10 Μαρ 2015

ΕΜΠ: Ούτε βανδαλισμός, ούτε τέχνη. Ευκαιρία για συζήτηση


Γωνία Πατησίων και Στουρνάρη

Στάχτη...


Τελικά είναι βανδαλισμός ή τέχνη, αυτό που βλέπουν οι κάτοικοι της Αθήνας όταν περνούν από την οδό Πατησίων;

Θα ήταν ευχής έργο να ζούσαμε σε μια πόλη, σε μια χώρα, που ο ένας θα σέβεται τον άλλο και θα έχουμε δημοκρατικά συναποφασίσει στη δημόσια ζωή μια σειρά από κοινούς κανόνες για ένα σωρό θέματα. Από την οδηγική συμπεριφορά και την εξυπηρέτηση ημών και υμών, έως την αντιμετώπιση των κτηρίων όχι μόνο αυτών με ιστορική ή αρχιτεκτονική αξία, αλλά ακόμα και των πιο ταπεινών. 
Θα ήθελα να ζούμε σε μια χώρα που τα κτήρια των πανεπιστημίων δεν έχουν ιδεολογικό φορτίο κι αποτελούν χώρο γνώσης. Στη Βαρκελώνη για παράδειγμα, μια πόλη πολύ πιο ζωντανή απ' ότι η Αθήνα, οι πανεπιστημιακοί χώροι μένουν ανέπαφοι από ζωγραφικές παρεμβάσεις, όχι γιατί εκεί δεν ανθίζει το γκράφιτι (το αντίθετο συμβαίνει, καθώς η πόλη θεωρείται κοιτίδα του γκράφιτι), αλλά γιατί άτυπα έχει συμφωνηθεί η αναζήτηση άλλων χώρων.

Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης.
(Πρόσφατη φωτό από google street view. Ίχνος παρέμβασης)

Ιδεατά λοιπόν εκεί θέλω να βρεθούμε. Κι όταν υπάρχει ενδιαφέρον για οποιαδήποτε παρέμβαση μεγάλης κλίμακας, θα ήθελα να γίνεται μετά από συμφωνία στην ακαδημαϊκή κοινότητα, μεταξύ φοιτητών και καθηγητών. Όπως για παράδειγμα συμβαίνει στο Πανεπιστήμιο του μακρινού Σίδνεϊ, όπου οι φοιτητές έχουν 'κατοχυρώσει' την ελευθερία έκφρασης στο τούνελ που συνδέει διάφορα κτήρια του εκεί ακαδημαϊκού ιδρύματος.

Το τούνελ του γκράφιτι στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ

Δεν ζούμε σε μια τέτοια κατάσταση, δεν ζούμε ούτε στην Βαρκελώνη, ούτε στο Σίδνεϊ. Ζούμε στο Ελλαδιστάν και μπορούμε να μιλάμε με τις ώρες για το τι και πως της κοινωνικής μας δυστοπίας.  Πώς κινούμαστε μέσα σε αυτή και πώς στεκόμαστε απέναντι σε συμβάντα σαν την παρέμβαση στο ΕΜΠ;

Για να κρίνουμε το σήμερα, ας δούμε την απαρχή, το πιο κοντινό χθες, το 'χθεσινό' χθες.

Το Πολυτεχνείο το 1900 (Πηγή: Καθημερινή)

Το Πολυτεχνείο το 1973. Εμφανή τα συνθήματα στους τοίχους. Ήταν βανδαλισμός;

Πολυτεχνείο 1973, εικόνα από εσωτερικό χώρο. Ήταν βανδαλισμός;

Το Πολυτεχνείο, όπως ήταν πριν την παρέμβαση. Δεν το λες ωραίο.
Η φωτό έρχεται από το google street view.

Το Πολυτεχνείο από την πλευρά της Στουρνάρη, πριν την παρέμβαση. Ούτε αυτό το λες ωραίο.
Η φωτό έρχεται από το google street view

Μέρος της ιστορίας του κτηρίου της Πατησίων είναι και τα συνθήματα στους τοίχους. Υποθέτω ότι από το 1973 έως σήμερα δεν πρέπει να έχει υπάρξει στιγμή χωρίς συνθήματα, αφίσες, γκράφιτι. Με το πέρασμα του χρόνου όμως, φοβάμαι ότι η σπουδαιότητα των συνθημάτων έπεσε στο επίπεδο του "γράψε κι εσύ ό,τι σου καπνίσει, μπορείς!". 
Οι φωτογραφίες μιλούν από μόνες τους. Και βάσει αυτών κρίνω θετικά την παρούσα σκοτεινή, σταχτιά, παρέμβαση γιατί α) αισθητικά βελτιώνει το χθεσινό χάλι, β) δημιουργεί πραγματικά μια ευκαιρία για συζήτηση. Συζήτηση όχι μόνο για τα πανεπιστήμια που χρειαζόμαστε, αλλά κυρίως για την κουλτούρα μας, για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το δημόσιο χώρο και αντιμετωπίζουμε την ιστορική μνήμη (μέρος της οποίας είναι και τα κτήρια). Δεν είναι ούτε βανδαλισμός, ούτε τέχνη. Είναι επαναλαμβάνω μια ευκαιρία για συζήτηση και καλό είναι να μην την χάσουμε. 

Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Ίχνος παρέμβασης όπου κι αν κοιτάξεις.

Ειρήσθω εν παρόδω, στον αντίποδα αυτού που συμβαίνει στο Πολυτεχνείο βρίσκεται το άσημο, μα μεστό σε γνώση, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Βρίσκεται στην οδό Ελ.Βενιζέλου στην Καλλιθέα. Εκεί δεν θα βρεις ούτε ίχνος από γκράφιτι, συνθήματα, αφίσες. Οι φοιτητές έχουν συναποφασίσει να μην παρέμβουν στον χώρο. Μάλιστα, όπως μαθαίνω, ακόμα κι όταν θέλουν να γράψουν κάτι με σπρέι, το κάνουν σε επιφάνεια που κατόπιν μπορεί να αφαιρεθεί με ευκολία χωρίς να αφήσει ίχνη.
Δεν είναι φλώροι τα παιδιά εκεί, ούτε τους αναμένει ένα καλύτερο μέλλον σε σχέση με τους απόφοιτους άλλων πανεπιστημίων. Ούτε έχουν καθηγητές μπαμπούλες ή διαφορετικό καθεστώς λειτουργίας. Ίσως απλά δεν ενδιαφέρονται να αναπαράγουν την ασχήμια ως αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: