Προσφυγικό: Δύσκολο σταυρόλεξο αλλά όχι πυρηνική φυσική

Σχεδόν 1 εκατομμύριο πρόσφυγες πέρασαν από την Ελλάδα μέσα στους τελευταίους 15 μήνες, οι περισσότεροι εκ των οποίων βρίσκονται πια σε άλλες χώρες της Ε.Ε. και κυρίως στη Γερμανία. Σχεδόν 2 εκατομμύρια ακόμη βρίσκονται στην Τουρκία, υπό απάνθρωπες συνθήκες, αγωνιώντας για το μέλλον τους. Πάνω από 45.000 οι πρόσφυγες που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα. Ελλάδα, Τουρκία, βαλκανικές χώρες, Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ην. Βασίλειο, πρώην ανατολικές χώρες, όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όλοι προσπαθούν να αποκτήσουν ευνοϊκή θέση στη σκακιέρα, όπου οι πρόσφυγες θεωρούνται τα αναλώσιμα πιόνια.

Το βασικό μήνυμα που έρχεται από την Τουρκία είναι το «μπορούμε να σας κατακλύσουμε με πρόσφυγες εκτός εάν πάρουμε ικανά ανταλλάγματα». Το μήνυμα από τις χώρες της Ε.Ε. είναι άλλο: «Σταματήστε τις ροές. Αποθαρρύνετε τους πρόσφυγες να φτάσουν στην κεντρική Ευρώπη, κρατήστε τους στην Ελλάδα ή γυρίστε τους πίσω». Οι βαλκανικές χώρες έχουν άλλα κατά νουν: «Δώστε μας μερίδιο από την πίτα και ανοίξτε λίγο ακόμα την πόρτα για τις ενταξιακές διαδικασίες». Το μήνυμα της Ελλάδας, από την άλλη, είναι θολό. Τι ακριβώς επιδιώκουμε και τι θέλουμε να κερδίσουμε σε διπλωματικό επίπεδο; Να αποδεχτούμε το κλείσιμο των συνόρων με αντάλλαγμα τη μείωση του χρέους ή ηπιότερα μέτρα; Να βελτιώσουμε τη θέση μας έναντι των Τούρκων; Να συντηρούμε "Ειδομένες" έως ότου οι άλλες χώρες της Ε.Ε. δεχτούν τη μετεγκατάσταση των προσφύγων; Όλα αυτά; Τίποτα από αυτά; Κάτι άλλο;

Κι αν τα παραπάνω αφορούν τη διεθνή διπλωματία, τι άραγε κάνουμε στο εσωτερικό της χώρας; Εδώ, όπου η αλληλεγγύη και συμπαράσταση των απλών πολιτών έχει παρασύρει ακόμα και τους ακραιφνείς προσφυγοφάγους, που τώρα αναγκάζονται γεμάτοι υποκρισία να δηλώσουν συντετριμμένοι από το δράμα των προσφύγων;

Κι εδώ ο πήχης δεν είχε ανέβει ψηλά. Η αδυναμία άμεσης και έγκαιρης κινητοποίησης του κρατικού μηχανισμού ήταν και, δυστυχώς, ακόμα είναι ορατή με γυμνό μάτι. Παρά τις ηρωικές προσπάθειες κάποιων αιρετών και πολλών εθελοντικών κινημάτων, η κατάσταση στον Πειραιά, στο Ελληνικό, στα hotspots, στην Ειδομένη απέχει ακόμα από το να χαρακτηριστεί ικανοποιητική. Σήμερα και δεδομένης της απροθυμίας των άλλων χωρών της Ε.Ε. να δεχτούν περισσότερους από 72.000 πρόσφυγες (σύμφωνα με το χθεσινό προσχέδιο συμφωνίας), τη στιγμή που γινόταν λόγος για 160.000 θέσεις μετεγκατάστασης τον Σεπτέμβριο, είναι σαφές πως η Ελληνική Πολιτεία χρειάζεται να κινηθεί γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα σε δύο μέτωπα. Στο εξωτερικό, να δημιουργήσει συμμαχίες και, κυρίως, να επιδιώξει να ισχυροποιήσει τη θέση της στον κυκεώνα των εξελίξεων και, στο εσωτερικό, να δημιουργήσει ολοκληρωμένο πλάνο για την καλή περίθαλψη και φιλοξενία των χιλιάδων προσφύγων που θα μείνουν στη χώρα μας για σημαντικό χρονικό διάστημα.

Στα καθ' ημάς, απαιτείται καταρχάς να βρεθεί χώρος για τη στέγαση των ανθρώπων. Όχι στις λάσπες της Ειδομένης ή όποιου άλλου παρόμοιου κέντρου, αλλά σε διαμερίσματα και οργανωμένες μονάδες. Χρειάζεται παράλληλα να βρεθεί ο κατάλληλος μηχανισμός σίτισης, είτε με τη βοήθεια του στρατού είτε με την παροχή κουπονιών και κάλυψης άλλων επειγουσών αναγκών που αφορούν την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την ατομική υγιεινή, την ένδυση και την προμήθεια βασικών αγαθών. Χρειάζεται επίσης να σχεδιαστούν οι διαδικασίες για την απασχόληση και εκπαίδευση των προσφυγόπουλων, τον τρόπο λειτουργίας εντός των δομών φιλοξενίας, την κατάρτιση ανδρών και γυναικών για την ομαλή προσαρμογή τους στη νέα πραγματικότητα. Κι όλα αυτά θα πρέπει να συμβούν χθες!

 Το προσφυγικό έχει γίνει σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες. Αλλά δεν είναι πυρηνική φυσική. Δουλειά χρειάζεται, σωστή διαχείριση και τα κατάλληλα πρόσωπα στις κατάλληλες θέσεις, χωρίς κατά προτίμηση κομματικές περγαμηνές. Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ακόμη δοκιμασία. Ας μην αποτύχουμε κι αυτή τη φορά, γιατί η Ιστορία θα μας κρίνει πολύ αυστηρά.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη "Συναντήσεις" της Αυγής στις 18.03.2016