Το περιβάλλον ως κριτήριο ψήφου στις αυτοδιοικητικές εκλογές

Το παρόν κείμενο γράφτηκε από τον υποφαινόμενο για το χθεσινό φύλλο του Δαίμονα της Οικολογίας. 

Πριν από περίπου 1,5 χρόνο, λίγο πριν τις ευρωεκλογές, μια ενότητα της τηλεοπτικής αναμέτρησης των πολιτικών αρχηγών αφιερώθηκε σε θέματα περιβάλλοντος.
Ήταν η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο και ως εκ τούτου αποτελεί από μόνο του ένα σημαντικό γεγονός. Το περιβάλλον βρήκε επιτέλους έναν (έστω μικρό ακόμα) χώρο στις πολιτικές συζητήσεις. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς. Η ευαισθητοποίηση των Ελλήνων δεν είναι τόσο μεγάλη όπως των Σουηδών, όμως αυξάνεται συνεχώς.

Παρόλα αυτά, η «περιβαλλοντική» ενότητα ήταν μια μεγάλη αποτυχία και σίγουρα θα πρέπει να κατηγορήσουμε τους παρόντες δημοσιογράφους για αυτό. Αν και το αντικείμενο προβληματισμού ήταν οι ευρωεκλογές και γενικότερα η ευρωπαϊκή πολιτική και πορεία, οι ερωτήσεις περιορίστηκαν στο επίπεδο της Ψωροκώσταινας, πράγμα διόλου παράξενο, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη μας ότι και στις άλλες θεματικές αγνοήθηκε η ευρωπαϊκή διάσταση. Ακόμα και έτσι, όμως, οι ερωτήσεις για το περιβάλλον της Ελλάδας ήταν στην καλύτερη των περιπτώσεων «soft». Στη χειρότερη των περιπτώσεων ήταν επιεικώς απαράδεκτες. Είχε άδικο ο τότε Πρωθυπουργός να αισθάνεται ανακουφισμένος; Είχε άδικο να αισθάνεται άνετα ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Παπανδρέου για τη χαλαρή ερώτηση που δέχθηκε και εκείνος; Είμαι σίγουρος ότι ανεξάρτητα από το τι θα ένιωσαν οι πολιτικοί αρχηγοί μετά το τέλος του debate για την γενική τους παρουσία, τουλάχιστον για το περιβάλλον θα πίστεψαν όλοι ότι απάντησαν σχεδόν τέλεια.

Ενάμισι χρόνο μετά, το Νοέμβριο του 2010, οι πολίτες της χώρας θα κληθούν να εκλέξουν τους άρχοντες των διευρυμένων καλλικρατικών δήμων και περιφερειών. Η ισχύς των δημάρχων και περιφερειαρχών αυξάνεται κατ’ αναλογία με την αύξηση των ορίων επιρροής τους. Το ίδιο όμως αυξάνονται και τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα, για τα οποία θα κληθούν να καταθέσουν προτάσεις και λύσεις και κυρίως να υλοποιήσουν μέτρα άμβλυνσης των επιπτώσεων. Ποιος θα καλέσει τους υποψήφιους σε ένα μεγάλο debate ανά δήμο και περιφέρεια, ζητώντας τους συγκεκριμένες πολιτικές δεσμεύσεις και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης των αυριανών περιοχών άσκησης της εξουσίας τους; Ποιος θα ρωτήσει τους υποψηφίους για τις θέσεις τους αναφορικά με την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τις απαραίτητες αλλαγές στις μεταφορές με την παροχή κινήτρων για χρήση μαζικών μέσων μεταφοράς, παράλληλα με την δημιουργία αντικινήτρων για την οδήγηση στο κέντρο της πόλης, την παροχή κινήτρων εξοικονόμησης ενέργειας, την βελτίωση των γεωργικών προϊόντων με παράλληλη μείωση στη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, την ορθή διαχείριση των δασών με έμφαση στην πρόληψη και όχι στην καταστολή των πυρκαγιών, τη δημιουργία συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων με έμφαση στην ανακύκλωση και την ελαχιστοποίηση των απορριμμάτων που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ, τις παρεμβάσεις προστασίας των αδόμητων χώρων, την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων και την εξασφάλιση της ποιότητάς τους, τον επαρκή έλεγχο βιομηχανιών και ανθρωπογενών δραστηριοτήτων με στόχο την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών παραβιάσεων και των περιστατικών μόλυνσης του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα, τη χωροταξική πολιτική της περιοχής τους, το αναπτυξιακό μοντέλο που πρόκειται να ακολουθήσουν και τα είδη επενδύσεων που επιθυμούν να προσελκύσουν κτλ;

Πολύ φοβάμαι ότι δεν θα βρεθούν πολλοί δημοσιογράφοι να ασχοληθούν σοβαρά με όλα τα παραπάνω. Οι ερωτήσεις πιθανότατα θα περιοριστούν στο «μνημόνιο», στους μετανάστες λαθραίους και νόμιμους, στην εγκληματικότητα, στην ανάγκη «αισθητικών» παρεμβάσεων (δηλαδή σε φτιασιδώματα αμφιβόλου ποιότητας) κτλ.

Τελικά οι μόνοι που μπορούν να ρωτήσουν όλα τα παραπάνω είναι οι ίδιοι οι πολίτες που στις 7 του Νοέμβρη καλούνται πρώτα και κύρια να εκλέξουν «διαχειριστές της καθημερινότητάς τους». Μακάρι να δούμε την επιβράβευση προοδευτικών πολιτικών με όραμα για το περιβάλλον και την βιώσιμη ανάπτυξη, αν και προσωπικά δεν είμαι τόσο αισιόδοξος. Δυστυχώς, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, τα πολιτικά μηνύματα που λαμβάνει η μεγάλη πλειονότητα των ψηφοφόρων από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων είναι ως επί το πλείστον απογοητευτικά ή/και πολωτικά.

Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα εξελίξεων, το περιβάλλον μοιάζει να αγνοείται. Κρίμα γιατί έτσι θα χαθεί άλλη μια ευκαιρία ανάδειξης του περιβάλλοντος ως ουσιαστικό κριτήριο ψήφου. Θα χαθεί άλλη μια ευκαιρία ανάδειξης πολιτικών προσώπων που αντιλαμβάνονται πως η έμφαση στο περιβάλλον είναι εχέγγυο ανάπτυξης των τοπικών οικονομιών και δείκτης ευημερίας των πολιτών. Μακάρι να διαψευστώ, αλλά δεν το νομίζω!

Ανεξάρτητα όμως από τα αποτελέσματα των εκλογών του Νοέμβρη, όλοι όσοι αγωνιζόμαστε για την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών σήμερα –υπό αυτές τις νέες ασφυκτικές πολιτικοοικονομικές περιστάσεις- έχουμε το καθήκον να προσπαθήσουμε διπλά για να αλλάξουμε παγιωμένες «περιβαλλοντοκτόνες» περιστάσεις. Είμαι πεπεισμένος πως μπορούμε να τα καταφέρουμε, αρκεί να μιλήσουμε απλά και κατανοητά στην καρδιά και το μυαλό των συμπολιτών, όχι με κορώνες, όχι με μεγαλοιδεατισμούς, όχι με αφορισμούς, αλλά με καλά τεκμηριωμένες προτάσεις και «έξυπνες» τακτικές επικοινωνίας. Θα επανέλθουμε μετά τις εκλογές.