Επίκειται "σύντομο" πολεμικό χτύπημα στη Συρία. Οι ΗΠΑ φαίνονται αποφασισμένες να παρέμβουν, χωρίς ακόμα να γνωρίζουμε τον τρόπο και την έκταση του χτυπήματος, ούτε τους απώτερους στόχους που έχουν κατά νου. Γιατί κακά τα ψέμματα ποτέ δεν παρεμβαίνεις κάπου χωρίς να έχεις σχέδια για την επόμενη μέρα.
Τα στρατόπεδα στην Ελλάδα έχουν χωριστεί. Οι περισσότεροι είναι κατά πως φαίνεται κατά του χτυπήματος στη Συρία και ιδιαίτερα κατά της εμπλοκής της χώρας. Τα πολιτικά κόμματα είτε παίρνουν θέση κατά (σύσσωμη η αντιπολίτευση), είτε ποιούν τη νήσσα (ΝΔ). Μόνο το ΠΑΣΟΚ μάλλον άστοχα έσπευσε να πάρει θέση θετική επί της αρχής, με μια δήλωση του προέδρου του και υπουργού εξωτερικών.
Η συζήτηση στην Ελλάδα όπως πάντα γίνεται με τον πλέον μανιχαϊστικό τρόπο. Η πλημμελής ενημέρωση δεν εμποδίζει να αναδεικνύονται οι πλέον απόλυτες θέσεις γύρω από το ζήτημα, είτε υπέρ, είτε κατά. Είναι δυστυχώς στο αίμα μας να γνωρίζουμε τα πάντα. Εκτός από τουρκολόγοι, βαλκανιολόγοι,ευρωπαιολόγοι, εσχάτως γίναμε αιγυπτιολόγοι και συριολόγοι.
Πως έχει τελικά η κατάσταση στη Συρία;
Ο εμφύλιος πόλεμος έχει ξεσπάσει εδώ και δυο χρόνια. Από τη μια πλευρά το καθεστώς Άσαντ και οι υποστηρικτές του, από την άλλη ένα συνονθύλευμα πολιτικών οργανώσεων, οι περισσότερες εκ των οποίων συνασπίστηκαν στην "εθνική συμμαχία αντιπολιτευόμενων και επαναστικών δυνάμεων".
Στην αντιπολίτευση μπορεί κανείς να δει φονταμενταλιστικές ισλαμικές ομάδες, τζιχαντιστές, μετριοπαθείς δημοκράτες, μειονοτικές ομάδες, αριστερούς κοσμικούς, ακόμα και μικρά σύνολα άλλων θρησκευτικών πεποιθήσεων.
Το συριακό καθεστώς τυγχάνει της υποστήριξης της Χεζμπολά, του Ιράν, της Ρωσίας. Βρίσκει επίσης συμπάθεια και στην Κίνα. Στην αντίπερα όχθη βλέπουμε τη Μουσουλμανική αδελφότητα, τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, την Τουρκία. Το κουβάρι παραείναι μπερδεμένο σε αυτή τη μόνιμη παγκόσμια μπαρουταποθήκη (γράφημα 1).
Οι περισσότεροι από εμάς προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τις διπλωματικές κινήσεις που επιβάλλουν την ανωτέρω υποστήριξη και κυρίως να καταννοήσουμε τα ανταλλάγματα που κρύβονται πίσω από αυτές. Αμελούμε ή τέλος πάντων θέτουμε σε δεύτερη μοίρα τις απώλειες του πολέμου, που μέχρι στιγμής είναι τραγικές.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τις 100.000, ενώη Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες εκτιμά πως ο αριθμός των προσφύγων κοντεύει στα 2.000.000, εκ των οποίων τα 3/4 είναι γυναίκες και παιδιά. Οι περισσότεροι έχουν βρει πρόσκαιρο κατάλυμα στις γειτονικές χώρες, όπως θα δείτε στο γράφημα 2, βάσει των στοιχείων του ΟΗΕ.
Κάποιοι άλλοι προσπαθούν να περάσουν στις 'πολιτισμένες' δυτικές χώρες, αλλά εδώ όπως επισημαίνει εύστοχα ο Περικλής Κοροβέσης με άρθρο του στην Εφ.Συν (31/8) "ομάδα υποδοχής των προσφύγων στην Ελλάδα είναι η χρυσή αυγή". Στο ίδιο άρθρο ο Κοροβέσης περιγράφει τις συνθήκες διαβίωσης των σύριων προσφύγων στον καταυλισμό Ζαατάρι της Ιορδανίας. Σχεδόν 150.000 άνθρωποι ζουν εκεί, σε σκηνές και κοντέινερ με υποτυπώδεις και αυτοσχέδιες συνθήκες υγιεινής, σε θερμοκρασίες που φτάνουν συχνά τους +40οC.
Όπως φαίνεται από την υφιστάμενη διάταξη δυνάμεων και τα πεδία μαχών (δείτε εδώ), παρά την συμπαράσταση των ΗΠΑ και τον πακτωλό πετροδολαρίων που φτάνουν από Σ.Αραβία και Κατάρ οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης εδώ και αρκετό καιρό έχουν περάσει σε θέση άμυνας μη μπορώντας να υπερνικήσουν τις πολύ καλά εξοπλισμένες του καθεστώτος (με βαρύ οπλισμό κυρίως ρωσικής προέλευσης).
Η επίθεση με χημικά στην Γκούτα, στα περίχωρα της Δαμασκού, φαίνεται πως είναι η αιτία ή/και η αφορμή για την επίθεση ενάντια στο καθεστώς. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ έχουν ήδη επισκεφθεί την περιοχή και αναμένεται να βγάλουν σύντομα το πόρισμά τους. Παρόλα αυτά, ο λευκός οίκος δεν μπόρεσε να περιμένει το πόρισμα και ανακοίνωσε χθες (30/8) την δική του εκδοχή, βάσει της οποίας το καθεστώς Άσαντ είναι υπαίτιο για αυτή την απάνθρωπη πράξη που επέφερε το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων μεταξύ των οποίων πολλών παιδιών (οι εκτιμήσεις για τους νεκρούς κυμαίνονται από 300 έως 1700).
Το ζήτημα είναι τι πρόκειται να γίνει τώρα. Ο Ομπάμα δηλώνει ότι δεν είναι ακόμα σίγουρος, όμως έχει ήδη προετοιμάσει την πολεμική μηχανή και μια οπισθοδρόμηση θα του έκοβε πολλούς πόντους. Ο Πούτιν δηλώνει αποφασισμένος να μην επιτρέψει μια μονομερή ενέργεια, όμως όλοι γνωρίζουμε πως δεν είναι σε θέση να τη σταματήσει. Από την άλλη, το καθεστώς διαθέτει πλούσιο οπλοστάσιο, χάρη στις προνομιακές επαφές με τη Ρωσία (γίνεται λόγος και για S-300, πράγμα που ενδέχεται να προξενήσει σημαντικές απώλειες στους αντιπάλους). Η Γερμανία υποστηρίζει ενέργειες μόνο εντός του πλαισίου του ΟΗΕ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Κάμερον ακόμα δεν μπορεί να χωνέψει το στραπάτσο που έφαγε μετά την καταψήφιση της πρότασής του για πολεμική επέμβαση από το κοινοβούλιο. Ο Ολάντ βρυχάται, όμως όλοι ξέρουν πως δεν είναι κανένας παίκτης της προκοπής.
Βέβαια, όπως πάντα δίνουμε μεγάλη σημασία στους 'πολιτισμένους' παίκτες (ΣΣ. καθόλου πολιτισμένοι, αλλά λέμε τώρα) και αγνοούμε τους ουσιαστικότερους συντελεστές που δεν είναι άλλοι από τις αραβικές χώρες, περιλαμβανομένης της Τουρκίας και του Ισραήλ.
Πολλοί λένε ότι όλα γίνονται με βασικό σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν, όμως αυτή είναι μια μάλλον απλοϊκή άποψη. Μεγαλύτερη σημασία έχει ο μόνιμος πόλεμος Σουνιτών και Σιιτών στην περιοχή, όμως και αυτός είναι μόνο μια όψη του ζητήματος.
Προσέξτε πως έχουν μπερδευτεί τα πράγματα. Σ.Αραβία και Κατάρ είναι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όμως από την άλλη είναι αυτοί που στηρίζουν την μουσουλμανική αδελφότητα που προτάσσει τον εξισλαμισμό της ευρύτερης περιοχής μέσα από θεοκρατικά καθεστώτα (φρέσκο το παράδειγμα της Αιγύπτου). Εντός των καλών παιδιών που τυγχάνουν της στήριξης αυτής είναι και οι παλιοί εχθροί των ΗΠΑ, οι μαχητές της Αλ-Κάιντα. Από την άλλη πλευρά, Ιράν και Χεζμπολά είναι περίεργοι σύμμαχοι ενός καθεστώτος που για πολλά χρόνια δεν το έλεγες και τόσο φιλικό προς αυτούς. Μέσα στο κουβάρι μπλέκεται και η μεγαλομανία του τουρκικού καθεστώτος Ερντογάν, αλλά και το πάντα έτοιμο για φασαρίες Ισραήλ. Μύλος.
Δεν πρόκειται να κάνω ανάλυση για την επόμενη μέρα, γιατί πολύ απλά δεν είμαι ειδικός επί του θέματος. Μια μικρή επισκόπηση προσπάθησα να κάνω μπας και καταννοήσουμε καλύτερα το που βρισκόμαστε. Άσε που πιστεύω πως είναι τόσο ρευστό το τοπίο, που οποιαδήποτε πρόβλεψη θα είναι παρακινδυνευμένη. Το όλο σκηνικό μοιάζει να είναι βγαλμένο από το '1984' του Όργουελ. Όπου ξαφνικά οι πολίτες της Ωκεανίας μαθαίνουν πως τόσο καιρό εχθρός δεν ήταν η Ευρασία, αλλά η Ανατολασία, ενώ αρκεί μια απλή ανακοίνωση για να πιστέψουν ξανά πως τελικά ο εχθρός που εδώ και χρόνια σκοτώνει τους ωκεάνιους δεν είναι η Ανατολασία, αλλά η Ευρασία.
Πάντως θεωρώ πως όπως έχει μπλέξει το πράγμα, κανείς δεν θα είναι χαρούμενος την επόμενη μέρα, αλλά όλοι θα ισχυριστούν πως κέρδισαν. Εν τω μεταξύ, οι νεκροί θα πολλασιαστούν, οι πρόσφυγες θα αυξηθούν, η 'πολιτισμένη' ευρώπη θα κοιτά με τεχνητό ενδιαφέρον μέσα από τους δέκτες της παρακαλώντας μην σκάσουν φουρνιές προσφύγων στην περιοχή.
Όσον αφορά την Ελλάδα θεωρώ ότι ο Βενιζέλος βιάστηκε. Η Ελλάδα δεν είναι παίκτης στην περιοχή, ούτε πρόκειται να γίνει. Δεν χρειάζεται να δείξει ούτε πως είναι το κουτάβι που τρέχει πίσω από το αφεντικό, νομίζοντας ότι θα του πετάξει την μπάλα, ούτε υποστηρίκτρια του σημερινού στάτους κβο. Βέβαια αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, δυστυχώς όπως πάντα, το κλειδί κρύβεται στα ανταλλάγματα που μια κυβέρνηση μπορεί να προσκομίσει από την εμπλοκή της σε έναν πόλεμο που δεν την αφορά. Όμως για να βγεις πραγματικά κερδισμένος θα πρέπει να έχεις οξυδέρκεια και να ζητήσεις απτά ανταλλάγματα. Να είσαι δηλαδή ένας σύγχρονος Ταλλεϋράνδος.
Ας κρατήσουμε ως δεδομένο πως σήμερα η Ελλάδα δεν διαθέτει Ταλλεϋράνδους. Μόνο ταράνδους, απατημένα θύματα του διαρκούς έρωτα των 'ισχυρών'.
Τα στρατόπεδα στην Ελλάδα έχουν χωριστεί. Οι περισσότεροι είναι κατά πως φαίνεται κατά του χτυπήματος στη Συρία και ιδιαίτερα κατά της εμπλοκής της χώρας. Τα πολιτικά κόμματα είτε παίρνουν θέση κατά (σύσσωμη η αντιπολίτευση), είτε ποιούν τη νήσσα (ΝΔ). Μόνο το ΠΑΣΟΚ μάλλον άστοχα έσπευσε να πάρει θέση θετική επί της αρχής, με μια δήλωση του προέδρου του και υπουργού εξωτερικών.
Η συζήτηση στην Ελλάδα όπως πάντα γίνεται με τον πλέον μανιχαϊστικό τρόπο. Η πλημμελής ενημέρωση δεν εμποδίζει να αναδεικνύονται οι πλέον απόλυτες θέσεις γύρω από το ζήτημα, είτε υπέρ, είτε κατά. Είναι δυστυχώς στο αίμα μας να γνωρίζουμε τα πάντα. Εκτός από τουρκολόγοι, βαλκανιολόγοι,ευρωπαιολόγοι, εσχάτως γίναμε αιγυπτιολόγοι και συριολόγοι.
Πως έχει τελικά η κατάσταση στη Συρία;
Ο εμφύλιος πόλεμος έχει ξεσπάσει εδώ και δυο χρόνια. Από τη μια πλευρά το καθεστώς Άσαντ και οι υποστηρικτές του, από την άλλη ένα συνονθύλευμα πολιτικών οργανώσεων, οι περισσότερες εκ των οποίων συνασπίστηκαν στην "εθνική συμμαχία αντιπολιτευόμενων και επαναστικών δυνάμεων".
 |
| Γράφημα 1. Η παγκόσμια μπαρουταποθήκη |
Το συριακό καθεστώς τυγχάνει της υποστήριξης της Χεζμπολά, του Ιράν, της Ρωσίας. Βρίσκει επίσης συμπάθεια και στην Κίνα. Στην αντίπερα όχθη βλέπουμε τη Μουσουλμανική αδελφότητα, τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, την Τουρκία. Το κουβάρι παραείναι μπερδεμένο σε αυτή τη μόνιμη παγκόσμια μπαρουταποθήκη (γράφημα 1).
Οι περισσότεροι από εμάς προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τις διπλωματικές κινήσεις που επιβάλλουν την ανωτέρω υποστήριξη και κυρίως να καταννοήσουμε τα ανταλλάγματα που κρύβονται πίσω από αυτές. Αμελούμε ή τέλος πάντων θέτουμε σε δεύτερη μοίρα τις απώλειες του πολέμου, που μέχρι στιγμής είναι τραγικές.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τις 100.000, ενώη Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες εκτιμά πως ο αριθμός των προσφύγων κοντεύει στα 2.000.000, εκ των οποίων τα 3/4 είναι γυναίκες και παιδιά. Οι περισσότεροι έχουν βρει πρόσκαιρο κατάλυμα στις γειτονικές χώρες, όπως θα δείτε στο γράφημα 2, βάσει των στοιχείων του ΟΗΕ.
 |
| Σύριοι πρόσφυγες στις γειτονικές χώρες |
Όπως φαίνεται από την υφιστάμενη διάταξη δυνάμεων και τα πεδία μαχών (δείτε εδώ), παρά την συμπαράσταση των ΗΠΑ και τον πακτωλό πετροδολαρίων που φτάνουν από Σ.Αραβία και Κατάρ οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης εδώ και αρκετό καιρό έχουν περάσει σε θέση άμυνας μη μπορώντας να υπερνικήσουν τις πολύ καλά εξοπλισμένες του καθεστώτος (με βαρύ οπλισμό κυρίως ρωσικής προέλευσης).
Η επίθεση με χημικά στην Γκούτα, στα περίχωρα της Δαμασκού, φαίνεται πως είναι η αιτία ή/και η αφορμή για την επίθεση ενάντια στο καθεστώς. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ έχουν ήδη επισκεφθεί την περιοχή και αναμένεται να βγάλουν σύντομα το πόρισμά τους. Παρόλα αυτά, ο λευκός οίκος δεν μπόρεσε να περιμένει το πόρισμα και ανακοίνωσε χθες (30/8) την δική του εκδοχή, βάσει της οποίας το καθεστώς Άσαντ είναι υπαίτιο για αυτή την απάνθρωπη πράξη που επέφερε το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων μεταξύ των οποίων πολλών παιδιών (οι εκτιμήσεις για τους νεκρούς κυμαίνονται από 300 έως 1700).
Το ζήτημα είναι τι πρόκειται να γίνει τώρα. Ο Ομπάμα δηλώνει ότι δεν είναι ακόμα σίγουρος, όμως έχει ήδη προετοιμάσει την πολεμική μηχανή και μια οπισθοδρόμηση θα του έκοβε πολλούς πόντους. Ο Πούτιν δηλώνει αποφασισμένος να μην επιτρέψει μια μονομερή ενέργεια, όμως όλοι γνωρίζουμε πως δεν είναι σε θέση να τη σταματήσει. Από την άλλη, το καθεστώς διαθέτει πλούσιο οπλοστάσιο, χάρη στις προνομιακές επαφές με τη Ρωσία (γίνεται λόγος και για S-300, πράγμα που ενδέχεται να προξενήσει σημαντικές απώλειες στους αντιπάλους). Η Γερμανία υποστηρίζει ενέργειες μόνο εντός του πλαισίου του ΟΗΕ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Κάμερον ακόμα δεν μπορεί να χωνέψει το στραπάτσο που έφαγε μετά την καταψήφιση της πρότασής του για πολεμική επέμβαση από το κοινοβούλιο. Ο Ολάντ βρυχάται, όμως όλοι ξέρουν πως δεν είναι κανένας παίκτης της προκοπής.
Βέβαια, όπως πάντα δίνουμε μεγάλη σημασία στους 'πολιτισμένους' παίκτες (ΣΣ. καθόλου πολιτισμένοι, αλλά λέμε τώρα) και αγνοούμε τους ουσιαστικότερους συντελεστές που δεν είναι άλλοι από τις αραβικές χώρες, περιλαμβανομένης της Τουρκίας και του Ισραήλ.
Πολλοί λένε ότι όλα γίνονται με βασικό σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν, όμως αυτή είναι μια μάλλον απλοϊκή άποψη. Μεγαλύτερη σημασία έχει ο μόνιμος πόλεμος Σουνιτών και Σιιτών στην περιοχή, όμως και αυτός είναι μόνο μια όψη του ζητήματος.
Προσέξτε πως έχουν μπερδευτεί τα πράγματα. Σ.Αραβία και Κατάρ είναι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όμως από την άλλη είναι αυτοί που στηρίζουν την μουσουλμανική αδελφότητα που προτάσσει τον εξισλαμισμό της ευρύτερης περιοχής μέσα από θεοκρατικά καθεστώτα (φρέσκο το παράδειγμα της Αιγύπτου). Εντός των καλών παιδιών που τυγχάνουν της στήριξης αυτής είναι και οι παλιοί εχθροί των ΗΠΑ, οι μαχητές της Αλ-Κάιντα. Από την άλλη πλευρά, Ιράν και Χεζμπολά είναι περίεργοι σύμμαχοι ενός καθεστώτος που για πολλά χρόνια δεν το έλεγες και τόσο φιλικό προς αυτούς. Μέσα στο κουβάρι μπλέκεται και η μεγαλομανία του τουρκικού καθεστώτος Ερντογάν, αλλά και το πάντα έτοιμο για φασαρίες Ισραήλ. Μύλος.
Δεν πρόκειται να κάνω ανάλυση για την επόμενη μέρα, γιατί πολύ απλά δεν είμαι ειδικός επί του θέματος. Μια μικρή επισκόπηση προσπάθησα να κάνω μπας και καταννοήσουμε καλύτερα το που βρισκόμαστε. Άσε που πιστεύω πως είναι τόσο ρευστό το τοπίο, που οποιαδήποτε πρόβλεψη θα είναι παρακινδυνευμένη. Το όλο σκηνικό μοιάζει να είναι βγαλμένο από το '1984' του Όργουελ. Όπου ξαφνικά οι πολίτες της Ωκεανίας μαθαίνουν πως τόσο καιρό εχθρός δεν ήταν η Ευρασία, αλλά η Ανατολασία, ενώ αρκεί μια απλή ανακοίνωση για να πιστέψουν ξανά πως τελικά ο εχθρός που εδώ και χρόνια σκοτώνει τους ωκεάνιους δεν είναι η Ανατολασία, αλλά η Ευρασία.
Πάντως θεωρώ πως όπως έχει μπλέξει το πράγμα, κανείς δεν θα είναι χαρούμενος την επόμενη μέρα, αλλά όλοι θα ισχυριστούν πως κέρδισαν. Εν τω μεταξύ, οι νεκροί θα πολλασιαστούν, οι πρόσφυγες θα αυξηθούν, η 'πολιτισμένη' ευρώπη θα κοιτά με τεχνητό ενδιαφέρον μέσα από τους δέκτες της παρακαλώντας μην σκάσουν φουρνιές προσφύγων στην περιοχή.
Όσον αφορά την Ελλάδα θεωρώ ότι ο Βενιζέλος βιάστηκε. Η Ελλάδα δεν είναι παίκτης στην περιοχή, ούτε πρόκειται να γίνει. Δεν χρειάζεται να δείξει ούτε πως είναι το κουτάβι που τρέχει πίσω από το αφεντικό, νομίζοντας ότι θα του πετάξει την μπάλα, ούτε υποστηρίκτρια του σημερινού στάτους κβο. Βέβαια αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, δυστυχώς όπως πάντα, το κλειδί κρύβεται στα ανταλλάγματα που μια κυβέρνηση μπορεί να προσκομίσει από την εμπλοκή της σε έναν πόλεμο που δεν την αφορά. Όμως για να βγεις πραγματικά κερδισμένος θα πρέπει να έχεις οξυδέρκεια και να ζητήσεις απτά ανταλλάγματα. Να είσαι δηλαδή ένας σύγχρονος Ταλλεϋράνδος.
Ας κρατήσουμε ως δεδομένο πως σήμερα η Ελλάδα δεν διαθέτει Ταλλεϋράνδους. Μόνο ταράνδους, απατημένα θύματα του διαρκούς έρωτα των 'ισχυρών'.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου