Στη χώρα που εδώ και πέντε χρόνια βιώνει τη συρρίκνωση του βιοτικού
επιπέδου και την περαιτέρω καταβαράθρωση των κοινωνικών λειτουργιών, η
δημόσια διοίκηση καλείται να παίξει τον ρόλο ατμομηχανής για την
επανεκκίνηση. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, καθώς, όπως έχει δείξει η
πενταετής εμπειρία, τα όποια κεφάλαια εισρέουν από επενδυτές του
εξωτερικού έχουν ευκαιριακό χαρακτήρα και βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Ύψιστο
μέλημά των funds που ενδιαφέρονται για την Ελλάδα είναι η γρήγορη
απόσβεση του κόστους της όποιας επένδυσης. Επενδύουν λοιπόν σε "σίγουρα"
χαρτιά, τα οποία μάλιστα εξασφαλίζουν με χαμηλότατο τίμημα και με
αντίτιμο την υπονόμευση της μεσομακροπρόθεσμης προοπτικής της χώρας.
Ποιο κράτος όμως θα πάρει τα ηνία για να τραβήξει τη χώρα σε
ασφαλέστερο λιμάνι; Σίγουρα όχι το σημερινό. Ο μετασχηματισμός της
δημόσιας διοίκησης πρέπει λοιπόν να είναι το πρώτο μέλημα της νέας
κυβέρνησης και πρέπει να συμβεί πολύ γρήγορα. Οι τομές χρειάζεται να
είναι βαθιές, ώστε να μετατραπεί ο κρατικός μηχανισμός από τροχοπέδη σε
μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.
To 2011, ο Γιάνης Βαρουφάκης είχε αναφερθεί στην ανάγκη μετασχηματισμού της κρατικής μηχανής κάνοντας λόγο μεταξύ άλλων για «αυτο-πληροφόρηση» του Δημοσίου, δηλαδή για τη δυνατότητα να διαχειρίζεται σωστά την πληροφορία και να τη διαμοιράζει σε όλες του τις πτυχές.
Κατά την άποψή μου, χρειαζόμαστε και οφείλουμε τάχιστα να σχεδιάσουμε ένα Δημόσιο δύο επιπέδων, με άμεσο στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού και απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός νέου, αξιόπιστου, διαφανούς και κυρίως αποτελεσματικού κράτους. Στα δυο επίπεδα η διάκριση γίνεται ανάμεσα στο «παραγωγικό» και το «επικουρικό» Δημόσιο, όπου το πρώτο θα είναι επιφορτισμένο με όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας (εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων, one stop shops, οικονομικός σχεδιασμός, διανομή εγχώριων και ευρωπαϊκών πόρων, φορολόγηση, είσπραξη εσόδων, επιμόρφωση επαγγελματιών, διαχείριση της πληροφορίας, εκσυγχρονισμός και προτυποποίηση διαδικασιών), ενώ το δεύτερο θα καταπιαστεί με τις υπόλοιπες λειτουργίες, με έμφαση στο σύστημα υγείας, πρόνοιας και παιδείας.
Ταυτόχρονα, πρέπει να δημιουργήσουμε νέες δομές, που θα αναπτυχθούν και θα λειτουργούν παράλληλα με τις υφιστάμενες έως ότου τις αντικαταστήσουν πλήρως. Στόχος των νέων δομών είναι η μείωση του γραφειοκρατικού βάρους και η βελτίωση της αποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Σε αυτές θα βρεθούν υπάλληλοι που, βάσει προϋπηρεσίας, επιπέδου εκπαίδευσης και γενικότερα δεξιοτήτων, μπορούν να στελεχώσουν τα κομβικότερα σημεία της κρατικής μηχανής. Οι υφιστάμενες δομές θα συνεχίσουν να λειτουργούν για εύλογο χρονικό διάστημα και σε αυτές θα παραμείνουν όσοι άνθρωποι δεν έχουν την άμεση δυνατότητα να αποτελέσουν μέλη της ομάδας που θα βάζει κάρβουνο στη μηχανή. Συνεχής επιμόρφωση και ανάπτυξη δεξιοτήτων θα είναι τα εφόδια που θα παρέχονται σε αυτούς ώστε σύντομα να βρεθούν στις νέες δομές.
Στην παρούσα συγκυρία, το βάρος εκ των πραγμάτων θα πέσει στο «παραγωγικό» Δημόσιο, που καλείται να φτιάξει σε ελάχιστο χρόνο νέες διαδικασίες και να ορίσει ποιες παρεμβάσεις και σε ποιους τομείς παραγωγής δίνουν πραγματική προστιθέμενη αξία για την ανάπτυξη της χώρας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ορίσει τα ορόσημα μετάβασης κομματιών του κρατικού μηχανισμού από τις παλιές στις νέες δομές.
Το Δημόσιο είναι καταδικασμένο να γίνει «έξυπνο» ή να καταρρεύσει παρασύροντας μαζί τα όνειρα και τις ελπίδες των πολιτών για ένα πιο δίκαιο και αξιοπρεπές μέλλον. Είναι καταδικασμένο να δουλέψει ώστε πέρα από την παροχή τίμιων υπηρεσιών προς τους πολίτες να διαδραματίσει ρόλο που ουδέποτε κατάφερε να εξασκήσει: αυτόν του δημοκρατικού, αλληλέγγυου και φιλοπροοδευτικού διαχειριστή της πορείας της χώρας.
Κι αφού κάνει όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχάσει ότι η έξοδος από το τούνελ απαιτεί καινοτομίες. Έμφαση σε νέες τεχνολογίες, σε νεοφυείς επιχειρηματικές κινήσεις και γενικά στη στήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας. Προώθηση της κοινωνικής οικονομίας και δημιουργία συμμετοχικών διαδικασιών, αλλά και προσπάθεια επαναπατρισμού των εκατοντάδων λαμπρών μυαλών που έφυγαν τα τελευταία πολλά χρόνια από τη χώρα.
Δύσκολη, τιτάνια προσπάθεια, αλλά T.I.N.A.*
* There Is No Alternative (Δεν Υπάρχει Εναλλακτική)
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη Συναντήσεις της Αυγής στις 22.01.2015
To 2011, ο Γιάνης Βαρουφάκης είχε αναφερθεί στην ανάγκη μετασχηματισμού της κρατικής μηχανής κάνοντας λόγο μεταξύ άλλων για «αυτο-πληροφόρηση» του Δημοσίου, δηλαδή για τη δυνατότητα να διαχειρίζεται σωστά την πληροφορία και να τη διαμοιράζει σε όλες του τις πτυχές.
Κατά την άποψή μου, χρειαζόμαστε και οφείλουμε τάχιστα να σχεδιάσουμε ένα Δημόσιο δύο επιπέδων, με άμεσο στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού και απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός νέου, αξιόπιστου, διαφανούς και κυρίως αποτελεσματικού κράτους. Στα δυο επίπεδα η διάκριση γίνεται ανάμεσα στο «παραγωγικό» και το «επικουρικό» Δημόσιο, όπου το πρώτο θα είναι επιφορτισμένο με όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας (εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων, one stop shops, οικονομικός σχεδιασμός, διανομή εγχώριων και ευρωπαϊκών πόρων, φορολόγηση, είσπραξη εσόδων, επιμόρφωση επαγγελματιών, διαχείριση της πληροφορίας, εκσυγχρονισμός και προτυποποίηση διαδικασιών), ενώ το δεύτερο θα καταπιαστεί με τις υπόλοιπες λειτουργίες, με έμφαση στο σύστημα υγείας, πρόνοιας και παιδείας.
Ταυτόχρονα, πρέπει να δημιουργήσουμε νέες δομές, που θα αναπτυχθούν και θα λειτουργούν παράλληλα με τις υφιστάμενες έως ότου τις αντικαταστήσουν πλήρως. Στόχος των νέων δομών είναι η μείωση του γραφειοκρατικού βάρους και η βελτίωση της αποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Σε αυτές θα βρεθούν υπάλληλοι που, βάσει προϋπηρεσίας, επιπέδου εκπαίδευσης και γενικότερα δεξιοτήτων, μπορούν να στελεχώσουν τα κομβικότερα σημεία της κρατικής μηχανής. Οι υφιστάμενες δομές θα συνεχίσουν να λειτουργούν για εύλογο χρονικό διάστημα και σε αυτές θα παραμείνουν όσοι άνθρωποι δεν έχουν την άμεση δυνατότητα να αποτελέσουν μέλη της ομάδας που θα βάζει κάρβουνο στη μηχανή. Συνεχής επιμόρφωση και ανάπτυξη δεξιοτήτων θα είναι τα εφόδια που θα παρέχονται σε αυτούς ώστε σύντομα να βρεθούν στις νέες δομές.
Στην παρούσα συγκυρία, το βάρος εκ των πραγμάτων θα πέσει στο «παραγωγικό» Δημόσιο, που καλείται να φτιάξει σε ελάχιστο χρόνο νέες διαδικασίες και να ορίσει ποιες παρεμβάσεις και σε ποιους τομείς παραγωγής δίνουν πραγματική προστιθέμενη αξία για την ανάπτυξη της χώρας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ορίσει τα ορόσημα μετάβασης κομματιών του κρατικού μηχανισμού από τις παλιές στις νέες δομές.
Το Δημόσιο είναι καταδικασμένο να γίνει «έξυπνο» ή να καταρρεύσει παρασύροντας μαζί τα όνειρα και τις ελπίδες των πολιτών για ένα πιο δίκαιο και αξιοπρεπές μέλλον. Είναι καταδικασμένο να δουλέψει ώστε πέρα από την παροχή τίμιων υπηρεσιών προς τους πολίτες να διαδραματίσει ρόλο που ουδέποτε κατάφερε να εξασκήσει: αυτόν του δημοκρατικού, αλληλέγγυου και φιλοπροοδευτικού διαχειριστή της πορείας της χώρας.
Κι αφού κάνει όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχάσει ότι η έξοδος από το τούνελ απαιτεί καινοτομίες. Έμφαση σε νέες τεχνολογίες, σε νεοφυείς επιχειρηματικές κινήσεις και γενικά στη στήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας. Προώθηση της κοινωνικής οικονομίας και δημιουργία συμμετοχικών διαδικασιών, αλλά και προσπάθεια επαναπατρισμού των εκατοντάδων λαμπρών μυαλών που έφυγαν τα τελευταία πολλά χρόνια από τη χώρα.
Δύσκολη, τιτάνια προσπάθεια, αλλά T.I.N.A.*
* There Is No Alternative (Δεν Υπάρχει Εναλλακτική)
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη στήλη Συναντήσεις της Αυγής στις 22.01.2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου