"Πάμε να πεθάνουμε για ένα λάθος"...

Μόλις τέλειωσα το βιβλίο της Έλλης Παππά "Μαρτυρίες μιας διαδρομής" που εκδόθηκε πρόσφατα από τη Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη. Χθες, στο Έψιλον της Ελευθεροτυπίας, ο Χριστόφορος Κάσδαγλης αφιέρωσε τη στήλη του στο ίδιο βιβλίο για να σχολιάσει δυο στιγμιότυπα από τις μαρτυρίες της. Το ένα αφορούσε τη σκληρή αντιμετώπιση των Εαμογενών από το ΚΚΕ και το άλλο σχετίζονταν με την παθιασμένη αγάπη του Νίκου Μπελογιάννη και της Έλλης Παππά. Πραγματικά, δυνατές οι περιγραφές των δυο περιστατικών, όπως συγκλονιστικό είναι το περιεχόμενο όλου του βιβλίου.
Κατά την άποψή μου, όμως, μια φράση, αυτή που αναφέρεται στη στάση του Ζαχαριάδη απέναντι στους δηλωσίες, είναι "όλα τα λεφτά". Γράφει λοιπόν η Παππά για την απάντηση που έδωσε ο Ζαχαριάδης, το 1945 ή 46, σε ερώτηση σχετική με το αν θα έπρεπε να πειθαρχήσει κανείς σε περίπτωση που έπαιρνε εντολή από το κόμμα να κάνει δήλωση. Ο Ζαχαριάδης απάντησε ότι "εφόσον ήταν εντολή έπρεπε να πειθαρχήσει, αλλά ο ίδιος δεν θα το έκανε ποτέ".
Σκεφτείτε προσεκτικά το "απόσταγμα" της συγκεκριμένης δήλωσης του τότε ηγέτη του ΚΚΕ. Η φράση του συμπυκνώνει την αυτοκτονική και ανεκδιήγητη στάση της ηγεσίας του ΚΚΕ, που κατάφερε να προκαλέσει την μεγαλύτερη αποψίλωση κομμουνιστών από τους μηχανισμούς του κράτους, μια αυτό-εκκαθάριση που η ασφάλεια ούτε στα καλύτερα της όνειρα είχε ονειρευτεί, να ευνουχίσει ή και να καταστήσει υποχείρια της "αλάθευτης" ηγεσίας πληθώρα αριστερών, να σύρει στα εκτελεστικά αποσπάσματα και τα βασανιστήρια χιλιάδες ανθρώπους, να επιτείνει την κυριαρχία μιας σάπιας νομενκλατούρας απαρτιζόμενη από ανόητους σταλινίσκους τύπου Βλαντά, Γούσια, Μπαρτζώτα, να αποτρέψει την σταδιακή μετάβαση σε καθεστώς ομαλότητας και σε ανάπτυξη κοινοβουλευτικής δράσης.
Θα σχολιάσει κανείς πως η "δήλωση" μπορεί να ήταν η αφορμή για εμφάνιση πολλών "χαφιέδων", θεωρώ όμως πως κάτι τέτοιο θα ήταν κακό μόνο για την ηγεσία του Βουκουρεστίου, όπου είχε εγκατασταθεί η έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ. Αν η δήλωση γίνονταν αφορμή για επανένταξη των πολιτών στον κοινωνικό βίο τότε η ΕΔΑ (ή όποιος άλλος σχηματισμός) ενδεχομένως θα είχε στεριώσει καλύτερα και θα είχε γρηγορότερα απομακρυνθεί από το ασφυκτικό αγκάλιασμα της ηγεσίας του ανατολικού μπλοκ. Θα σχολιάσει επίσης κάποιος πως σε όλα τα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται ο ρόλος των αμερικάνων και των "απογόνων" των ταγματασφαλιτών. Όντως δεν περιλαμβάνεται, όχι γιατί αγνοώ τις ευθύνες και τα εγκλήματά τους, αλλά γιατί με το παρόν κείμενο επιδιώκω να δώσω έμφαση στους τυχοδιωκτισμούς και τους αυτοχειριασμούς της άλλης πλευράς.
Εν κατακλείδι, έχω την εντύπωση πως ισχύει στο ακέραιο αυτό που είπε στην Έλλη Παππά ο Νίκος Μπελογιάννης, λίγες ώρες πριν την εκτέλεσή του: "και να σκέφτεσαι ότι πάμε να πεθάνουμε για ένα λάθος"!