Όχι κύριε Πάγκαλε, δεν φταίμε όλοι

Μας αρέσει να τονίζουμε πολλές φορές το ρόλο του κακού κράτους "που δεν λειτούργησε ποτέ τους σωστούς ελεγκτικούς μηχανισμούς στη δημόσια διοίκηση". Άλλες φορές μας αρέσει να "κατακρεουργούμε" το ρόλο των πολιτών που υποτίθεται ότι "θέλουν πάντα ένα φύλακα πάνω από τα κεφάλια τους για να μην κάνουν την κουτσουκέλα τους". Σε πάμπολλες περιπτώσεις τα "χώνουμε" στον ιδιωτικό τομέα "που νοιάζεται μόνο για την παραγωγή υπερκερδών, αδιαφορώντας για το κοινωνικό σύνολο".
Και στις τρεις περιπτώσεις έχουμε δίκιο και άδικο... Φαίνεται πως σε πολλές περιπτώσεις δεν λειτουργεί η κρατική μηχανή, πως αρκετοί πολίτες δεν σέβονται κανόνες και νόμους, πως αρκετές εταιρίες πωλούν "φύκια για μεταξωτές κορδέλες"... Το προβληματικό σημείο που κανείς σήμερα δεν έχει φροντίσει να αναδείξει είναι η αναζήτηση των βαθύτερων λόγων για τους οποίους οδηγηθήκαμε σε αυτό το "γαϊτανάκι της κλεψιάς", για τους οποίους ο ένας κοροϊδεύει τον άλλο και όλοι μαζί το κράτος...
Δεν προτίθεμαι να δώσω απαντήσεις σε αυτό το σημείωμα, για το λόγο πως μπορώ μόνο εν μέρει να εντοπίσω τα γενεσιουργά αίτια και τα καύσιμα που συντηρούν το εθνικό σπορ της ρεμούλας και της κακοδιαχείρισης. Και όταν δίνεις μόνο το μέρος και όχι το όλον εύκολα καταλήγεις σε λάθος συμπεράσματα, επομένως μακριά από μένα οι απλουστευτικές ερμηνείες.
Επιθυμώ παρόλα αυτά να στηλιτεύσω τη λογική που κυριαρχεί σε μεγάλη μερίδα του κόσμου, άλλοτε εκ του πονηρού, άλλοτε εκ του ασφαλούς, άλλες φορές καλοπροαίρετα ή μη, πως ΟΛΟΙ ΦΤΑΙΜΕ για τα "κακά μας τα χάλια". Χρησιμοποιούνται μάλιστα ως επιχειρήματα αυτά που ανέφερα στην αρχή του κειμένου.
Δεν θα μπορούσα να διαφωνήσω περισσότερο με την συγκεκριμένη ισοπεδωτική-αφοριστική-μηδενιστική φράση. Όχι γιατί δεν αναγνωρίζω πως οι ευθύνες πρέπει να αναγνωρίζονται και να καταλογίζονται σε όλους, κάθε άλλο. Δυσφορώ αφάνταστα με το "όλοι φταίμε" γιατί τσουβιαλάζει θύτες και θύματα, νεογέννητα και παππούδες, λαμόγια και σαμαρείτες. Με ενοχλεί αφάνταστα το "όλοι φταίμε" γιατί λέγεται ωσάν όλοι οι Έλληνες πολίτες να έχουν εκ γενετής προικιστεί με τα χαρίσματα της γενναιότητας, της τόλμης, της ευελιξίας, και άρα κάθε μικρή έκπτωση από μέρους τους (σε εφορίες, σχολεία, δημόσιο, νοσοκομεία) ισοδυναμεί με ολέθριο σφάλμα εφάμιλλο του προπατορικού αμαρτήματος. "Γιατί δέχτηκες να δώσεις φακελάκι σε γιατρό;" λένε πολλοί. "Γιατί στήθηκες στην ουρά των πολιτικών γραφείων βουλευτών και υπουργών παρακαλώντας για μια θέση ή για μια καλή μετάθεση;" λένε άλλοι. "Εσύ δεν είσαι αυτός που δήλωσες λιγότερα στην εφορία;" συμπληρώνουν οι επόμενοι κριτές.
