22 Οκτ 2010

Οι φούσκες της οικονομίας

Στο χθεσινό μου σημείωμα αναφέρθηκα στην ανάγκη παραγωγής κινήτρων -motivation αγγλιστί- προκειμένου να μην παγώσει και άλλο η ήδη χειμάζουσα ελληνική οικονομία και κοινωνία. Σήμερα θα ασχοληθώ με κάτι άλλο εξίσου σημαντικό, την "φαντασία" και την "καινοτομία".

Στα Τρίκαλα, την πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα ως τα 17 μου, συμβαίνει το εξής φαινόμενο: Ο κεντρικός δρόμος "διασκέδασης" είναι η οδός Ασκληπιού, ή αλλιώς η "παραλία των Τρικάλων". Δεκάδες αν όχι εκατοντάδες μπαράκια βρίσκονται παρατεταγμένα το ένα δίπλα και απέναντι στο άλλο. Η πόλη έχει ενδεχομένως την μεγαλύτερη αναλογία μπαρ προς αριθμό κατοίκων. Μόλις ανοίξει εκεί ένα καινούριο μπαράκι που φέρει πρωτότυπη διακόσμηση και κάποιες νέες ιδέες στην εξυπηρέτηση, γίνεται αμέσως το talk of the small town και γεμίζει όλες τις ώρες λειτουργίας. Μόλις συμβεί αυτό, ξεκινά μια μοναδική διαδικασία fast-track, που μάλλον αυτή είχε υπόψη του ο κ. Παμπούκης όταν ετοίμαζε το νομοσχέδιο για την "επιτάχυνση επενδύσεων": Όλα τα γειτονικά και όχι μόνο μπαράκια προχωρούν τάχιστα σε "ανακαίνιση" και ενσωματώνουν επ' ακριβώς όλους τους νεωτερισμούς που ενδεχομένως διαθέτει το καινούριο μπαράκι. Έτσι, σε χρόνο dt, όλα τα μπαράκια της περιοχής αποκτούν ομοιομορφία και μοιάζουν λες και κατασκευάστηκαν από έναν και μοναδικό ιδιοκτήτη, πεζό και αδύναμο στη φαντασία. Ο κόσμος μοιράζεται μεταξύ των πανομοιότυπων μπαρ και η ιστορία συνεχίζεται μέχρι να ανοίξει ένα νέο καφέ, οπότε ακολουθείται η ίδια, θα έλεγες αέναη, διαδικασία.
Το φαινόμενο προφανώς δεν αφορά μόνο την πόλη των Τρικάλων, ούτε μόνο τον κλάδο των "ποτοπωλείων". Στην εστίαση τα πράγματα είναι ίδια και χειρότερα. Πριν από λίγα χρόνια γεμίσαμε "νεοταβέρνες", ενώ τώρα το νέο trend είναι η έμφαση στην "gourmet" κουζίνα!
Η ίδια ιστορία απομίμησης συνεχίζεται στα ακόμα πιο μεγάλα, τα ακόμα πιο κρίσιμα για την εθνική οικονομία. Πριν από περίπου 10-12 χρόνια κάθε γωνία στην Αθήνα και σε όλες τις μεγάλες πόλεις είχε γεμίσει με καταστήματα πληροφορικής, καθότι τότε κορυφώθηκε ο οργασμός απόκτησης Η/Υ, παιχνιδιών και λοιπών περιφερειακών. Τα περισσότερα από αυτά έχουν σήμερα κλείσει, οδηγώντας σε στρατιές ανέργων και αποτυχημένων "επαγγελματιών"!
Η ίδια φούσκα, σε μεγαλύτερα μεγέθη, παρατηρήθηκε στον κλάδο της σταθερής τηλεφωνίας και του ίντερνετ, όταν πήξαμε σε προσφορές από εταιρίες με περίεργα ονόματα, όπως Vivodi, Telepassport κτλ. Οι περισσότερες από αυτές έκλεισαν ή συγχωνεύτηκαν.
Τι υπονοώ με όλα τα παραπάνω; Θέλω να πω πως στην Ελλάδα έχουμε μια μοναδική ιδιότητα να πέφτουμε όλοι με μούτρα στο ίδιο ακριβώς αντικείμενο, άπαξ και διαπιστώσουμε πως εκεί υπάρχουν λεφτά (βλ. χρηματιστήριο). Προχωρούμε λοιπόν όλοι στις ίδιες ακριβώς δραστηριότητες, αδυνατώντας να κατανοήσουμε ή να μας κάνουν να κατανοήσουμε ότι η πίτα είναι μικρή και δεν χωράει τους πάντες. Σαν χείμαρρος ένας κλάδος διογκώνεται, σαν οδοστρωτήρας καταλαμβάνει ζωτικό χώρο στην εθνική οικονομία, κατόπιν πιέζεται τόσο πολύ από την υπερπροσφορά, για να σκάσει στο τέλος με πάταγο.
Και όμως κανείς δεν φαίνεται να διδάσκεται από τα λάθη, μιας και μονίμως παράγονται οι ίδιες αντιφάσεις "επιχειρηματικότητας". Σειρά φαίνεται πως έχει ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών και ενδεχομένως της εξοικονόμησης ενέργειας. Οι μεγάλοι έχουν πάρει ήδη θέση και κονταροχτυπιούνται για το μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας, ενώ οι μικροί συσσωρεύονται στη γωνία περιμένοντας να αρπάξουν και αυτοί ένα ξεροκόμματο.
Βέβαια, το κακό με τις ΑΠΕ είναι πως δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποτύχει ως κλάδος (όπως π.χ. οι τηλεπικοινωνίες), καθώς η καλή και γρήγορη προώθηση των ΑΠΕ συνδέεται λιγότερο με την επιχειρηματικότητα και πολύ περισσότερο με τις δεσμεύσεις της χώρας, την περιβαλλοντική αναβάθμιση και την εν δυνάμει παραγωγή προστιθέμενης αξίας για την Ελλάδα.
Για αυτό σας λέω πως η Ελλάδα πεινάει για φαντασία και καινοτομία. Διψάει επίσης για την αλήθεια, να ενημερώσει δηλαδή κάποιος τους έλληνες πολίτες πως δεν μπορούν όλοι να κάνουν το ίδιο και να περιμένουν "ανταμοιβή".
Αν ήμουν κυβερνήτης της χώρας θα έθετα υπό τη σκέπη μου τις φρέσκες ιδέες και θα βοηθούσα με κάθε τρόπο (οικονομικό, ρυθμιστικό) να πάρουν σάρκα και οστά. Αν ήμουν κυβερνήτης της χώρας θα προέβαινα σε ορθολογικό σχεδιασμό των πλουτοπαραγωγικών δραστηριοτήτων ορίζοντας επακριβώς τα όρια, αφήνοντας χώρο και για τους μικρούς και δημιουργώντας αυστηρούς και "γρήγορους" ελεγκτικούς μηχανισμούς προς πάταξη των κερδοσκόπων. Θα επέβαλα, μάλιστα, στην τοπική αυτοδιοίκηση να ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο, ώστε να διαφοροποιηθούν και διευρυνθούν οι πηγές άντλησης πόρων για τις τοπικές οικονομίες.
Ονειροβατώ; Κάθε άλλο! Φαντασία στην εξουσία και μικρά προσεκτικά βήματα είναι τα δυο ζητούμενα και αυτά προτάσσονται από την απλή κοινή λογική! Αλλιώς, ας περιμένουμε μέχρι να σκάσει η επόμενη φούσκα!

Δεν υπάρχουν σχόλια: