Υπάρχουν καλές και κακές δράσεις αλληλεγγύης;

Μια συζήτηση στο twitter χθες είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αφορούσε τους λόγους για τους οποίους η πρωτοβουλία των Atenistas για τους Γιατρούς του Κόσμου δεν συνάντησε την ίδια αποδοχή με την ίδια σχεδόν πρωτοβουλία που διοργάνωσε το Radiobubble με σκοπό και πάλι τη συγκέντρωση τροφίμων για την ίδια οργάνωση. Κάποιοι αναρωτήθηκαν γιατί δεν μεταδόθηκε με τον ίδιο ζήλο η ατενίστικη προσπάθεια, κάποιοι άλλοι σχολίασαν σκωπτικά τον ρόλο και την παρουσία της συγκεκριμένης ομάδας που στο παρελθόν επιχείρησε να περιορίσει τα προβλήματα της πόλης μόνο στον αισθητικό τομέα. Έγινε επίσης αναφορά στην ανάγκη ύπαρξης πολιτικού περιεχομένου σε πράξεις αλληλεγγύης. Η δικιά μου άποψη είναι η εξής:

Οι δράσεις αλληλεγγύης μπορεί να έχουν διττό περιεχόμενο. Αφενός να ανακουφίσουν μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού που ζει κάτω από τα όρια της πραγματικής φτώχιας, αφετέρου να συνεισφέρουν στην απόκτηση πολιτικής συνείδησης του συγκεκριμένου πληθυσμού αλλά και του πληθυσμού που βοηθά. Τονίζω τη λέξη "μπορεί". Μπορεί να έχουν τέτοιο περιεχόμενο, χωρίς να είναι προαπαιτούμενη η διττή τους φύση.
Εδώ όμως αρχίζουν οι παρερμηνείες που προκαλούν αναταραχή ακόμα και σε όσους νοιάζονται ειλικρινά για την τύχη και το μέλλον των συνανθρώπων που χτύπησε σκληρότερα η κρίση. Αναταραχή που δυστυχώς υποδαυλίζεται από "επαγγελματίες" επαναστάτες, οι οποίοι θεωρούν ότι ο κόσμος πρέπει να συνεχίσει να υποφέρει αβοήθητος ώστε μέσα από τον πόνο να αποκτήσει πολιτική αυτογνωσία και να επιχειρήσει ανατροπή του πολιτικού σκηνικού. Η αναταραχή υποδαυλίζεται και από την άλλη πλευρά που διατείνεται πως το επισιτιστικό πρόβλημα δεν είναι μεγάλο και πως οι δράσεις υποστήριξης δεν πρέπει να μας βγάζουν από τον στόχο που δεν είναι άλλος από την πιστή εφαρμογή του μνημονίου, έτσι ώστε σύντομα να περιοριστούν οι φτωχοί.
Ευσεβείς, αλλά πονηροί οι πόθοι και οι σκοποί και των δυο απόψεων.
Η παροχή βοήθειας δεν μπορεί να περιμένει ούτε την αντισυστημική ούτε την φιλελεύθερη οικονομική ωριμότητα. Αν πιστεύουμε στις πανανθρώπινες αξίες της αγάπης και του σεβασμού του διπλανού μας, θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι οι ανάγκες διογκώνονται σήμερα, επομένως σήμερα πρέπει να ικανοποιηθούν, όσο το δυνατόν περισσότερο.

Τι συμβαίνει όμως με το πολιτικό περιεχόμενο κάθε πρωτοβουλίας;
Ορισμένοι αγαπητοί φίλοι αναφέρουν ότι πρέπει να μιμηθούμε το παράδειγμα του ΕΑΜ το οποίο σε συνθήκες τραγικές και απόλυτα αντίξοες κατάφερε να κινητοποιήσει δυναμικό, να οργανώσει συσσίτια και να σώσει δεκάδες χιλιάδες πολίτες από το θάνατο. Η κίνηση του ΕΑΜ είχε σαφέστατα πολιτικό περίβλημα, όμως θα κάνουμε λανθασμένη πολιτική ανάγνωση αν θεωρήσουμε ότι οι συμμετέχοντες στο ΕΑΜ υποκινούνταν αποκλειστικά από πολιτικά ελατήρια και ότι όλοι αυτοί είχαν ξεκαθαρίσει μέσα τους την πολιτική κατεύθυνση των πράξεών τους. Διαβάζοντας εκτεταμένα τις ιστορικές πηγές θα διαπιστώσουμε πως εκεί μέσα, συναντήθηκαν και συνεργάστηκαν άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές τάξεις και σχεδόν όλο το πολιτικό καλειδοσκόπιο. Είναι άδικο να θεωρούμε πως εκείνες τις μέρες η "επαναστική πρωτοπορία" οργάνωσε και πέτυχε την κινητοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων.    
Βέβαια, οι συνθήκες του τότε και του τώρα διαφέρουν ριζικά. Ακόμα και αν οι ατάκες περί νέας κατοχής και πείνας πετυχαίνουν την συναισθηματική φόρτιση των πολιτών (και άρα την πρόθεση παροχής βοήθειας), θα προβούμε σε ένα απίστευτο πολιτικό σφάλμα αν θεωρήσουμε ότι μπορούμε να ξανασυστήσουμε το ΕΑΜ.
Δεν χρειαζόμαστε ένα νέο ΕΑΜ. Δεν μπορούμε να πάμε στο αύριο κοιτώντας στο χθες. Να πάρουμε μαθήματα, ναι μπορούμε. Όμως, το να προσπαθήσουμε να ξαναστήσουμε κάτι παρόμοιο θα αποδειχτεί ατελέσφορο. Αλλά ακόμα και αν δημιουργηθεί, θα διαπιστώσουμε σύντομα ότι θα πρόκειται για ένα ημιθανές κακέκτυπο του πρωτοτύπου.

Για να επιστρέψω στο αρχικό θέμα. Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι στις δράσεις αλληλεγγύης δεν περισσεύει κανένας. Και δεν περισσεύει κανένας γιατί η πράξη αλληλοϋποστήριξης αποτελεί μια βαθύτατα πολιτική δράση που από μόνη της συνεισφέρει στην κτήση πολιτικής αυτογνωσίας και συνείδησης, είτε των βοηθούντων είτε των βοηθούμενων. Ας βοηθήσουν λοιπόν όλοι. Οι αθενίστας, το καλό δίκτυο του radiobubble, συλλογικότητες, ΟΤΑ, μεμονωμένοι πολίτες, όλοι. Ας υποστηρίξουμε όσες πρωτοβουλίες μπορούμε και θέλουμε. Ας μην αισθανθούμε άσχημα αν νιώσουμε πως ορισμένες ενέργειες από ορισμένους φορείς δεν μας εκφράζουν για τον φ,χ,ψ,ω λόγο. Ας μην αισθανθούμε ντροπή αν προωθήσουμε μια κίνηση περισσότερο από μιαν άλλη, είναι ανθρώπινο. Ας μην γινόμαστε αφελείς και ας αναγνωρίσουμε ότι σε πάμπολλες κινήσεις βοήθειας κρύβονται ιδιοτελή κίνητρα. Μην κάνουμε όμως το λάθος να ακυρώσουμε μια δράση ή να λασπώσουμε μιαν άλλη ή να θάψουμε μια τρίτη. Δεν υπάρχουν καλές και κακές δράσεις αλληλεγγύης, ενώ ακόμα και αυτές που προέρχονται από "σκαι"ές φιγούρες μπορούν να στραφούν τελικά προς όφελος των πολιτικών που θεωρούν πχ. ότι η δουλειά των "μνημονίων" είναι να παράγουν ανισότητες και ελάχιστους κερδισμένους.
Στους καιρούς που ζούμε, θεωρώ ότι η ανάπτυξη κοινωνικής ευαισθησίας και συλλογικής δράσης είναι αυτό που μας λείπει περισσότερο από κάθε τι άλλο. Δουλεύοντας και πετυχαίνοντας σε αυτό μπορούμε να αισιοδοξούμε για το πολιτικό μας μέλλον, όποιο και αν είναι.