Αν με ρωτούσες αν νιώθω περισσότερο ευρωπαίος ή έλληνας θα μπορούσα να απαντήσω σχετικά εύκολα πως προτιμώ το πρώτο. Η αλήθεια είναι όμως πως δεν θα έδινα καμιά απάντηση σε αυτό το ψευτοδίλημμα. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, με τόσες πολλές παραστάσεις από τον βορρά ή το νότο, από την ανατολή ή τη δύση, οι έννοιες έλληνας και ευρωπαίος αρχίζουν να χάνουν το νόημά τους. Ποια Ευρώπη, είναι το αληθινό ερώτημα
Το τελευταίο διάστημα παρατηρώ την ολοένα και μεγαλύτερη κινητικότητα που αναπτύσσεται στην γηραιά ήπειρο. Αν και εδώ που τα λέμε δεν πρόκειται ακριβώς για κινητικότητα. Νευρικότητα είναι ο καλύτερος όρος για να περιγράψει κανείς την κατάσταση που επικρατεί στην ήπειρό μας.
Δεν είναι μόνο η οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υπόλοιπες PIGS χώρες. Δεν είναι μόνο τα προβλήματα πολιτικής υφής που διογκώνονται στο Βέλγιο γύρω από το αν η χώρα μπορεί ή πρέπει να παραμείνει ενωμένη. Δεν είναι μόνο η άνοδος των ξενοφοβικών, ακραία συντηρητικών κομμάτων στην Ολλανδία, την Φινλανδία. Δεν είναι μόνο οι αντιδράσεις που προκαλούνται στις συζητήσεις των αρχηγών κρατών (HoS) όταν τον λόγο παίρνει η Πολωνία. Δεν είναι μόνο η αδιαλαξία των πρώην ανατολικών κρατών να συμφωνήσουν σε ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα. Δεν είναι μόνο η προσπάθεια (επιτυχής) της Γερμανίας να 'ηγεμονεύσει' τα υπόλοιπα κράτη. Δεν είναι μόνο η πολιτική ανυπαρξία της Γαλλίας ή η άναρχη πολιτική σκέψη του κυβερνητικού συνασπισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Είναι όλα αυτά και ακόμα περισσότερα. Είναι ο πόλεμος που αναπτύσσεται στο εσωτερικό όλων σχεδόν των κρατών σχετικά με τα μέτρα λιτότητας που εφαρμοζόνται με πανομοιότυπο τρόπο. Είναι η διόγκωση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Είναι η αδυναμία των κυβερνήσεων ανά την Ευρώπη να υπερασπιστούν τον κοινωνικό χαρακτήρα της Ένωσης, πράγμα που τις τραβά μακριά από μια παράδοση χρόνων. Είναι η έλλειψη πολιτικής ολοκλήρωσης,
Όλα αυτά συνηγορούν σε μια πιθανή κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ίσως σε πολύ συντομότερο διάστημα από ότι περιμένουμε. Όλα κρέμονται σε μια κλωστή. Η Πολωνία μπορεί και θέτει βέτο σε μια σειρά από ζητήματα περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτικής γιατί γνωρίζει ότι η συνοχή της ΕΕ-27 δοκιμάζεται. Οι κυβερνήσεις πολλών κρατών της ΕΕ μπορεί να ζητούν καλύτερη αντιμετώπιση του φαινομένου της λαθρομετανάστευσης αλλά από την άλλη επιβάλλουν σε 2-3 χώρες να δεχτούν όλο το βάρος που οι αθώοι και ταλαιπωρημένοι μετανάστες φέρνουν μαζί τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αντέχει.
Από την άλλη, η Ένωση των 27 ευρωπαϊκών κρατών ή τουλάχιστον τα ισχυρότερα μέλη της γνωρίζουν πως μόνο η διατήρηση του σημερινού καθεστώτος μπορεί να κρατήσει την ΕΕ σε μια 'ανταγωνιστική' πορεία. Η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία (τα λεγόμενα BRIC), ακόμα και η Τουρκία, έρχονται με δύναμη στο παγκόσμιο οικονομικό παιχνίδι απειλώντας ακόμα περισσότερο την λαβωμένη οικονομική δύναμη της Ευρώπης. Αν η Ευρώπη διαλυθεί τότε γίνεται υποχείριο στις μελλοντικές γοργά αναπτυσσόμενες υπερδυνάμεις.
Όμως η ΕΕ πρέπει να πεθάνει. Το εσφαλμένο μοντέλο πάνω στο οποίο πάτησε θα συνεχίσει να παράγει τα ίδια λάθη, τις ίδιες ανισορροπίες. Μα, θα μου πείτε, τόσα χρόνια η ΕΕ πήγαινε καλά, όλοι την υποστήριζαν, τώρα γιατί στρέφονται εναντίον της; Γιατί ξαφνικά τέτοιο μένος;
Λένε ότι όταν σου χαρίζουν έναν γάιδαρο δεν πρέπει να τον κοιτάς στα δόντια. Έχουν καταρχήν δίκιο. Όταν όμως βλέπεις ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα (ΣΣ. τα δέκα χρόνια της νομισματικής 'ολοκλήρωσης' και τα σχεδόν είκοσι χρόνια από την συνθήκη του Μάαστριχτ είναι ένα τίποτα σε ιστορικούς όρους) ο γάιδαρος αρχίζει να κλωτσάει και να προκαλεί πολλές ζημιές, όταν βλέπεις ότι ο γάιδαρος έχει 'μουλαρώσει' και δεν βγάζει την δουλειά για την οποία προορίζεται, όταν σαν μην έφταναν αυτά βλέπεις τον γάιδαρο να ταλαιπωρείται από δεκάδες σφήκες που τον τσιμπούν αλύπητα προκαλώντας του αγιάτρευτες πληγές, τότε αρχίζεις να αναρωτιέσαι μήπως πρέπει να λυτρώσεις τον γάιδαρο από τα βάσανά του, να τον 'αποσύρεις' στο στάβλο και να αγοράσεις έναν άλλο γάιδαρο περισσότερο αξιόπιστο, επίμονο και υπομονετικό (αφού πρώτα διώξεις τις σφήκες).
Δεν είναι μένος κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν έχει να κάνει με αισθήματα μίσους. Το αντίθετο. Όσοι αγαπούν πραγματικά την Ευρώπη πρέπει να ζητούν τον θάνατό της. Αλλά βέβαια δεν πρέπει να μείνουν μόνο εκεί. Οφείλουν παράλληλα να δουλέψουν για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη επανασύστασή της, πάνω σε μια κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά υγιή βάση.
Ζούμε ιστορικές στιγμές, αλλά δυστυχώς δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε που θα κάτσει η μπίλια.
Το τελευταίο διάστημα παρατηρώ την ολοένα και μεγαλύτερη κινητικότητα που αναπτύσσεται στην γηραιά ήπειρο. Αν και εδώ που τα λέμε δεν πρόκειται ακριβώς για κινητικότητα. Νευρικότητα είναι ο καλύτερος όρος για να περιγράψει κανείς την κατάσταση που επικρατεί στην ήπειρό μας.
Δεν είναι μόνο η οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υπόλοιπες PIGS χώρες. Δεν είναι μόνο τα προβλήματα πολιτικής υφής που διογκώνονται στο Βέλγιο γύρω από το αν η χώρα μπορεί ή πρέπει να παραμείνει ενωμένη. Δεν είναι μόνο η άνοδος των ξενοφοβικών, ακραία συντηρητικών κομμάτων στην Ολλανδία, την Φινλανδία. Δεν είναι μόνο οι αντιδράσεις που προκαλούνται στις συζητήσεις των αρχηγών κρατών (HoS) όταν τον λόγο παίρνει η Πολωνία. Δεν είναι μόνο η αδιαλαξία των πρώην ανατολικών κρατών να συμφωνήσουν σε ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα. Δεν είναι μόνο η προσπάθεια (επιτυχής) της Γερμανίας να 'ηγεμονεύσει' τα υπόλοιπα κράτη. Δεν είναι μόνο η πολιτική ανυπαρξία της Γαλλίας ή η άναρχη πολιτική σκέψη του κυβερνητικού συνασπισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Είναι όλα αυτά και ακόμα περισσότερα. Είναι ο πόλεμος που αναπτύσσεται στο εσωτερικό όλων σχεδόν των κρατών σχετικά με τα μέτρα λιτότητας που εφαρμοζόνται με πανομοιότυπο τρόπο. Είναι η διόγκωση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Είναι η αδυναμία των κυβερνήσεων ανά την Ευρώπη να υπερασπιστούν τον κοινωνικό χαρακτήρα της Ένωσης, πράγμα που τις τραβά μακριά από μια παράδοση χρόνων. Είναι η έλλειψη πολιτικής ολοκλήρωσης,
Όλα αυτά συνηγορούν σε μια πιθανή κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ίσως σε πολύ συντομότερο διάστημα από ότι περιμένουμε. Όλα κρέμονται σε μια κλωστή. Η Πολωνία μπορεί και θέτει βέτο σε μια σειρά από ζητήματα περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτικής γιατί γνωρίζει ότι η συνοχή της ΕΕ-27 δοκιμάζεται. Οι κυβερνήσεις πολλών κρατών της ΕΕ μπορεί να ζητούν καλύτερη αντιμετώπιση του φαινομένου της λαθρομετανάστευσης αλλά από την άλλη επιβάλλουν σε 2-3 χώρες να δεχτούν όλο το βάρος που οι αθώοι και ταλαιπωρημένοι μετανάστες φέρνουν μαζί τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αντέχει.
Από την άλλη, η Ένωση των 27 ευρωπαϊκών κρατών ή τουλάχιστον τα ισχυρότερα μέλη της γνωρίζουν πως μόνο η διατήρηση του σημερινού καθεστώτος μπορεί να κρατήσει την ΕΕ σε μια 'ανταγωνιστική' πορεία. Η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία (τα λεγόμενα BRIC), ακόμα και η Τουρκία, έρχονται με δύναμη στο παγκόσμιο οικονομικό παιχνίδι απειλώντας ακόμα περισσότερο την λαβωμένη οικονομική δύναμη της Ευρώπης. Αν η Ευρώπη διαλυθεί τότε γίνεται υποχείριο στις μελλοντικές γοργά αναπτυσσόμενες υπερδυνάμεις.
Όμως η ΕΕ πρέπει να πεθάνει. Το εσφαλμένο μοντέλο πάνω στο οποίο πάτησε θα συνεχίσει να παράγει τα ίδια λάθη, τις ίδιες ανισορροπίες. Μα, θα μου πείτε, τόσα χρόνια η ΕΕ πήγαινε καλά, όλοι την υποστήριζαν, τώρα γιατί στρέφονται εναντίον της; Γιατί ξαφνικά τέτοιο μένος;
Λένε ότι όταν σου χαρίζουν έναν γάιδαρο δεν πρέπει να τον κοιτάς στα δόντια. Έχουν καταρχήν δίκιο. Όταν όμως βλέπεις ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα (ΣΣ. τα δέκα χρόνια της νομισματικής 'ολοκλήρωσης' και τα σχεδόν είκοσι χρόνια από την συνθήκη του Μάαστριχτ είναι ένα τίποτα σε ιστορικούς όρους) ο γάιδαρος αρχίζει να κλωτσάει και να προκαλεί πολλές ζημιές, όταν βλέπεις ότι ο γάιδαρος έχει 'μουλαρώσει' και δεν βγάζει την δουλειά για την οποία προορίζεται, όταν σαν μην έφταναν αυτά βλέπεις τον γάιδαρο να ταλαιπωρείται από δεκάδες σφήκες που τον τσιμπούν αλύπητα προκαλώντας του αγιάτρευτες πληγές, τότε αρχίζεις να αναρωτιέσαι μήπως πρέπει να λυτρώσεις τον γάιδαρο από τα βάσανά του, να τον 'αποσύρεις' στο στάβλο και να αγοράσεις έναν άλλο γάιδαρο περισσότερο αξιόπιστο, επίμονο και υπομονετικό (αφού πρώτα διώξεις τις σφήκες).
Δεν είναι μένος κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν έχει να κάνει με αισθήματα μίσους. Το αντίθετο. Όσοι αγαπούν πραγματικά την Ευρώπη πρέπει να ζητούν τον θάνατό της. Αλλά βέβαια δεν πρέπει να μείνουν μόνο εκεί. Οφείλουν παράλληλα να δουλέψουν για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη επανασύστασή της, πάνω σε μια κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά υγιή βάση.
Ζούμε ιστορικές στιγμές, αλλά δυστυχώς δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε που θα κάτσει η μπίλια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου