟΚ ας μην το συζητήσουμε, νομίζει ότι βαδίζει στον 'τρίτο δρόμο', άσχετα αν όλες οι σημάνσεις προειδοποιούν πως η πορεία του καταλήγει σε αδιέξοδο. Μικροί Νέρωνες τις τελευταίες μέρες της Πομπηίας. Πόρκα μιζέρια...

Στην πλατεία Συντάγματος μετά το καλοκαίρι. Φτάνει αυτό;

Αύριο είναι η επίσημη πρώτη των αγανακτισμένων για τη νέα σεζόν. Μετά από ένα εύλογο και αναγκαίο διάστημα αναστολής των κινητοποιήσεων ελέω διακοπών, οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να συγκεντρωθούν (με ή χωρίς σκηνές) στην κεντρική πλατεία της Αθήνας και από εκεί να περάσουν τα μηνύματά τους κατά του μνημονίου, της κυβερνητικής πολιτικής κτλ κτλ.
Έχω από την πρώτη στιγμή ταχθεί υπέρ της κινητικότητας των ατόμων σαν μια προσπάθεια αυτοχειραφέτησης, που εμπεριέχει τη δυνατότητα για εμβάθυνση της πολιτικής σκέψης κάθενός από εμάς. Έχω ως εκ τούτου υποστηρίξει τα όσα διαδραματίζονταν στο #syntagma και μάλιστα συμμετείχα προσπαθούσα να δίνω το παρόν όσο το δυνατόν περισσότερο (δείτε σχετική αρθρογραφία μου εδώ και εδώ), χωρίς όμως να παρέχω λευκή επιταγή στα εκεί δρώμενα.

Εκτός απροόπτου θα βρίσκομαι αύριο στο Σύνταγμα, αν και εξακολουθεί να με προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός πως δεν έχω ακόμα καταλάβει ποια είναι η δυναμική των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας και πως αποκρυσταλλώνεται σε πολιτική πράξη.
Διάβασα πριν από λίγες μέρες μια μικρή και μεστή ανάλυση του Σλάβοϊ Ζίζεκ γύρω από τα επεισόδια στην Αγγλετέρα, τους indignados της Ισπανίας και τους εγχώριους αγανακτισμένους. Έχω την ίδια απορία με αυτή που περιγράφει ο Σλοβένος φιλόσοφος: "Ποιά νέα τάξη θα πρέπει να αντικαταστήσει την παλιά μετά την εξέγερση, όταν ο υψηλός ενθουσιασμός της πρώτης στιγμής έχει τελειώσει;".
Καταλήγω επίσης στο ίδιο συμπέρασμα, που ναι μεν ο Ζίζεκ περιορίζει μόνο στους Ισπανούς διαμαρτυρόμενους, βρίσκω όμως ότι ταιριάζει γάντι και στην εδώ κατάσταση: "...αυτή είναι η θανάσιμη αδυναμία των πρόσφατων διαμαρτυριών: εκφράζουν μια αυθεντική οργή που δεν είναι σε θέση να μεταμορφωθεί σε ένα θετικό πρόγραμμα κοινωνικοπολιτικής αλλαγής. Εκφράζουν ένα πνεύμα της εξέγερσης, χωρίς επανάσταση".
Τι επιδιώκουμε λοιπόν όσοι κατεβαίνουμε κάτω; Άσκηση πίεσης στην κυβερνητική πολιτική, αλλαγές στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, αμεσοδημοκρατικό (sic) μετασχηματισμό; Ποιες είναι οι ιδεολογίες και οι κοινωνικοί σχηματισμοί που διαδηλώνουν, ποια είναι τα κοινά και ποιες οι αντιθέσεις τους; Ποιες οι πιθανότητες να ζήσουμε στο Σύνταγμα έναν εμφύλιο των Πάνω Συνταγματιωτών με τους Κάτω Συνταγματιώτες και ποιο είναι τελικά το μήλο της έριδας μιας τέτοιας σύγκρουσης;
Έχω την εντύπωση πως οι παραπάνω ερωτήσεις δεν έχουν απαντηθεί τουλάχιστον για το 80-90% των διαδηλωτών που κατεβαίνει στο δρόμο.

Κάποιοι θα πουν ότι στην παρούσα φάση δεν χρειάζονται σαφείς απαντήσεις. Στην παρούσα φάση απλά αναγκάζεις το τωρινό πολιτικό σύστημα να ξεβολευτεί, το αναγκάζεις να κινηθεί. Αυτό έχει βάση αρκεί να είσαι σε θέση να αποτρέψεις την κίνηση του συστήματος προς συντηρητικότερες κατευθύνσεις. Κάποιοι άλλοι θα πουν ότι ακόμα και αν δεν καταλήξουμε πουθενά, οι συγκεντρώσεις του Συντάγματος αποτελούν παρακαταθήκη για το μέλλον. Κι αυτό έχει βάση, αρκεί αυτές οι συγκεντρώσεις να διατηρήσουν ως το τέλος τον πολιτικό τους χαρακτήρα (όσο θολός κι αν είναι) και να μην εκφυλιστούν σε φαινόμενα τύπου Ηνωμένου Βασιλείου (που καίτοι περιέχουν ψήγματα πολιτικής, αυτά αυτοαναιρούνται από την φαυλότητα των βίαιων πράξεων).
Πάντως όσοι από την άλλη βιαστούν να απαξιώσουν το Σύνταγμα θα πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσουν αν είναι ικανοποιημένοι από την παρούσα κατάσταση και αν πιστεύουν ότι εκ του καναπέως ή/και του δικαιώματος ψήφου ανά τετραετία θα προκύψουν οι αλλαγές που οι ίδιοι επιθυμούν. Θα πρέπει επίσης να ξέρουν ότι καμιά σημαντική αλλαγή στο πολιτικό πεδίο δεν επιτεύχθηκε μέσα σε διάστημα λίγων μηνών.
Θα πρέπει τέλος όλοι να ξέρουμε ότι η πλατεία Συντάγματος δεν θα φέρει από μόνη της καμιά απάντηση, καμιά μεταρρύθμιση.

Σήμερα, σε παγκόσμιο αλλά και κατ' επέκταση σε εθνικό επίπεδο είμαι της άποψης ότι συγκρούονται τρία ρεύματα. Ο φιλελευθερισμός, απότοκο μεν της γαλλικής και αμερικάνικης επανάστασης που όμως εδώ και πολλά πολλά χρόνια διολίσθησε προς νεοαυταρχικές, μισαλλόδοξες, ολοένα πιο άδικες μεθόδους. Η συντηρητική ιδεολογία που πατάει σταθερά πάνω στα πρότυπα του πατρίς-θρησκεία-οικογένεια και πρεσβεύει την επιστροφή στα λίγα βασικά της δημοκρατίας. Η πάλαι ποτέ προοδευτική αριστερά που εξακολουθεί να βαδίζει τρεκλίζοντας, καθώς ακόμα δεν ξεπέρασε το χτύπημα που δέχθηκε όταν το τείχος του υπαρκτού κατέρρευσε με δύναμη πάνω της, ούτε το όνειδος των σταλινικών μεθόδων εγκαθίδρυσης και λειτουργίας του κομμουνισμού.

Είναι πρόδηλη η αδυναμία της σημερινής αριστεράς (κομφορμιστικής, δημοκρατικής, ριζοσπαστικής, αντικαπιταλιστικής κτλ) να περιγράψει μια πειστική εναλλακτική αφήγηση. Για αυτό δέχεται απανωτά χτυπήματα και εξακολουθεί να βλέπει την πλάτη αυτών που δημιούργησαν μεν την κρίση, εξακολουθούν όμως να απολαμβάνουν την ανοχή (όχι εύνοια) της μάζας.
Λύσεις εύκολες δεν υπάρχουν. Χρειάζεται η αριστερά να μπει και πάλι στη διαδικασία στυψίματος του κεφαλιού, να αναγνωρίσει τους σημερινούς της αντιπάλους, τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους, να συνδυάσει εμπειρίες του παρελθόντος, θεωρίες του τότε και του τώρα, αντικειμενικές συνθήκες,  και να περπατήσει σε νέα μονοπάτια.
Για μένα τα επόμενα βήματα, εντός και εκτός της πλατείας Συντάγματος, είναι η τήρηση της παράκλησης του Ηλία Ηλιού "να ταράξουμε στη νομιμότητα" όσους καπηλεύονται τη θεσμική τους εξουσία και τους νόμους για εξυπηρέτηση αλλότριων και άδικων επιδιώξεων, η υλοποίηση θετικών δράσεων που θα κάνουν εμφανείς τις διαφορές μεταξύ των στείρων αρνητών και των γόνιμων αμφισβητιών, η εκμετάλλευση των νέων μέσων για οργάνωση αλληλέγγυων διαδικασιών (πχ. νομικές ομάδες εθελοντών) και ανταλλαγή ενημέρωσης, η πιο δυναμική ανακίνηση ζυμώσεων σκέψης που δεν θα περιορίζεται μόνο στη λαϊκή συνέλευση της πλατείας. Όλα αυτά μαζί με την ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε πως ο εχθρός του εχθρού δεν μπορεί να είναι φίλος μας. Ο εχθρός πρέπει να είναι πρώτα ο ίδιος μας ο κακός μας εαυτός που τόσο συχνά δείχνουμε.   

Στο ακροτελεύτιο κείμενο του, ο Λ. Κύρκος επισήμανε: "γι' αυτόν τον σοσιαλισμό, με δημοκρατία, ελευθερία και σεβασμό στον κάθε άνθρωπο, να συνεχίσετε τον αγώνα, γιατί δεν έχει άλλη λύση ο κόσμος". Άσχετα με το πόσο εκτιμούσε ή αντιπαθούσε κανείς τον ιστορικό ηγέτη της αριστεράς, δεν μπορεί να αρνηθεί τη δύναμη αυτών των λέξεων. Δημοκρατία, ελευθερία, σεβασμός, μαζί με δικαιοσύνη, ισότητα, διαφάνεια. Αυτές οι λέξεις πρέπει να είναι τα όπλα μας στην πλατεία, στο σπίτι μας και παντού. Με αυτά τα όπλα και όπου μας βγάλει...