Η αλήθεια είναι πως, παρ' ότι περνάμε μεγάλο μέρος της ζωής μας έξω από το σπίτι λόγω του ευνοϊκού καιρού, του ταμπεραμέντου και της ανάγκης για κοινωνικοποίηση, παραμένουμε μαλωμένοι με τον δημόσιο χώρο. Τον αντιμετωπίζουμε περισσότερο σαν αναγκαίο κακό, παρά σαν κοινό κτήμα, κατάκτηση, δικαίωμα αλλά και υποχρέωση όλων των πολιτών.
Σε πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης της Public Issue για λογαριασμό του WWF Ελλάς, η πλειονότητα των κατοίκων μεγαλουπόλεων της χώρας δηλώνουν δυσαρεστημένοι από την ποιότητα ζωής στις πόλεις τους. Ειδικά σε Αθήνα και Πειραιά, το ποσοστό των δυσαρεστημένων ξεπερνά το 70%. Πέρα από τα οικονομικά προβλήματα, η δυστοπία του δημόσιου χώρου είναι βασικός παράγοντας για την απογοήτευση των πολιτών. Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, περισσότεροι από 8 στους 10 πολίτες παραπονιούνται για το επίπεδο ρύπανσης και θορύβου, σχεδόν το 70% δυσφορούν από το γεγονός πως η πόλη τους δεν διαθέτει αρκετούς χώρους πρασίνου, ενώ περίπου το 70% θεωρούν πως πρωτεύουσα και συμπρωτεύουσα αναπτύσσονται χωρίς σχέδιο και οργάνωση.
Η δυσπραγία της δημόσιας διοίκησης είναι εμφανής. Ο τρόπος που χτίστηκαν οι μεγάλες πόλεις της χώρας καθόρισε την πορεία τους. Από την εποχή της αντιπαροχής έως σήμερα τα πολιτικά λάθη ήταν πολλά και πάντα εις βάρος του δημόσιου χώρου. Η νόρμα κοινωνικής συμπεριφοράς έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά συμπεριφερόμαστε κατακτητικά προσπαθώντας να κερδίσουμε κομμάτι του χώρου, αποστερώντας το από κάποιον άλλο. Η παντοκρατορία του αυτοκινήτου, η δυσκολία κίνησης μέσων μαζικής μεταφοράς, πεζών και ποδηλατών, η μετατροπή πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων σε πάρκινγκ, τα τραπεζοκαθίσματα που έχουν κατακλύσει πεζοδρόμια και πλατείες, οι ακαθαρσίες κατοικίδιων, τα σκουπίδια, οι ανερμάτιστες παρεμβάσεις, οι καταπατήσεις και οι πάσης λογής αυθαιρεσίες έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, τόσο που πλέον μόνο η απουσία τους κάνει εντύπωση.
Κι όλα αυτά έρχονται και κουμπώνουν σε μια κατάσταση μόνιμης διασπάθισης δημόσιου χρήματος. Πόσα εκατομμύρια ευρώ έχουν ξοδευτεί ανά την Ελλάδα για να γίνει ένας πεζόδρομος, που κατόπιν θα ξηλωθεί για να μπει νέο λιθόστρωτο, για να ξηλωθεί με τη σειρά του ώστε να αποδοθεί ξανά ο δρόμος στους αυτοκινητιστές; Πόσα χρήματα έχουν δαπανηθεί για μεγαλεπήβολα πάρκα με σιντριβάνια, ακριβά μάρμαρα και πλούσιο διάκοσμο, που μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ρήμαξαν, λόγω κακοτεχνιών και έλλειψης συντήρησης; Πόσες φορές δεν έχουμε δει δημοτικές αρχές να αδιαφορούν για τους δημόσιους χώρους και να ξυπνούν από τον λήθαργο της αδράνειας λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές, οπότε κι επιδίδονται σε αγώνα δρόμου για να σουλουπώσουν άγαρμπα τα κακώς κείμενα;
Παρά το κλίμα γενικότερης παρακμής, η κατάσταση μπορεί ακόμα να αλλάξει προς το καλύτερο. Το βλέπεις από το γεγονός πως ολοένα και περισσότεροι συμπολίτες εμφανίζονται πρόθυμοι να δραστηριοποιηθούν. Ομάδες ποδηλατών, συλλογικότητες, τοπικοί σύλλογοι, περιβαλλοντικές και πολιτιστικές οργανώσεις κάνουν αισθητή την παρουσία τους, παρά τις αντίξοες συνθήκες.
Όμως, ας είμαστε ρεαλιστές. Για να γίνουμε ακόμα περισσότεροι και να επιφέρουμε ριζικές αλλαγές στην κινητοποίηση των πολιτών, στην ανάκτηση και τον σεβασμό του δημόσιου χώρου, απαιτούνται δημόσιες πολιτικές. Πολιτικές που δεν χρειάζεται να είναι μαξιμαλιστικές ή ακριβές, το αντίθετο μάλιστα. Μικρές, έξυπνες πινελιές απαιτούνται κι ένας δημόσιος τομέας με ανοιχτά μάτια κι αυτιά. Ας καταργηθούν οι μίζες και η σπατάλη που παρατηρείται σχεδόν σε κάθε δημόσιο έργο. Ας συνομιλήσει η Πολιτεία με τους πολίτες κι ας τους ορίσει συνδιαμορφωτές της καθημερινότητας των δημόσιων χώρων, ακούγοντας την άποψή τους. Μόνο με αυτά μπορούν να γίνουν θαύματα. Η πολιτική δεν είναι μόνο οικονομία, είναι και αλλαγή κοινωνικού υποδείγματος. Χρειάζονται και τέτοιες προσπάθειες, μην το ξεχνάμε!
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη Συναντήσεις της Αυγής στις 31.03.2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου