Μια ιστορία για την ευρωζώνη και τη σωτηρία των αδύνατων κρίκων

Έντεκα ορειβάτες από ισάριθμες ευρωπαϊκές χώρες αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να σκαρφαλώσουν στην υψηλότερη κορυφή των Ιμαλαΐων, το Έβερεστ.

Μια προσπάθεια όχι μόνο συμβολική, αλλά κυρίως ουσιαστική, καθώς θα σηματοδοτούσε μια νέα εποχή. Την κυριαρχία των ενωμένων ευρωπαίων ορειβατών έναντι των ορειβατών από άλλες χώρες και ιδίως των αμερικανών και των κινέζων. Έντεκα ορειβάτες λοιπόν, που λίγο πριν ξεκινήσουν για το Έβερεστ έγιναν δώδεκα. 

Δεν ήταν όλοι στην ίδια φυσική κατάσταση. Ο Χανς και ο Πιέρ πρωτίστως, ο Χούσι και ο Γιαν, ο Ζαν Φιλίπ και ο Φραντς ήταν σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι ο Ζόρζε, ο Πέπε, ο Άντζελο και ο Βαγγέλης. Σε μια προσπάθεια άμβλυνσης των διαφορών, στην προετοιμασία για την ανάβαση, μοιράστηκε κοινό πρόγραμμα άθλησης και διατροφής στους δώδεκα ορειβάτες.

Ο χρόνος προετοιμασίας ήταν ελάχιστος σε σχέση με τις απαιτήσεις του εγχειρήματος, ενώ το πρόγραμμα που δόθηκε δεν λάμβανε υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε αθλητή. Παρόλα αυτά, όλοι μηδενός εξαιρουμένου, εμφανίστηκαν ιδιαίτερα θερμοί και σίγουροι όταν παρουσιάστηκαν στο σημείο μηδέν, δηλαδή στην τελευταία οργανωμένη, ασφαλή κατασκήνωση στους πρόποδες των Ιμαλαΐων.

Η ανάβαση ξεκίνησε με χαμόγελα. Και όσο καταπίνονταν τα πρώτα μέτρα προς την κορυφή, τόσο μεγάλωνε η πίστη για την ευτυχή κατάληξη της πορείας. Ήταν τέτοια η αισιοδοξία και η βεβαιότητα πως η κορυφή θα κατακτηθεί με περίπατο, που πριν τα μισά της διαδρομής προστέθηκαν στην παρέα άλλοι τέσσερις ορειβάτες από ισάριθμες ευρωπαϊκές χώρες, ανεβάζοντας τον αριθμό των συμμετεχόντων σε δεκάξι*. 

Προβλήματα ασυνεννοησίας υπήρχαν από την πρώτη στιγμή. Οι ορειβάτες έβλεπαν τους διπλανούς τους και καταλάβαιναν τα συν και πλην του καθενός. Κάποιες κουτσουκέλες μερικών εκ των αδύνατων κρίκων περνούσαν στο ντούκου, όσο η πορεία είχε ρυθμό. Ο Βαγγέλης έτρωγε παραπάνω σοκολάτα απ’ ότι του αναλογούσε σε ημερήσια ποσότητα, αλλά ο Χανς -ο αρχηγός της αποστολής- ήξερε πως έπρεπε να κάνει λίγο τα στραβά μάτια ώστε να μην χαθεί ο βηματισμός -που όσο διατηρούνταν σε καλό επίπεδο, εξυπηρετούσε τους πάντες. 

Βοηθούσε βλέπεις και ο καιρός που ήταν ασυνήθιστα ήρεμος και γλυκός, σαν εκδρομή στις Άλπεις. Όλοι ήξεραν πως οι καλές μέρες δεν θα κρατούσαν για πάντα, αλλά κανείς δεν ήθελε να χαθεί σε δυσάρεστες σκέψεις. Η ομάδα πήγαινε καλά, παρά τις ασυμφωνίες χαρακτήρων. Άσε που κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας οι ορειβάτες είχαν διδαχθεί τις βασικές αρχές υπερπήδησης εμποδίων σε περίπτωση κακοκαιρίας.

Τίποτα δεν προμήνυε το κακό που θα συνέβαινε λίαν συντόμως. Ένας θυελλώδης άνεμος, από αυτούς που πιάνουν μια φορά κάθε εκατό χρόνια, ήρθε ορμητικός από την αμερικανική ήπειρο και άρχισε να σαρώνει ότι έβρισκε στο πέρασμά του. Οι ορειβάτες δεν πιάστηκαν στον ύπνο. Αντιμετώπισαν το πρώτο κύμα κακοκαιρίας παίρνοντας μέτρα ασφαλείας. Επιβράδυναν κατά τι το ρυθμό και φρόντιζαν να βρίσκουν ασφαλή μέρη διανυκτέρευσης. Όμως ο άνεμος δεν έλεγε να κοπάσει και όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις άρχισε να καταβάλλει τους πιο αδύνατους της ομάδας.

Πρώτος την πάτησε ο Βαγγέλης, στον οποίο η υπερκατανάλωση σοκολάτας είχε προκαλέσει σοβαρά γαστρεντερικά προβλήματα. Στη συνέχεια την πάτησε ο Πάτρικ, ένας σκληροτράχηλος ιρλανδός που καθότι υπερσίγουρος για τον εαυτό του δεν πρόσεξε σε ένα γλιστερό πέρασμα με αποτέλεσμα να στραμπουλίξει τον αστράγαλό του. Το επόμενο θύμα ήταν ο Ζόρζε, ένας ολιγομίλητος και εσωστρεφής νεαρός που δεν φημίζονταν για την γερή του κράση.

Η χιονοθύελλα δυνάμωνε, τη στιγμή που οι ορειβάτες βρίσκονταν στο δυσκολότερο σημείο της ανάβασης, με συνεχή ανεβοκατεβάσματα σε σαθρούς, κοφτερούς παγετώνες. Έπρεπε να πιαστούν μεταξύ τους με σχοινιά. Πρώτος ανέβαινε ο Χανς, ο αρχηγός της αποστολής και μακράν το πιο δυνατό μέλος της ομάδας. Δεύτερος πήγαινε ο Πιερ, ο υπαρχηγός, ο intellectual της παρέας. Στην ουρά πέρασαν οι ασθενικοί. Τελευταίος όλων ο Βαγγέλης, μετά ο Ζόρζε, μετά ο Πάτρικ, μετά οι Πέπε και Άντζελο που άρχισαν κι αυτοί να ταλαιπωρούνται από σοβαρά κρυοπαγήματα.

Ο ρυθμός έπεσε σημαντικά. Και όσο περνούσαν οι ώρες έπεφτε και άλλο. Μάταια ο Χανς βοηθούσε μοιράζοντας λίγο από το νερό του, παίρνοντας σαν αντάλλαγμα μερικά ακόμη μέτρα πορείας και μερικά ακόμη κιλά δόξας (ειρήσθω εν παρόδω, η πορεία των δώδεκα προβάλλονταν live σε παγκόσμια μετάδοση, αλά big brother). 

Μάταια οι πιο δυνατοί άλλοτε καλόπιαναν και άλλοτε απειλούσαν τα βαρίδια της αποστολής. Η φάση είχε για τα καλά στραβώσει, όμως  η πλειοψηφία της ομάδας ήθελε τη συνέχιση της πορείας προς τα πάνω. 

Το κακό δεν άργησε να συμβεί. Σε ένα πέρασμα γεμάτο χαράδρες, ο Βαγγέλης γλύστρισε. Η πορεία κόπηκε απότομα. Το βάρος του Βαγγέλη, που δεν μπορούσε πλέον να πιαστεί από πουθενά, σήκωσαν αρχικά οι μπροστινοί του, γρήγορα όμως φάνηκε πως και αυτοί είχαν κουραστεί. Τώρα όλη η ομάδα έσπρωχνε προς τα πάνω προσπαθώντας να τραβήξει από τη χαράδρα τον Βαγγέλη που αιωρούνταν στο κενό.

Όσο περνούσε η ώρα τόσο χειροτέρευε η κατάσταση. Πλέον και τα πόδια του Ζόρζε ήταν στο κενό, μόνο με τα χέρια κρατούσε επαφή με το παγωμένο έδαφος. Ο αρχηγός απηύδησε. Να κόψουμε το σχοινί του Βαγγέλη για να σωθούμε οι υπόλοιποι, είπε. Οι δίπλα στον Βαγγέλη δεν το ήθελαν γιατί ήξεραν ότι αν γίνει η αρχή,  έπονται κι άλλοι. Ούτε ο Πιερ το ήθελε γιατί κι αυτός άρχισε να υποφέρει από κρυοπαγήματα. Να το κόψουμε, ξαναείπε ο αρχηγός και μαζί συμφώνησαν μερικοί ακόμη. Που είναι το τσεκούρι, ρώτησε. Οποία ειρωνεία. Το τσεκούρι, το μοναδικό τσεκούρι της αποστολής βρίσκονταν στα χέρια του Βαγγέλη, που εννοείται πως δεν ήταν διατεθειμένος να κόψει το σχοινί που τον ένωνε με τη ζωή.

Μπορούμε να τον τραβήξουμε πάνω, φώναξαν άλλοι. Έχουμε ακόμη τη δύναμη, ας το κάνουμε. Αν χάσουμε έστω και ένα μέλος θα έχουμε αποτύχει, είπαν.  Όμως ο αρχηγός και μερικοί ακόμη πίστευαν πως ακόμη κι αν έσωζαν τον Βαγγέλη, δεν θα μπορούσαν να το κάνουν την επόμενη φορά. Πίστευαν πως έπρεπε να τιμωρήσουν παραδειγματικά τον πιο αδύνατο κρίκο, μπας και μέσα από τη φρίκη καταφέρουν να παραδειγματίσουν τους άλλους ασθενείς ορειβάτες.

Όμως από τη στιγμή που δεν μπορούν να κόψουν το σχοινί με τα δόντια, η μόνη λύση είναι να πείσουν τον Βαγγέλη να κόψει ο ίδιος το σχοινί του. Κόψτο δεν θα τα καταφέρεις ποτέ, του φωνάζουν. Μας αφήνεις πίσω. Κόψτο, μπορεί να προσγειωθείς ομαλά.

Αλλά και ο Βαγγέλης έχει στυλώσει τα πόδια (ή μάλλον το κορμί του, καθότι χέρια και πόδια βρίσκονται στον αέρα).  Θα σας πάρω μαζί μου αν δεν με τραβήξετε, τους φωνάζει.

Οριακό το σημείο που βρισκόμαστε. Το κλίμα στην ομάδα έχει χαλάσει για τα καλά. Ο αγώνας είναι για την επιβίωση. Την επιβίωση των ισχυρών -κατά τη γνώμη των ισχυρών, την επιβίωση όλων -κατά την γνώμη των ασθενέστερων.

Όλοι έχουν δίκιο και άδικο. Στραβό το κλίμα, το έφαγε ο γάιδαρος σαν βρήκε την ευκαιρία.

Κατ’εμέ η ομάδα δεν έχει πολλές επιλογές. Ο Χανς πρέπει να σταματήσει να ζητά την uber alles πορεία προς την κορυφή, μετατρέποντας σιγά σιγά όλους τους συνοδοιπόρους σε υποτακτικούς. Ο Βαγγέλας πρέπει να καταλάβει τα όρια του και να μην μείνει μόνο στις απειλές. Πρέπει να δώσει στους υπόλοιπους να καταλάβουν όχι μόνο πως είναι προς όφελος τους να τον σώσουν, αλλά και πως ο ίδιος είναι διατεθειμένος να αλλάξει και να χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με τους συνορειβάτες. 

Μία κατ’ εμέ η σώφρων επιλογή για την ομάδα. Να τραβήξει πάνω όλα τα μέλη της και αντί για την κορυφή, να τραβήξει με προσοχή προς τα πίσω προσπαθώντας να βρει ένα από τα προκεχωρημένα ορειβατικά καταφύγια, από αυτά που έχουν δημιουργηθεί διάσπαρτα σε όλο το Έβερεστ για την ασφάλεια των ορειβατών. Να περιμένουν εκεί τουλάχιστον έως ότου περάσει η καιρική κοσμοχαλασιά, που οι σέρπας λένε ότι δεν θυμούνται να έχουν ξαναζήσει.  Να δοθούν εκεί οι πρώτες βοήθειες σε όσους νιώθουν καταβεβλημένοι και όταν μαλακώσει ο καιρός να αποφασίσουν. Είτε να βαδίσουν όλοι προς τα πάνω με πίστη και αφοσίωση ο ένας προς τον άλλο, είτε να εγκαταλείψουν την αποστολή και να τραβήξει ο καθένας την πορεία του, ήρεμα και πολιτισμένα, χωρίς να μείνουν κουφάρια πάνω στο αφιλόξενο βουνό. 

Αυτή είναι η μικρή, σύντομη ιστορία της ευρωζώνης, της οποίας το μέλλον παραμένει αβέβαιο. 

* Οι χώρες της ευρωζώνης είναι δεκαεπτά. Από τον Γενάρη του 2011 προστέθηκε η Εσθονία. Ενδέχεται να έκανε μια από τις μεγαλύτερες γκάφες στην ιστορία της.