Για τη νέα κυβέρνηση και τις επόμενες πολιτικές μέρες

Ο Σύριζα κατήγαγε μια σπουδαία νίκη που αποτελεί καμπή στα μεταπολιτευτικά χρονικά. Μετά από 41 χρόνια, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ περνούν μαζί στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Οι προσδοκίες των πολιτών της αριστεράς δικαιώθηκαν, χωρίς όμως να υπάρχει περιθώριο για πανηγυρισμούς ή ακόμα και για τα παραδοσιακά πειράγματα προς τους αντιπάλους.

Σήμερα κιόλας και σε χρόνο dt ο Α.Τσίπρας συμφώνησε με τον Π.Καμμένο για τη δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας, όπου υπουργικό θώκο θα καταλάβουν περίπου 3-4 στελέχη των ΑνΕλ. Το άκουσμα της είδησης δεν άρεσε σε σημαντική μερίδα της αριστεράς και ιδίως στο πιο μεταρρυθμιστικό της κομμάτι. Θεώρησαν πολλοί και σωστά, ότι υπάρχει ιδεολογικό χάσμα μεταξύ των δυο πολιτικών σχηματισμών, τόσο μεγάλο που εκ των πραγμάτων θα προκαλέσει κυβερνητικές αρρυθμίες κάθε φορά που θα απαιτείται η ανάληψη πρωτοβουλίας για θέματα που σχετίζονται με τα σώματα ασφαλείας, την εκκλησία, την εξωτερική πολιτική, την μετανάστευση, τα δικαιώματα ομάδων και μειονοτήτων, όπως για παράδειγμα οι ομοφυλόφιλοι ή η μουσουλμανική κοινότητα της Θράκης. Δεν έχουν άδικο. Η πολιτική σκέψη των ΑνΕλ πηγάζει από τη λαϊκή δεξιά και εμφορείται από τις παραδοσιακές της αξίες. Υπερσυντηρητικές σε πολλά σημεία, εθνικιστικές σε άλλα.  

Όμως στην περίπτωση που εξετάζουμε δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική. Ο Σύριζα ήταν καταδικασμένος βάσει των παρόντων συνθηκών να συνεργαστεί με τους ΑνΕλ. Καταρχάς γιατί δεν υπήρχε καμιά πιθανότητα συνεργασίας με το ΚΚΕ. Το ξέραμε όλοι και ήταν προδικασμένο πριν καν ανοίξουν οι κάλπες. Χαριτολογώντας να πω ότι μόνο ο Απόστολος Δοξιάδης, που όπως είπε καλή φίλη ‘είναι λαμπρό μυαλό, αλλά υπερβολικά λογικό σε βαθμό που αδυνατεί να κατανοήσει ότι η πολιτική δεν είναι αλγόριθμος’, θεωρούσε και πιθανά θεωρεί ότι είναι δυνατή σε αυτή τη ζωή μια συνεργασία ΚΚΕ και Σύριζα.

Κατά δεύτερο, αποκλείονταν η συνεργασία με Ποτάμι και όποια προσπάθεια έγινε ήταν μόνο για τις εντυπώσεις. Οι παλιοί σύντροφοι είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί λένε. Τέτοιους παλιούς συντρόφους και νυν εχθρούς έχουν μπόλικους στον Σύριζα και το Ποτάμι. Με εξαίρεση λίγα προβεβλημένα στελέχη που διατήρησαν και διατηρούν χαμηλούς τόνους (Θεοχάρης, Μαυρωτάς κτλ), βασικοί συντελεστές του Ποταμιού έστρεφαν και στρέφουν τα βέλη τους κυρίως προς τον Σύριζα παρά προς όποιον άλλο σχηματισμό (από τον Ψαριανό και τον Λυκούδη μέχρι τον Λεό Καστανά), χρησιμοποιώντας βαρύτατους χαρακτηρισμούς όπως ψεκασμένοι, ανόητοι, συριζοφασίστες κτλ. Από την άλλη, το Ποτάμι ήταν για τον Σύριζα και την ηγεσία του κόκκινο πανί από την 1^η στιγμή της δημιουργίας του, θεωρώντας ότι αποτελεί νεοφιλελεύθερο εγχείρημα πριμοδοτούμενο από την εγχώρια διαπλοκή. Δεν υπήρχε καμιά περίπτωση ένα τέτοιο σχήμα να σταθεί στα πόδια του. Δεν θα έφτανε καν στο αεροπλάνο που θα οδηγούσε στις Βρυξέλλες για τη διαπραγμάτευση. Κι αν έφτανε το πιθανότερο είναι να κατέρρεε άμα τη έναρξη των συνομιλιών. Θεωρώ ότι είναι πολύ πιο εύκολη μια συνεργασία Σύριζα και ΠΑΣΟΚ με ή ακόμα καλύτερα χωρίς Βενιζέλο, παρά με το Ποτάμι. Θα ήταν βέβαια πολύ πιο πιθανή μια συνεργασία με το Κίνημα του Γ.Παπανδρέου, όμως αυτό δεν κατάφερε να μπει στη Βουλή. Αν έμπαινε είμαι πεπεισμένος πως με αυτούς θα συνέπρατε ο Α.Τσίπρας.

Πάντως βάσει των υλικών που υπήρχαν, η συνεργασία με τους ΑνΕλ ήταν μονόδρομος για την ηγεσία του Σύριζα. Όχι μόνο γιατί δεν φαίνονταν διάθεση συνεργασίας με τους άλλους πιθανούς εταίρους, αλλά και γιατί κυρίως δεν υπήρχε χρόνος. Έπρεπε άμεσα να σχηματιστεί κυβέρνηση, όπως και έγινε, προκειμένου να μη χαθεί η δυναμική της αλλαγής στον κυβερνητικό θώκο. Οποιαδήποτε καθυστέρηση στο σχηματισμό κυβέρνησης κι επιπλέον η εντολή ανάθεσης στον φυρερίσκο της ΧΑ θα δημιουργούσε σύννεφα μέσα στη χώρα, που θα είχαν σοβαρό αντίκτυπο στην εξωτερική σκηνή και θα αποδυνάμωναν με αυτόν τον τρόπο την διαπραγματευτική ισχύ. Η Ελλάδα δεν έχει χρόνο να χάσει, αντιθέτως πρέπει άμεσα να ζητήσει μια νέα ευρωπαϊκή πολιτική συμφωνία για το χρέος, τώρα που υπάρχει νωπή εντολή, αλλά και τώρα που έχει αρχίσει να δημιουργείται κλίμα συμπάθειας προς τη χώρα. Συμπάθειας όχι από την κυβέρνηση της Γερμανίας, της Φινλανδίας, της Ολλανδίας κ.α., αλλά από μια μεγάλη μερίδα της ευρωπαϊκής και της αμερικανικής πολιτικής σκηνής, προερχόμενη κυρίως από τον φιλελεύθερο, σοσιαλδημοκρατικό, αριστερό και πράσινο πολιτικό κόσμο.

Η συμμαχία Σύριζα – ΑνΕλ όπως έχει διαμορφωθεί και βάσει των μεγάλων ιδεολογικοπολιτικών διαφορών είναι καταδικασμένη να έχει βραχύβια διάρκεια και μόνο ένα σκοπό, τη διαπραγμάτευση με τους ευρωπαίους ηγέτες. Με αυτό το σκεπτικό πιθανολογώ παραμέρησαν τις ριζικές διαφωνίες και έφτασαν στο σημείο να συνυπάρξουν Μανώλης Γλέζος με Νίκο Νικολόπουλο και Γιάννης Δραγασάκης με Έλενα Κουντουρά. Το τέλος λοιπών των διαπραγματεύσεων, με επιτυχία ή αποτυχία, θα σηματοδοτήσει και το τέλος της συνεργασίας.

Αν η κατάληξη είναι επιτυχής και επιτευχθεί σημαντική ελάφρυνση του βάρους που καλείται να σηκώσει ο ελληνικός λαός, ο Σύριζα έχει κάθε λόγο να απευθυνθεί στην λαϊκή ετυμηγορία ζητώντας αυτοδυναμία για να υλοποιήσει το πρόγραμμά του. Αλλά και οι ΑνΕλ θα έχουν να κερδίσουν από αυτό, καθώς η επιτυχία θα πιστωθεί και σε αυτούς και άρα θα προσδοκούν να κλέψουν ένα μεγάλο κομμάτι από την εκλογική βάση της ΝΔ και να καταστούν αυτοί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Σε περίπτωση μερικής ή ολικής αποτυχίας και πάλι η πορεία είναι μονόδρομος. Θα επιδιωχθεί η διενέργεια δημοψηφίσματος προκειμένου να αποφασίσουν οι Έλληνες πολίτες για την απόρριψη ή την έγκριση μιας νέας επαχθούς συμφωνίας με τους εταίρους. Το πιθανότερο σε αυτή την περίπτωση είναι να οδηγηθούμε ξανά σε εκλογές, ώστε να αναδειχθεί το πολιτικό προσωπικό που θα υλοποιήσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Σε αυτές τις εκλογές η προεκλογική τακτική που πιθανά θα ακολουθήσουν οι από σήμερα κυβερνητικοί σύμμαχοι θα ρίχνει το ανάθεμα σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με συνθήματα τύπου ‘έδεσαν πισθάγκωνα τη χώρα’. Πολλά θα εξαρτηθούν από το μέγεθος της ήττας κι όλα τα σενάρια θα είναι ανοιχτά. Αν ο Σύριζα καταφέρει να βγει αλώβητος θα είναι γιατί είναι σχετικά νωπές οι μνήμες των παλινωδιών των κάποτε μεγάλων της μεταπολίτευσης. Όμως τότε τα περιθώρια ελιγμών του Σύριζα θα είναι πολύ μικρά. Δεν θα υπάρχει πλέον καμιά περίοδος ανοχής, ούτε δυνατότητα να αποτύχει γιατί απλά θα διαλυθεί. Απλά.

Αυτά πιθανολογώ σκέφτονται ή σχεδιάζουν τα δυο κομμάτια της σημερινής εξίσωσης. Τα άλλα κομμάτια βρίσκονται σε διαδικασία ανασύνταξης.  Κατ’ εμέ, στο στρατόπεδο της ΝΔ όπου επικρατεί κατήφεια για το αποτέλεσμα, θα επιδιωχθεί άμεσα η αντικατάσταση του Προέδρου της παράταξης. Δεν υπάρχει άλλο ενδεχόμενο, καθώς αν παραμείνει επικεφαλής ο Α.Σαμαράς, η ΝΔ είναι καταδικασμένη, εκτιμώ, να διασπαστεί ή να φυτοζωεί. Το DNA της συντηρητικής παράταξης είναι γερασμένο και χρειάζεται επειγόντως μετάγγιση αίματος, σίγουρα όχι ακροδεξιού. Θέμα αντικατάστασης θα τεθεί και σίγουρα θα έχουμε εξελίξεις τον επόμενο μήνα. 

Στο στρατόπεδο του ΠΑΣΟΚ τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο Ευ.Βενιζέλος περιμένει στραβοπάτημα στις διαπραγματεύσεις, ώστε να ισχυριστεί ότι κι αυτός πέρασε τα ίδια μα παρόλα αυτά κράτησε τη βάρκα με χίλια βάσανα. Δεν είμαι σίγουρος ότι θα γίνει πειστικός. Και το ΠΑΣΟΚ νομοτελειακά είναι καταδικασμένο να σβήσει. Στο Κίνημα, η μη-είσοδος στη Βουλή ήταν ισχυρό ράπισμα, όμως ο Πρόεδρος του δεν φαίνεται διατεθειμένος να τα παρατήσει. Είναι Παπανδρέου κι ένας Παπανδρέου, όπως έχει δείξει η ιστορία φεύγει από την πολιτική μόνο οριζόντια. Αλλά θεωρώ ότι είναι νωρίς για να εκτιμηθούν με ασφάλεια οι επόμενες κινήσεις του.

Το Ποτάμι από την άλλη πλευρά έχει ένα βασικό πρόγραμμα να επιλύσει. Όπως είπε ο Μεϊμαράκης στο θρυλικό συνέδριο της Βόλβης και περιέγραψε πολύ εύστοχα ο Σάκης Μπουλάς στην ταινία «Ας περιμένουν οι γυναίκες», πρέπει να μετατραπεί από κόμμα αρχηγικό σε κόμμα αρχών. Πρέπει επίσης να αποτινάξει από πάνω του την ρετσινιά του ‘μωρού της διαπλοκής’ και κυρίως να αναπτύξει σαφή πολιτικά κι όχι αισθητικά χαρακτηριστικά.

Αφήνω τελευταίους ΚΚΕ και ΧΑ. Για το ΚΚΕ έγραψε στο τουΐτερ ο kurosawa7 “έχω την εντύπωση πως δε μετράει κανείς τα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ και απλα γραφουν απο δίπλα 5%”. Αυτό και δεν συνεχίζω.

Για τη ΧΑ θεωρώ ότι πρέπει να αρχίσουμε να φοβόμαστε αν οι ευρωπαίοι φανούν τόσο μωροί και μικρόψυχοι και επιδιώξουν την περαιτέρω τιμωρία της χώρας. Τότε δεν μπορώ και δεν θέλω να φανταστώ το ρεύμα που μπορεί να δημιουργηθεί προς την ΧΑ ιδίως από τα λούμπεν κομμάτια της κοινωνίας, ούτε τις συνδέσεις που μπορεί να αναπτύξει με τα πιο οπισθοδρομικά κομμάτια της ελληνικής δεξιάς. Οι εκλογές έδειξαν ότι δεν θα ξεμπερδέψουμε εύκολα με δαύτους, αλλά ευτυχώς δεν είδαμε άνοδο των ποσοστών της σε σχέση με τις βουλευτικές του 2012 και τις ευρωεκλογές του 2014. Πάντως το 2015 δεν είναι 1944 και το αντιφασιστικό κίνημα παραμένει πολύ πιο δυνατό από τους νεοναζί. Δυστυχώς βέβαια θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπάρχει ένα 6-7% της κοινωνίας, φασιστοποιημένο ή/και αποβλακωμένο. Πάντα υπήρχε όμως τώρα απέκτησε αυτόφωτη παρουσία. Ας τους προσέχουμε, χωρίς να μας φοβίζουν παραπάνω από όσο πρέπει.

ΥΓ. Στα θετικά των κινήσεων Τσίπρα ο πολιτικός όρκος και η κατάθεση λίγων λουλουδιών στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Το πρώτο γιατί αφορά τον απαραίτητο διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας, το δεύτερο γιατί αποτελεί ένα μήνυμα που υπενθυμίζει σε όλο τον κόσμο ότι δεν μπορούν να γίνουν ξανά ανεκτοί οι υμνητές του ναζισμού, που αποτελούν από χθες τρίτο κόμμα της χώρας. Είναι θετικοί συμβολισμοί, που πρέπει να συνοδευτούν από πράξεις.