Λιθάνθρακας, ΑΠΕ και λοιπές αμαρτίες

Το θέμα του λιθάνθρακα νόμιζα ότι είχε τελειώσει για την Ελλάδα. Όμως όχι! Φαίνεται πως έκανα λάθος. Αυτό τουλάχιστον βγαίνει από τις φήμες που διακινούν ανώνυμες πηγές και δημοσιεύει η Καθημερινή της Κυριακής, στο φύλλο της 4ης Οκτωβρίου (ανήμερα των εκλογών). Στις 4 Οκτωβρίου 2009, λοιπόν, η έγκριτη κατά τα άλλα εφημερίδα φιλοξενεί άρθρο με τίτλο "Τα κρίσιμα στοιχήματα για τον τομέα της ενέργειας" όπου γίνεται λόγος για κρίσιμα ενεργειακά θέματα, τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση. Μεταξύ άλλων αναφέρεται επί λέξη ότι "το μείζον θέμα του μείγματος καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή αναμένεται να ξανατεθεί επί τάπητος μετά τις εκλογές καθώς και στα δύο μεγάλα κόμματα υπάρχουν φωνές που αντιλαμβάνονται την ανάγκη διάθεσης ενός ακόμη στερεού καυσίμου πέραν του λιγνίτη για την ηλεκτροπαραγωγή, θέτοντας θέμα επαναφοράς της χρήσης του λιθάνθρακα. H ανάγκη αυτή καθίσταται μεγαλύτερη λόγω της ανεπάρκειας που εμφανίζει η αγορά του φυσικού αερίου και της αδυναμίας της να παρέχει τις αναγκαίες ποσότητες για τις νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής".

Η αλήθεια είναι ότι το άρθρο αυτό δεν μπορεί να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Μια σειρά από «επώνυμες» δηλώσεις και γεγονότα συνηγορούν στην πεποίθησή μου ότι ο φάκελος λιθάνθρακας έχει κλείσει οριστικά για την Ελλάδα. Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, για παράδειγμα, αναφέρει ρητά ότι "το ενεργειακό μίγμα της χώρας δεν χωράει λιθάνθρακα". Αλλά ας το αφήσουμε αυτό. Εξάλλου, στις ανώνυμες πηγές δεν πρέπει να μπαίνεις καν στον κόπο να απαντάς έως ότου βρουν το θάρρος να γίνουν επώνυμες.

Μια εβδομάδα μετά, πάλι στο κυριακάτικο φύλλο της Καθημερινής, η ίδια δημοσιογράφος δημοσιεύει άρθρο με τίτλο «Προτεραιότητα στην πράσινη ανάπτυξη». Τώρα την σκυτάλη της «αμφισβήτησης» των ΑΠΕ και της έμμεσης στήριξης των «βρώμικων» μονάδων παίρνει ο Αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, κ. Πανάγος, ο οποίος σύμφωνα με το άρθρο εκφράζει φόβους για «μια πλειοδοσία υπέρ του πράσινου» (προφανώς εκ μέρους της νέας κυβέρνησης).

Οι απόψεις κάθε ατόμου είναι απολύτως σεβαστές. Όμως, μια στιγμή! Ο συγκεκριμένος άνθρωπος είναι αντιπρόεδρος της ανεξάρτητης αρχής που ελέγχει και οργανώνει τα της ενέργειας. Γνωρίζει, λοιπόν, ή θα έπρεπε να γνωρίζει ότι στην Ελλάδα το 2008 λιγότερο από το 9% του ηλεκτρισμού προήλθε από ανανεώσιμες πηγές, την ίδια στιγμή που το 58% του ρεύματος παρήχθηκε στις λιγνιτικές μονάδες της Πτολεμαΐδας, της Φλώρινας και της Μεγαλόπολης. Για ποια πλειοδοσία υπέρ του πράσινου, μιλάμε; Έτσι αντιλαμβάνεται ο κ. αντιπρόεδρος το ρόλο του; Να συνιστά την διατήρηση του σημερινού «βρώμικου» καθεστώτος;

Η Ελλάδα δεν έχει το περιθώριο να επιμένει βρώμικα για πολλούς και διάφορους λόγους. Αφήνω στην άκρη τους αυτονόητους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς λόγους (αν και πολύ φοβάμαι ότι στο Ελλάντα το αυτονόητο δεν είναι ποτέ αυτονόητο). Πολιτικά και επιχειρηματικά, η διατήρηση της σημερινής κατάστασης με τις θερμικές μονάδες (που νομοτελειακά θα πρέπει να ανήκουν σε ιδιώτες –βλ. ευρωπαϊκή νομοθεσία) σημαίνει ολιγοπώλιο, κυριαρχία των λίγων έναντι των πολλών, πολλά και εύκολα κέρδη για όσους λάβουν μερίδιο της πίτας, χειραγώγηση των πολιτικών προϊσταμένων, παιχνίδια με τις τιμές. Αντίθετα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φέρνουν μαζί τους (ή μάλλον θα έπρεπε να φέρουν) αποκέντρωση της ενεργειακής παραγωγής, περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας, δικαιότερη κατανομή των βαρών και των ωφελειών μεταξύ των περιφερειών της χώρας και σίγουρα καλύτερο περιβάλλον για όλους μας.

Δυστυχώς, όμως, και στις επιχειρήσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και ιδίως των αιολικών, διακρίνω ήδη κάποιους «αλεξιπτωτιστές» που έπεσαν στο χώρο, γιατί μυρίστηκαν καλό και γρήγορο ψωμί. Είναι λίγοι αυτοί, αλλά απολύτως ικανοί να αμαυρώσουν τις προσπάθειες, προβαίνοντας στις γνωστές πρακτικές που στη χώρα μας αποκαλούμε «λαμογιές».

Για αυτό λοιπόν, η νέα Κυβέρνηση έχει ένα μεγάλο ρόλο να επιτελέσει. Να αποφασίσει μόνη της για το ενεργειακό μίγμα και για το ‘που’ και ‘πόσο’ των ανανεώσιμων πηγών, επωμιζόμενη ταυτόχρονα το βάρος των επιλογών της. Θα πρέπει, επίσης, να κάνει σαφές προς τους επενδυτές πως δεν θα συναποφασίζουν επί των ενεργειακών έργων. Αν δεν συμβεί αυτό, η νέα κυβέρνηση θα χάσει το στοίχημα της «πράσινης ανάπτυξης» πριν το καταλάβει.

ΥΓ. Ειρήσθω εν παρόδω, μεγαλόβαθμο στέλεχος του συνδέσμου ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ (ΕΣΗΑΠΕ) τυγχάνει να είναι και πρόεδρος μιας από τις λίγες ιδιωτικές ενεργειακές εταιρίες που εκδήλωσε ενδιαφέρον για λιθανθρακική μονάδα. Η ίδια εταιρία έχει ακόμη στα σκαριά μια λιγνιτική μονάδα στο Αμύνταιο. Ναι, ξέρω! Επιχειρηματικά δεν υπάρχει κάτι μεμπτό. Έτσι όμως η γυναίκα του Καίσαρα ούτε είναι, ούτε φαίνεται.