Από τη Γερμανία του Β' παγκοσμίου στην Ευρώπη του σήμερα

Όταν η Γερμανία συνθηκολόγησε άνευ όρων με τις αντιναζιστικές δυνάμεις καταλήφθηκε από τύψεις αλλά και μια μοναδική αποδοχή του ρόλου του αποκλειστικού υπαίτιου της καταστροφής. Το τέλος του θερμού πολέμου συνέπεσε με την αρχή του ψυχρού. Έτσι μέσα σε 4 μόλις χρόνια, πρώτα η Αυστρία απέκτησε αποκλειστική οντότητα με το τέλος του Άνσλους, και στη συνέχεια η μικρότερη σε μέγεθος Γερμανία (ένεκα των εδαφικών απωλειών) χωρίστηκε στα δυο: στην ΟΔΓ (Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας) και τη ΓΛΔ (Γερμανική Λαϊκή Δημοκρατία).
Η ψυχροπολεμική διπλωματία βοήθησε γρήγορα την πάλαι ποτέ μεγάλη Γερμανία να ορθοποδήσει. Η Αυστρία περιβλήθηκε με το μανδύα του θύματος, που αναγκάστηκε να συμμετέχει στο χαμό εξαιτίας του Χίτλερ και των ΕΣ-ΕΣ. Το γεγονός ότι το Άνσλους και η συμμετοχή σε Βέρμαχτ, ΕΣ-ΕΣ, οι θηριωδίες και η παράδοση των Εβραίων της χώρας ήρθαν ως αποτέλεσμα αποφάσεων και ενεργειών μεγάλης ομάδας (ίσως της πολύ πολύ μεγαλύτερης) του αυστριακού λαού, ήταν μάλλον μια μικρή λεπτομέρεια που έπρεπε γρήγορα να ξεχαστεί.
Η ΓΛΔ φρόντισε αμέσως να βγάλει το φωτοστέφανο της αρετής, μέσω της μεταγραφής στο κομμουνιστικό στρατόπεδο. Αφού υιοθέτησαν το μοντέλο και τις αρχές αυτών που έχυσαν μακράν το περισσότερο αίμα στο Β' Παγκόσμιο (βλ. Σοβ.Ένωση), πάει να πει ότι έπρεπε να περάσουν αυθωρεί σε άλλο επίπεδο. Να επιτρέψουν στον εαυτό τους να νιώσουν μέρος των νικητών, μιας και αυτοεπέβαλαν την βολική θεώρηση ότι οι Ρώσοι ήταν οι 'απελευθερωτές' τους. Ως εκ τούτου και λόγω της κομμουνιστικής επικυριαρχίας πλειοδοτούσαν (οι της ΓΛΔ) σε καταδίκες του ναζιστικού παρελθόντος και σε αναθέματα κυρίως προς την άλλη πλευρά, την δυτική, που έμοιαζε σαν να είχε επιφορτιστεί -μόνη αυτή- με το άγος του ναζισμού.
Η κατάσταση στην ΟΔΓ ήταν λίγο διαφορετική. Το φορτίο της ενοχής έμοιαζε να σηκώνεται μόνο απ' αυτούς, όμως γρήγορα η κατάσταση άρχισε να αλλάζει. Καταρχήν για γεωπολιτικούς λόγους και λόγω της ανάγκης σταθεροποίησης της περιοχής, απαλλάχτηκε από ένα ιδιαίτερα μεγάλο μέρος των αποζημιώσεων που καλούνταν να επιδώσει στους πρώην κατακτημένους. Η Συνθήκη του Λονδίνου, το 1953, σχεδόν έσβησε την δυνατότητα για μαζικές αποζημιώσεις. Τα χρέη παρέμειναν εξαιρετικά μεγάλα (λόγω εξυπηρέτησης των 'συμβατικών' χρεών), όχι όμως τόσο μεγάλα όσο αυτά που θα επωμίζονταν σε περίπτωση καταβολής 'επανορθώσεων' σε όσα κράτη καταστράφηκαν απ' τη γερμανικη κατοχή. Οι εγγυήτριες δυνάμεις (δηλαδή οι ΗΠΑ, αλλά και οι Μ.Βρετανία, Γαλλία) ήθελαν να περιορίσουν το φορτίο των γερμανών, όμως ήθελαν και την έμπρακτη επίδειξη (μέσω της σκληρής εργασίας ήτοι μέσα από μια ιδιότυπη αντιστροφή του ανατριχιαστικού "η εργασία απελευθερώνει") εκ μέρους τους της διάθεσης να επιστρέψουν στο κλαμπ των δυτικών χωρών. Η Γερμανία το κατάφερε και ως αντάλλαγμα επέτυχε διπλωματικά να αποτινάξει μεγάλος μέρος της ευθύνης, μεταθέτοντάς την στον Χίτλερ και την παρέα του.
Έσβησε δηλαδή η ενοχή; Όχι, βέβαια όχι. Η ενοχή συνεχίζει και σήμερα να βαραίνει στο πίσω μέρος του μυαλού της Γερμανίας, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό απ' ότι παλιότερα. Θα έλεγε κανείς ότι η ενοχή είναι ένα αίσθημα που πρέπει πάντα να εμφανίζουν, όπως ακριβώς οι σερβιτόροι σε καθώς πρέπει εστιατόρια πρέπει να έχουν πάντα ένα χαμόγελο καρφιτσωμένο στο πρόσωπο. Δεν τους αδικώ. Για πόσα χρόνια θα πρέπει να πληρώνουν τα λάθη των προγόνων τους; Η νέα γενιά, η γενιά που βγήκε απ' τους babyboomers, δεν μπορεί να νιώθει μονίμως κλεισμένη σε ένα αόρατο τείχος ντροπής. Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα, αλλά όχι και εγγόνια.
Όμως αυτό θα είναι μόνο η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή έχει να κάνει με το γεγονός ότι η απενοχοποίηση είχε αρχίσει νωρίτερα, όταν δόθηκε στην ΟΔΓ η δυνατότητα να μειώσει το χρέος και να αρχίσει να ασκεί πίεση σε άλλες μικρότερες οικονομίες της Ευρώπης και του κόσμου. Κατά την γνώμη μου, καλώς δόθηκε αυτή η δυνατότητα, εξετάζοντάς την στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου και βάσει αποτελέσματος. Καλώς επίσης, παραγράφηκε το μεγαλύτερο μέρος (όχι όλο) των επανορθώσεων, καλώς διοχετεύτηκε χρήμα, καλώς η μηχανή της δεν καθαρίστηκε από όλους τους ναζί παρά μόνο από τα μεγαλύτερα απ' τα πρωτοκλασάτα στελέχη (σε διαφορετική περίπτωση, οι περισσότεροι γερμανοί θα έπρεπε να τεθούν εκτός παραγωγής), καλώς ακολουθήθηκε μια επεκτατική πολιτική.

Το σημείωμα δεν θέλει σε καμιά περίπτωση να ανασύρει στην επιφάνεια το ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας. Με βρίσκει αντίθετο το κάλπικο εθνικοπατριωτικό εγχώριο σύνδρομο που προσπαθεί να εμφανίσει την Μέρκελ με χιλτερικό μουστάκι.
Αυτό που θέλω να σχολιάσω είναι η πολιτική που ακολουθήθηκε την περίοδο μετά τη λήξη του πολέμου και να την αντιπαραβάλλω με την σημερινή κατάσταση. Αν θέλεις να επαναφέρεις μια χώρα -που ας δεχθούμε ότι ευθύνεται στο μεγαλύτερο μέρος για το κακό της το χάλι- τότε δουλεύεις πρώτα για τη σταθεροποίηση της κατάστασης, την αλλαγή των δομών της (με την υιοθέτηση αξιόπιστων και 'νομιμόφρονων' κανόνων) και στη συνέχεια όταν αποκτήσει μια πρώτη καλή παραγωγική βάση τότε ζητά τα χρεωστούμενα κάνοντας ένα πολύ μεγάλο σκόντο.
Δυστυχώς αν βγαίναμε σήμερα απ' τον πόλεμο, οι σημερινοί ηγέτες θα επιδίωκαν να επιφέρουν αλλαγές στις δομές του ηττημένου κράτους, καταρχάς απομυζώντας το οικονομικά, στη συνέχεια αποδεκατίζοντάς το διοικητικά και παράλληλα θα δούλευαν ατσούμπαλα για πολιτικοκοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Δεν θα πετύχαινε, ακόμα κι αν αυτή η χώρα έβγαινε από συντρίμια, ακόμα κι αν αυτή η χώρα διακατέχονταν από τύψεις. Πόσο μάλιστα αν αυτή η χώρα δεν έβγαινε από συντρίμια αλλά από μια σχετική κατάσταση ευμάρειας, πόσο μάλιστα αν αυτή η χώρα δεν διακατέχονταν από τύψεις.

Ο Γάλλος πρωθυπουργός Οριόλ είχε πει το 1946 "Όσο θα θυμάστε εσείς, τόσο πιο εύκολο θα είναι για μας να ξεχάσουμε". Τώρα, ο νυν πρόεδρος της Γαλλίας ίσως να έλεγε "Θυμάστε δεν θυμάστε, ξεχάσουμε δεν ξεχάσουμε, δεν θα σας αφήσουμε να ξεχάσετε".

ΥΓ. Αν ψάχνεις ομοιότητες με την ελληνική κατάσταση θα απογοητευτείς. Δεν μπαίνω στην λούμπα να συγκρίνω μήλα με αχλάδια, άσχετα με το ότι και τα δυο είναι φρούτα. Κατακρίνω απλώς τη σημερινή πολιτική ηγεσία της ΕΕ, της Κομισιόν, της Ελλάδας και το σαθρό χρηματοπιστωτικό μοντέλο για τον λανθασμένο (πολιτικά και οικονομικά) τρόπο που χειρίζονται την ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινωνικοπολιτικοοικονομική διπλωματία. Δυστυχώς η ιστορία δεν διδάσκει, καθώς η άτιμη έχει τη μοναδική δυνατότητα να ερμηνεύεται κατά το δοκούν. 
ΥΓ2. Η βάση της σημερινής ανάλυση προήλθε από το βιβλίο "Οι πόλεμοι της μνήμης" του Χάγκεν Φλάισερ. Ενός υπέροχου γερμανού ιστορικού, που θεωρεί τον εαυτό του "ως έλληνα με γερμανική καταγωγή". Εξαιρετικό

* στη φωτό που κλέφτηκε από εδώ, βλέπετε το Ράιχσταγκ  μετά το βομβαρδισμό των συμμάχων. Έτσι μοιάζει βομβαρδισμένη και η ελληνική βουλή. Όχι με οβίδες, αλλά με πτύελα (εγχώρια και αλλοδαπά)