Σωστά, πολλοί (όχι όλοι) συμπολίτες μας πράτουν αυτά και άλλα χειρότερα. Πολλοί (αν όχι όλοι) βρέθηκαν στον πειρασμό να "παραβούν" τους ηθικούς ή και τους νομικούς κανόνες. Δεν προσπαθώ να δικαιολογήσω το αδικαιολόγητο των πράξεων τους. Αναγνωρίζω όμως το πλαίσιο πάνω στο οποίο αρκετοί από αυτούς θεωρούν ως αναφαίρετο δικαίωμα την εφαρμογή του "κλέψε αν μπορείς, όσο μπορείς", και ως εκ τούτου μπορώ να βρω πολλά ελαφρυντικά στοιχεία. Μήπως άραγε η "θυσία" του ενός, δηλαδή η άρνησή του να υποκύψει στις σειρήνες της σπέκουλας και των πελατειακών σχέσεων, θα σταματήσει τέτοιου είδους φαινόμενα; Η ουρά παραμένει μεγάλη, αν φύγει ένας άλλοι χίλιοι περιμένουν την "τακτοποίηση".
Βέβαια θα μου πείτε, με το δίκιο σας, ότι αν όλοι σκεφτόμαστε έτσι αφενός μηδενίζουμε την αξία του ατόμου και τη δυναμική που προκύπτει από το άθροισμα πολλών μονάδων, αφετέρου διαιωνίζουμε το μοντέλο του "live and let die". Σωστά, πολύ σωστά...
Πως όμως μπορείς να κατακεραυνώσεις τον άλλο επειδή δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και δεν επέδειξε το δικό σου σθένος, τις δικές σου ηθικές αντιστάσεις; Μήπως άραγε υπάρχει κάποιο "ηθικόμετρο" που ορίζει με ακρίβεια το όριο πέρα από το οποίο το θύμα της εκμετάλλευσης μετατρέπεται σε θύτη; Με ποιο δικαίωμα θα ζητήσεις τα ρέστα από τον γιο που αγωνιά για την τύχη του πατέρα και παλεύει να τον βάλει όσο το δυνατό πιο γρήγορα σε "καλή σειρά" για το χειρουργείο; Γιατί απαξιώνεις το συμπολίτη σου που δεν είχε ποτέ ικανοποιητική οικονομική επιφάνεια, δεν μπόρεσε να "παιδευτεί" μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα, δεν απέκτησε ποτέ τα "κατάλληλα" επιστημονικά ή τεχνικά εφόδια και έτσι δεν δύναται να διεκδικήσει επί ίσοις όροις τις περιορισμένες ευκαιρίες "αποκατάστασης"; Μπορείς να στήσεις στον τοίχο τους ευκολόπιστους-αφελείς μετα-προλετάριους της Ελλάδας, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν βομβαρδισμένοι με μηνύματα για την ευτυχία της κατανάλωσης και την χαρά του να διαθέτεις δικό σου σπίτι και αυτοκίνητο, να απολαμβάνεις πολυτελείς διακοπές και να μετράς στον περίγυρο σου "απλά και γρήγορα με μια πιστωτική κάρτα, χωρίς ελέγχους, χωρίς εγγυήσεις"; Μπορείς να τα βάλεις με όσους δεν πιστεύουν στην ακεραιότητα της δικαιοσυνής και δεν εμφανίζονται διατεθειμένοι να κυνηγούν την χίμαιρα στους καφκικούς διαδρόμους των δικαστηριών;
Για αυτό σας λέω ότι ΟΧΙ δεν φταίμε όλοι και πολύ περισσότερο δεν φταίμε όλοι το ίδιο. Κανόνες του παιχνιδιού λείπουν από την Ελλάδα, καθώς και ένας μηχανισμός προστασίας των πλέον αδυνάτων, αυτών που άγονται και φέρονται, που όντας θύματα σήμερα μετατρέπονται ιδία θέληση σε μέλη "κομματικών - οπαδικών στρατιών", έτοιμα να ποιήσουν τη νήσσα σε κάθε ρεμούλα έως ότου έρθει η σειρά τους.
Για αυτό σας λέω ότι μπρος σε τούτη την κατάσταση απαιτώ πράξεις κυρίως από την Κυβέρνηση. Να πάρει αυτό που και η ίδια -δια φαιάς ουσίας Παγκάλου- διαχέει προς έξω και να το μετατρέψει σε κάτι διαφορετικό. Κοινώς να αρπάξει το ΟΛΟΙ ΦΤΑΙΜΕ και να το μετατρέψει σε ΟΛΟΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ (να αλλάξουμε την Ψωροκώσταινα)...
Θα μπορέσει να κάνει αυτή την τομή η σημερινή κυβέρνηση; Μέχρι τώρα έχει δείξει το αντίθετο και δηλώσεις σαν του κυρίου Παγκάλου δεν δίνουν περιθώρια αισιοδοξίας!